41

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 14 grudnia 2012–14 stycznia 2013 nr 23-24 (171-172)

kiego Księcia Litwy – „magna mere-

Zapalono świece. Twardowski

zamkowej piwnicy. Wciąż jednak

Giżanka

trix Lithuaniae” (wielka k. Litwy), król

ustawił magiczne lustro. Jakiś czas

Pojawiła się na dworze bardziej

brakuje nam odpowiedzi, dlaczego

oszalał na punkcie Barbary. Zako-

trwała czarnoksięska procedura.

za sprawą Żyda Idzima, dostawcy

tak się stało?

chał się w Barbarze na śmierć i życie.

Nagle w lustrze pojawiło się odbicie

dworskiego, niż braci Mniszchów.

Królowa Bona robiła wszystko, żeby

królowej, a za chwilę postać królowej

Król oczywiście od razu oszalał, tym

Ucieczka

uchronić syna przed małżeństwem

ukazała się w komnacie. Król z krzy-

razem dla Giżanki. Ona, jej matka,

Można się domyślać dokąd ucie-

z Barbarą. Po śmierci Barbary zo-

kał Twardowski. Na pewno starał

kiem rzucił się w jej kierunku, łamiąc

jej szwagier Szabłowski i Żyd Idzim

stała nawet oskarżona o jej otrucie,

się schronić u swego przyjaciela,

przyjęte uprzednio zobowiązanie.

zaczęli rządzić na Wawelu. Rządzili

a Zygmunt August, gotów zarżnąć

biskupa Krasińskiego. Musiał więc

Zjawa zniknęła. Król utracił przytom-

tak, bez mała, trzy lata. To od nich,

własną matkę, gdy ta stawała mu na

uciekać z Knyszyna do Krakowa.

ność i upadł na podłogę. Trzeba było

nie od bezwolnego już króla, zale-

przeszkodzie, po śmierci chorej żony,

Dlaczego uciekał? Czyżby też coś

wołać medyka.

żeć zaczęło dosłownie wszystko.

w roku 1547 potajemnie bierze ślub

ukradł zmarłemu królowi i teraz oba-

Świadkami tego wydarzenia było

Wreszcie miara się przebrała. Kil-

z Barbarą. Wszyscy są przeciwko

wiał się, że mu to odbiorą? Czy wte-

kilka osób. Wszyscy z całym przeko-

koro szlachty z Korony i Litwy zało-

Marzeń o które

temu małżeństwu, ale król wymusza,

dy miałby czelność udawać się pod

naniem twierdzili, że widzieli królową.

żyło spisek. Cała kamaryla Giżanki

warto walczyć.

choć dopiero w roku 1550, korono-

opiekę biskupa?

Późniejsze zarzuty pod adresem

miała zostać zabita. Ktoś doniósł o

wanie Barbary na królową Polski. Z

A jeśli było coś stokroć gorsze-

obu Mniszchów, że na czas seansu,

tym królowi i ten, chcąc ratować ko-

Radości, którymi

tego małżeństwa też nie ma dzieci.

go? Może pan Twardowski niczego

będąc w zmowie z Twardowskim,

chankę, wysłał ją i całą jej rodzinę

warto się dzielić,

Bo być nie może. Barbara zaczyna

nie ukradł, a TYLKO był świadkiem

podstawili królowi byłą zakonnicę,

do swego Knyszyna, który zawsze

przyjaciół

chorować. Coraz ciężej. Unosi się

jak… zamordowano króla!? Och!

Barbarę Giżankę, bardzo podobną

wydawał się królowi jego najbardziej

nad nią smród, w atmosferze które-

prywatną ostoją. Sam wyjeżdża do

Wtedy by dopiero za nim pogonili!

do zmarłej królowej i przebraną w jej

z którymi warto być

go, tylko król potrafił z nią wytrzymać.

