11

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 26 marca–15 kwietnia 2013 nr 6 (178)

PANI WALERIA

Spotkanie z profesorem

W marcu zeszłego roku, mały pokoik w kamie-

Wojciechem Wrzoskiem

nicy na Łyczakowie wypełnili licznie przybyli go-

W auli lustrzanej Uniwersytetu Lwowskiego odbyło się spotkanie z prof. ście. Okazja była szczególna, wyjątkowa i rzad-

ka – otóż pani Waleria Wybraniec skończyła

Wojciechem Wrzoskiem z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

w Poznaniu. Na spotkanie z polskim naukowcem, historykiem, autorem 100 lat. Tym samym jest jedną z najstarszych,

licznych artykułów, książek i podręczników przybyli profesorowie i stu-  jeśli nie najstarszą Polką we Lwowie. Z życze-

denci lwowskiej uczelni. Profesor Wrzosek wystąpił z wykładem „Źródło niami przyszli przedstawiciele władz miasta,

historyczne jako alibi historyka”.

franciszkanie i znajomi.

szkoła filozoficzna ma lwowskie ko-

JurIJ SMIrNoW

rzenie, podobnie jak każda szkoła fi-

tekst i zdjęcie

lozoficzna we współczesnej Polsce.

Lwowskie spotkanie z prof. Wrzo-

Wszystkie biorą swój początek od

skiem zostało zorganizowane przez

słynnej lwowsko-warszawskiej szko-

Uniwersytet Lwowski, Instytut Pol-

ły z wybitnym lwowskim naukowcem

ski w Kijowie i Lwowskie Towarzy-

prof. Kazimierzem Twardowskim na

stwo Historyczne. Polski naukowiec

czele.

uczestniczył też w dyskusji w Towa-

Prelegent zaznaczył, że historię

rzystwie Historycznym. Lwowskie

należy pojmować w dwóch wymia-

spotkania Wojciecha Wrzoska były

rach. Pierwszy – to suma zjawisk,

częścią zaplanowanych przez or-

wydarzeń historycznych, społecz-

ganizatorów spotkań z ukraińską

nych, kulturowych. Drugi – to obraz

publicznością.

myślowy przeszłości we wszystkich

Ze Lwowa Wojciech Wrzosek

wymiarach. Nauka historyczna nie

udał się do Kijowa, gdzie spotkał się

może podzielić wydarzenia na waż-

ze studentami i profesorami Akade-

ne, mniej ważne i całkiem nieważ-

okładka ukraińskiego wyda-

mii Kijowsko-Mohylańskiej i uczest-

ne. Wszystkie, nawet dziwne, eg-

nia książki Wojciecha Wrzo-

niczył w spotkaniu z czytelnikami w

zotyczne, drobiazgowe – są ważne

ska „Historia – kultura – me-

Kijowie. Odwiedził też Uniwersytet

i zarazem składają się na naukę hi-

tafora. Powstanie nieklasycz-

Charkowski. Powodem przyjazdu na

storyczną. Niezwykle ważną jest też

nej historiografii”

Pani Waleria (od lewej) ze swą opiekunką panią Alicją

Ukrainę stało się ukraińskie wydanie

metodologia historii. Jednak często

książki Wojciecha Wrzoska „Historia

bitnego polskiego historyka Jerzego

historia, a nawet filozofia historii nie

szła żadna informacja – gdzie, kiedy

– kultura – metafora. Powstanie nie-

Topolskiego, twórcy poznańskiego

dają odpowiedzi na wszystkie py-

MoNIKA NArMuNToWSKA-

klasycznej historiografii”.

ośrodka metodologicznego. Jest

tania, na wszystkie problemy. Tych

i w jakich okolicznościach. Przy-

MICHAlAK

Kijowskie wydawnictwa Nika-

czynnym członkiem polskich i zagra-

odpowiedzi trzeba szukać w kultu-

pomina się historia równolatki pani

centr i KiC wydały też inne prze-

nicznych towarzystw naukowych. W

rze.

Walerii, nieżyjącej już pani Władzi

Wśród wielu podarunków, znalazł

kłady prac współczesnych polskich

kręgu jego zainteresowań nauko-

Przewrotne pytanie na które

Gradowskiej. Ona też straciła męża

się również telewizor, który przekaza-

historyków, wśród nich książkę pro-

wych znajduje się historia nowożytna

próbował odpowiedzieć historyk

w pierwszym miesiącu wojny i do

ło miasto – pierwszy w życiu dostojnej

fesora Jerzego Topolskiego.

Polski i Europy, historia historiografii

brzmi: czy społeczeństwu potrzebni

końca życia, czekała na jego powrót.

Jubilatki. Panią Walerię poznaliśmy

Gościa z Poznania przedstawił

oraz teoria i metodologia historii.

są historycy? Kiedyś przecież nie

Pomimo, że w więzieniu na Zamar-

kilka lat temu, przez siostrę Gra-

zebranym prof. Leonid Zaszkilniak.

W trakcie wykładu profesor

było historyków, ale była jednak hi-

stynowie znalazła skrawek doku-

żynę. Zawsze zadziwiała nas w tej

Profesor Wrzosek jest uczniem wy-

Wrzosek podkreślił, że poznańska

storia.

mentu, do końca miała nadzieję, że

wiekowej osobie fascynacja chwilą.

mąż ocalał, przeżył, że kiedyś wróci

Pomimo lat, nie istnieje obawa przy-

i znów będą razem.

szłości. Jest teraz. Kwitnące drzewa

W 1945 roku, pani Waleria my-

za oknem, ciekawa lektura, wróble na

ślała o powrocie do Tarnowa, jednak

parapecie. Niezwykła pogoda ducha

nie było do czego wracać. Rodzina

i ciekawość świata.

podczas wojny straciła wszystko.