Prawda? – Bo też, proszę Państwa,

Knyszyna niedługo po nich. Król

szaty, chyba nie są prawdziwe. Rze-

i nadziei bez której

Najnowsze badania naszych lekarzy

ostro za nim pogonili!

wybrał się w drogę pomimo tego,

czywiście. Obaj bracia sprowadzili

nie da się żyć.

oparte na zachowanych zapiskach

Sejm powołał komisję do zba-

że był chory. Ale czy on kiedyś na-

później królowi Giżankę, ale w czasie

ówczesnych kronikarzy, skłaniają do

dania wypadków, zaistniałych na

diagnozy, że objawy choroby na jaką

zamku w Knyszynie. Świadczy to

magiczne sztuki czyniąc, teraz prze-

zapadła, nie brały się z zastarzałego

o podejrzeniach, jakie już od razu

znaczone jest na służbę Bogu.

syfilisu, o jaki była wcześniej podej-

musiały się pojawić. Z prac komisji

rzewana, a raczej mogły to być po-

wiemy co nieco o tej śmierdzącej

wikłania po byle jak, w nie sterylnych

sprawie. Nie wiemy wszystkiego!

„Dzieje” lustra

Samo lustro ma wymiary 56 x

warunkach przeprowadzonej aborcji.

Sejm postanowił bowiem ukręcić

46,5 cm. Wykonane zostało podobno

Barbara umarła w roku 1551

sprawie łeb i dlatego oficjalnej wersji

w Norymberdze w XVI wieku przez

i pochowana została w katedrze

orzeczenia komisji nie można się ni-

niemieckich alchemików. Wielu twier-

wileńskiej. Król szalał, płakał, za-

gdzie doszukać. Jeśli ktoś myśli, że

dzi, że lustro jest dużo, dużo starsze.

mykał się przed ludźmi na swoim

wciskano nam ciemnotę dopiero od

Gładź lustra nie jest szklana. Jest…

ukochanym zamku w Knyszynie,

czasów Józefa Stalina, to, napraw-

metalowa. Wykonana z jakiegoś sto-

warowni na Podlasiu, zagubionej

dę, w wielkim jest błędzie.

pu metali, o którym nikomu z nas na-

wśród dziewiczych lasów pogra-

O Twardowskim starano się

wet się nie śniło. Stop musi być dość

nicza Polski i Litwy. Pomimo tych

zapomnieć. A skoro nie dało się za-

kruchy, bo lustro jest pęknięte. Mówi

rozpaczy, w roku 1553 ożenił się z

pomnieć, to chociaż przeniesiono

się, że lustro stłukł Napoleon Bona-

siostrą pierwszej żony, Katarzyną

jego postać do bajek i legend. Po

parte. Gdy Napoleon dowiedział się

Habzburżanką. I horror! Katarzyna

prawdziwym Twardowskim zostało

o lustrze Twardowskiego, koniecznie

okazała się też chora na padaczkę!

jednak coś jak najbardziej realnego.

chciał zobaczyć w nim wróżbę dla

– A niby, czego się spodziewał, że

Bynajmniej nie bajkowego. Właści-

przygotowywanego właśnie przez

tak zapytam z przekąsem?

wie łatwe to jest do obejrzenia.

siebie ataku na Rosję. No i podobno

nawet zobaczył! Wściekły za to, co

Królewskie szaleństwo

Lustro Twardowskiego

zobaczył, Napoleon trzasnął pięścią

Bieda, bo król znowu zostawia

Nie wiem, czy mi ktoś uwierzy,

w lustro, powodując jego pęknięcie.

żonę i zaczyna „żyć tą chętką: dużo,

ale po Twardowskim pozostało jego

Tak dziękują cesarze za prawdziwe

byle jak i prędko”. Bieda, bo król

magiczne lustro, za pomocą którego

wróżby. Nigdy o tym nie zapominaj-

ogarnięty seksualną manią, zaczyna

wywołał ducha Barbary Radziwiłłów-

my.

się powoli staczać. Wchodzi w ukła-

ny. Każdy może sobie to lustro obej-

Jeszcze przedtem, zaglądał do

dy z obwiesiami, wręcz sutenerami.

rzeć. Znajduje się ono w Węgrowie,

lustra król Stanisław August Ponia-

Kochanki sprowadzają mu na za-

w zakrystii Bazyliki Mniejszej parafii

towski. Miał w nim zobaczyć to, co

mek, pokojowiec Kniazik i piwniczny

pod  wezwaniem  Wniebowzięcia

niebawem zobaczyli wszyscy Po-

Jakub…

NMP oraz św. Piotra i Pawła. Wę-

Pan Twardowski wzywa ducha Barbary Radziwiłłówny,

lacy. Zaglądał tam również przed

To jest Polska. Kraj wolny i to-

grów, to takie niezbyt duże miasto

obraz Wojciecha Gersona

Powstaniem Listopadowym generał

lerancyjny. W Polsce przymyka się

powiatowe na Podlasiu. Skąd tam lu-

Skrzynecki. Wiadomo, co zobaczył.

oko na coś, za co gdzie indziej grozi

stro Twardowskiego? Zaraz wszyst-

seansu Giżanka przebywała jeszcze

prawdę był zdrowy? On zawsze był

Wreszcie ktoś wpadł na pomysł

spalenie na stosie. Król jednak wy-

ko wyjaśnię. Trudno teraz ustalić, w

w klasztorze. Trudno uwierzyć, by

chory. Z królem do Knyszyna jedzie

powieszenia lustra wysoko, ponad

raźnie zaczynał przeginać. Zaczął z

jakich odbyło się to okolicznościach,

wymknęła się z klasztoru do zamku

Twardowski. Musiało tak być, skoro

wejściem do zakrystii. Teraz właśnie

zamku robić sobie… no wiecie co.

ale Twardowski oddał na przecho-

na czas seansu, by za chwilę, nie bu-

Twardowski niedługo będzie uciekał

wisi ono tak wysoko, gwarantując,

Królewskie wyczyny seksualne po-

wanie, lub może podarował, swoje

dząc niczyich podejrzeń, wemknąć

z Knyszyna. Bo w Knyszynie dojdzie

że już nikt nie będzie mógł do nie-

mieszane ze skamłaniem za zmarłą

magiczne lustro biskupowi i przyja-

się do klasztoru z powrotem. Trzeba

do strasznych wydarzeń.

go zaglądać. Dziwne wrażenie robi

Barbarą, prawie każdego na dworze

cielowi, Franciszkowi Krasińskiemu.

zrozumieć, że po szoku, jakim było

Wiemy, że król umiera nagle na

magiczne lustro w katolickiej świą-

doprowadzały już do furii. Szalona

Po zaginięciu Twardowskiego, lustro

dla świadków seansu zetknięcie się

zamku w Knyszynie 7 lipca 1572 roku.

tyni, ale Kościół znajduje się w sy-

niby rozpacz po śmierci ukochanej

znajdowało się w dobrach rodziny

z działaniem magii, ludzie, chcąc za-

Natychmiast, z chwilą jego śmierci,

tuacji przymusowej. Krępowała go

żony jakoś nie pasowała ludziom do

Krasińskich, aż do czasu, kiedy to

chować zdrowie psychiczne, starali

Giżanka i cała jej rodzina kradnie

przedtem wola fundatora, a obecnie

obserwowanej u króla rozwiązłości,

Jan Bonawentura Dobrogost Kra-

się znaleźć wyjaśnienie zgodne ze

pieniądze i kosztowności króla.

chyba dużo silniejsza od zetlałej

przekraczającej nawet ówczesne,

siński, wojewoda płocki ufundował

zdrowym rozsądkiem i widząc zja-

Rozkradają i rozdrapują wszystko.

już woli, tradycja i historia. A lustro

wysokie normy.