Pani Waleria do Lwowa przyje-

Wciąż była też nadzieja, że do Lwo-

chała w 1939 roku, na chwilę. Zo-

wa wróci narzeczony. Tak więc nie

stała na zawsze. Dziś już nie chodzi

opuszczając Polski, znalazła się w

i jest to jedyna dolegliwość 101-latki.

Związku Radzieckim.

Poza tym czyta bez okularów, ma

Po wojnie pracowała w katedrze

doskonałą pamięć i wygląda co naj-

i w kościele św. Antoniego, a także w

mniej 20 lat młodziej.

szpitalnej kuchni. Nigdy nie wyszła

Staramy się zawsze będąc we

za mąż, czekając na powrót Józefa.

Lwowie, odwiedzić tę wiekową Po-

Przez długie lata mieszkała na ulicy

lkę – wszak gości uwielbia, a tacy

Zielonej, gdzie poznała panią Alicję

przychodzą nieczęsto. Lubi opowia-

Profesorowie Wojciech Wrzosek (od lewej) i leonid Zaszkilniak

– swoją dzisiejszą opiekunkę. Pani

dać, orientuje się w bieżących wyda-

Alicja jest dla pani Walerii najbliższą

rzeniach w Polsce; ma bardzo jasny

Ze Lwowa do Żurawicy

osobą i niezastąpionym opiekunem.

umysł i dokładnie pamięta wydarze-

Jej starania, by podopieczna miała

nia z przeszłości.

wszystko, co potrzebne, są godne

Dziś, przeszłość wydaje się do-

Z montażem słowno-muzycznym „Przez Krzyż do Zmartwychwstania” wyruszyli 22 marca do

uznania. Widzieliśmy różne sytuacje,

bra, jasna i wcale nie tak odległa.

różne przypadki i bywa, że w rodzinie

Pani Waleria urodziła się w oko-

Polski uczniowie i nauczyciele szkoły średniej nr 34 im. Markijana Szaszkiewicza we Lwowie.

senior jest zupełnie niezauważony.

licach Tarnowa. Rodzina była duża

uczestniczyła w corocznym Turnieju

wymiana doświadczeń i porównanie

Tym bardziej cieszy pachnący czy-

i kochająca się. Jako młoda dziew-

KoNSTANTY CZAWAGA

Piłki Nożnej im. Roberta Maksyma,

swoich własnych osiągnięć z opinia-

stością dom, zawsze świeża pościel,

czyna, pracowała w masarni; wspo-

który odbył się w hali sportowej Gim-

– Zaprosiło nas gimnazjum im.

mi i wynikami szkoły partnerskiej. W

regularne, ciepłe posiłki.

minała, że czasem nie wiedziała

nazjum im. 2 Pułku Pancernego w

2 Pułku Pancernego w Żurawicy –

taki sposób, budując relacje między

Dla nas szczególnie ważne jest,

dokąd uciec, przed wszechobecnym

Żurawicy koło Przemyśla – powie-

opowiada dyrektor szkoły Roman

nami, nauczymy też młodzież sza-

że obie panie znały blisko doktora

zapachem wędlin. Wtedy brat napo-

dział Roman Hrynczuk. – Nasze

Hrynczuk. Dwa lata temu nasze

cunku i zrozumienia.

Mosinga; każdorazowo mamy na-

minał – „przyjdą czasy, kiedy mocno

dzieci otrzymały dyplomy i prezenty.

szkoły nawiązały współpracę z my-

Podczas ferii zimowych szkoła

dzieję na chwilę wspomnień o pa-

zatęsknisz choćby za zapachem

Serdecznie dziękujemy. Tym razem

ślą o tym, aby zapoznać uczniów z

średnia nr 34 gościła uczniów, na-

tronie naszej fundacji.

kiełbasy... . Co już niedługo się speł-

podczas pobytu w Żurawicy złoży-

uczycieli i pracowników gimnazjum

historią, tradycjami i realiami innego

Pani Waleria przeżyła trudny,

niło. Przyszedł rok 1939. Narzeczony

my naszym partnerom i przyjacio-

z Żurawicy wraz z rodzicami. Po

kraju. Dzięki spotkaniom w ramach

burzliwy XX wiek – wiele widziała

pani Walerii, przystojny Józef został

łom życzenia z okazji Świąt Wielka-

zwiedzaniu Lwowa, głównym punk-

wymiany młodzieży i nauczycieli

oraz wiele przeszła.

powołany do wojska, a jednostka

nocnych i zaprosimy ich na obchody

tem spotkania był koncert pod tytu-

mamy taką możliwość. Chcemy,

Naszej drogiej Jubilatce życzymy

znajdowała się we Lwowie.

Świąt Wielkanocnych w obrządku

łem „Kolęda jednoczy narody”.

aby nasi uczniowie angażowali się

kolejnych lat, w takim samym zdro-

Wyjechał, a pani Waleria razem

wschodnim.

– 20 lutego drużyna sportowa

również w realizację wspólnych

wiu i w otoczeniu dobrych, życzli-

z nim. Nigdy nie została żoną Józefa.

naszych uczniów po raz pierwszy

projektów. Efektem tego stała się

wych ludzi.

Zaginął bez wieści i nigdy nie przy-

KG