i wzniósł w Węgrowie w latach 1701-

wę królowej woleli doszukiwać się w

Dosłownie wszystko. Nawet pościel

wciąż jeszcze działa. Jest aktywne,

1709 kościół, obecną Bazylikę Mniej-

niej przebranej Giżanki. Bo jeśli nie

ze śmiertelnego łoża Zygmunta Au-

a więc niebezpieczne.

szą. Fundator przeznaczył zakrystię

byłaby to Giżanka, pozostawał im

gusta. Nieboszczyk leży nagi, bo nie

Duch Barbary

Ostatnio powaliło jakiegoś radie-

Pomysł był wariacki, ale należy

kościoła na miejsce dla magicznego

tylko czysty horror, którego nie dało

ma go czym choćby tylko okryć. Co

stetę, badającego lustro przy użyciu

go rozumieć w kategorii gestu to-

lustra czarnoksiężnika Twardow-

się znieść. Osobiście jestem przeko-

najbardziej dziwne, gdy król umiera,

specjalistycznych urządzeń. Chło-

nącego, łapiącego się brzytwy. W

skiego, licząc na to, że siła świętości

nany, że Twardowski wywołał auten-

pan Twardowski rzuca się do panicz-

pa ledwo odratowało sprowadzone

nocy z 7 na 8 stycznia 1569 roku,

zatamuje diabelstwo, tkwiące w prze-

tyczną zjawę królowej. Widziałem po-

nej ucieczki. Za nim rusza pościg.

do kościoła pogotowie. Gdy odżył,

za namową braci Jerzego i Mikołaja

klętym zwierciadle.

dobne doświadczenia, wykonywane

Doganiają go, gdy odpoczywa w

twierdził z przekonaniem, że takiej

Mniszchów, dworzan królewskich,

Lustromusiałonieźle„rozrabiać”u

przy pomocy lustra, tylko nie mówiło

karczmie Rzym koło Wysokiego Ma-

energii jeszcze nie widział. Po tym

pan Twardowski podjął się, używa-

Krasińskich, bo, dodatkowo, pan wo-

się wtedy o metodzie Twardowskie-

zowieckiego. Wywlekają z karczmy

incydencie zabroniono komukolwiek

jąc magii, wywołać ducha Barbary

jewoda płocki kazał otoczyć je czarną

go, ale o metodzie żyjącego obecnie

i uwożą gdzieś ze sobą. Porwany

zbliżać się do lustra. Ale pooglądać

Radziwiłłówny. Jedyny warunek,

drewnianą ramą, zbitą gwoździkami,

w Stanach Zjednoczonych doktora

przez dziwaczne demony w szla-

go sobie z dołu, w zakrystii, nadal

jaki czarnoksiężnik postawił, był

wyjętymi z trumny jakiegoś świętego.

Moody ego. Moody bynajmniej nie

checkich kontuszach, Twardowski

wolno, z czego korzysta corocznie

taki, że król, Boże broń, nie będzie

Na obwodzie ramy umieszczono ła-

pretendował do autorstwa metody,

ginie bez śladu.

wielu turystów.

próbował podchodzić do zjawy i nie

ciński napis: Luserat hoc speculo ma-

twierdząc, że stosuje się do przepi-

Wiadomo, że pan Twardowski

Jeśli kiedykolwiek będziecie w

będzie próbował jej dotykać. I król

gicas Twardowius artes, lusus at iste

sów używanych w starożytnej Grecji.

musiał skończyć w jakimś dole już

Węgrowie, nie zapomnijcie. Bazylika

się na to zgodził. Ale gdy przyszło

Dei versus in obseqvium est. Czyli:

Zdaje się, że obaj, Twardowski i Mo-

przygotowanym dla niego w lesie,

Mniejsza. Każdy was zaprowadzi.

co do czego…

Bawił się tym lustrem Twardowski,

ody, czerpali z jednego źródła.

albo też wykopanym na dnie jakiejś