18

Przegląd wydarzeń

26 marca–15 kwietnia 2013 nr 6 (178) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

galicjomania

się nie do końca austriakom udał, to

ktoś wyjeżdża z powodu małżeństwa

takim obronnym mechanizmem była

czy rodzinnych spraw. Ludzie będą

autoironia. Stąd i Fredro, i Boy-Że-

się przemieszczać, i zawsze będzie

leński są tutaj ważnymi postaciami.

jakaś grupa większościowa, jakaś

Stronę ukraińską reprezentuje w

mniejszościowa. To jest model, który

książce Iwan Franko. Istotną posta-

musi być w jakiś sposób wypraco-

cią jest tutaj Leopold von Sacher-Ma-

wany, żeby nowoczesne spoleczeń-

Chociaż Galicja jako kraj koronny imperium austro-węgier-

soch. Myślę, że jest to ksiażka, która

stwo, które jest mobilne, mogło funk-

i Polakom, i Ukraińcom, i wszystkim

cjonować – zaznaczył prof. Maciej

skiego od prawie stu lat nie figuruje na żadnej współczesnej

pozostałym zainteresowanym daje

Janowski.

obraz Galicji innej niż ta, do której

Książka Larry Wolffa zostanie

mapie świata, „idea galicyjskości” nadal nurtuje środowiska

jesteśmy przyzwyczajeni. Możemy

wydana też w języku ukraińskim –

się z niektórymi rzeczami zgadzać,

zapewnili organizatorzy prezentacji.

ukraińskiej inteligencji. Przyciąga też badaczy z Polski, Rosji,

z innymi nie, ale jest to bardzo cie-

Warto wydać ją też w Polsce – po-

kawe.

wiedział Maciej Janowski.

Austrii, Niemiec, a nawet z USA.

Prof. Maciej Janowski zgadza

się, że książka jest w pewien spo-

Galicja i Hałyczyna oraz

sób nadal aktualna. Pokazuje, że

KoNSTANTY CZWAGA

inne takie... wiadomości

były to – a w pewnym stopniu na-

Według słów z piosenki zespołu

tekst i zdjęcia

dal są – tereny, gdzie różne narody

„Bracia Hadiukiny” jest takie sobie

współistniały ze sobą, czasem bar-

„Fajne miasto Tarnopol”. Ostatnio

Genialna książka

dziej, a czasem mniej pokojowo.

tam też pojawili się „galicmani”.

Amerykanina

7 marca w Centrum Historii Miej-

Zdaniem polskiego historyka to

Przecież przez bardzo krótki czas

skiej przy ul. Bohomolca 6 we Lwowie,

nie jest książka idealizująca Gali-

Tarnopol był stolicą Galicyjskiej Re-

w ramach sesji poświęconej pamięci

cję. To nie jest część nostalgicznej

publiki Radzieckiej a niedawno jed-

Jarosława Isajewicza, ukraińskiego

idealizacji, jak to za najjaśnieszego

ną z ulic miasta przemianowano tam

naukowca i członka zagranicznego

pana było fajnie. Ci ludzie, o któ-

na „Dywizji Hałyczyna”. Co prawda

PAN, a także w ramach międzynaro-

rych jest mowa w książce, porozu-

bez dodatku „SS”.

dowego projektu ReSet: „Nowa kul-

miewając się w różnych językach,

W zeszłym tygodniu w Tarno-

turalna historia Środkowej i Wschod-

wyznając różne religie współistnie-

polu została powołana Akademia

niej Europy” odbyła się prezentacja

li ze sobą . Kłócili się, uciskali się

Debat Galicyjskich – siostra, czy

Jarosław Hrycak

książki znanego amerykańskiego hi-

nawzajem, przeszkadzali sobie, ale

może raczej satelita lwowskiego

które miały wizję jak Galicja powin-

storyka Larry ego Wolffa „Idea Galicji.

w sumie jakoś nie najgorzej też

Galicyjskiego Klubu Dyskusyjnego

na wyglądać. W rozmowie z kore-

Historia i fantazja w habsburskiej kul-

współpracowali i współegzystowa-

„Mytusa”.

spondentem Kuriera prof. Janowski

turze politycznej” („The Idea of Gali-

li. I to jest optymistyczny wydźwięk

Ostatnio Klub Kuchni Galicyjskiej

podkreślił, że prezentowana książka

cia. History and Fantasy in Habsburg

tej książki.

zaproponował by wydawać galicyj-

Larry ego Wolffa ma dla historyków

Political Culture”. Stanford, 2010).

bardzo duże znaczenie, ponieważ

- Jest to pierwsza prezentacja tej

pokazuje jak wiedeńskie władze

książki w Europie – zaznaczył rozpo-

próbowały z Galicji zrobić prowincję

czynając spotkanie dr Ostap Sereda,

idealną. Ceszarz Józef II wyobrażał

historyk ze Lwowa. Prof. Jarosław

sobie, że jest to nowa kraina, którą

Hrycak przekonywał, że książka jest

uszczęśliwi wprowadzając reformy

przystępnie napisana oraz pokreślił,

oświeceniowe.

że jest ona w swojej wymowie po-

– Jak wiadomo takie projekty

nadnarodowa. Nikt tam nie znajdzie

Maciej Janowski

nie do końca się udają – zauważył

żadnego Piemontu. – Ani Polak, ani

Janowski. – Ta książka jest również

o tym, jak swoją galicyjskość wy-

obrażali sobie mieszkańcy Galicji:

larry Wolff (od lewej) i ostap Sereda

Polacy, Ukraińcy i Żydzi. Dla nas,

Polaków,  niesłychanie  ciekawy

jest duży fragment o Aleksadrze

Na pytanie, czy podobny model

skie wizy gastronomiczne dla przy-

Fredrze. Autor przedstawia za-

ma jakąś przyszłość prof. Maciej

byszów spoza terenów Galicji.

równo jego poglądy, jak i rozmaite

Janowski stwierdził, że hipotetycz-

Igor Melnyk, wieloletni badacz

polityczne memoriały i analizuje je

ny model państwa zupełnie jedno-

kultury Lwowa i regionu, w rozmo-

na przykładzie jego komedii „Do-

językowego, jednokulturowego da

wie z Kurierem zaznaczył, nazwy

żywocie”. Larry Wolff pokazuje, że

się osiągnąć tylko przy totalnym

„Galicja” i „Hałyczyna” trzeba trak-

jest to poniekąd satyra na policyjny

zamknięciu granic, przy totalitaryź-

tować rozdzielnie: jako prowincję

system austriacki, że z tej komedii

mie. Kiedy każdy siedzi tylko u sie-

austriacką i teren historyczny, bio-

można się wiele o tym dowiedzieć.

bie, bo nie może nigdzie wyjechać.

rąc pod uwagę nie tyko trzy obwody

Poza tym jest również wiele o kra-

Mniejszości wówczas wyrzuca się

– lwowski, tarnopolski, iwanofran-

Frank Sysyn

kowskich konserwatystach, o Mło-

za granicę albo zamyka do więzie-

kowski, a i ziemie przedwojennych

Książka larry ego Wolffa

dej Polsce, o kabarecie „Zielony

Lwowski historyk dr Wasyl Ra-

nia, i wtedy jest „porządek”. Jeżeli

eparchii (diecezji) greckokatolickich.

Balonik”. Wydaje mi się, że autor

sewycz dodał w dyskusji, że ten

Ukrainiec nie napisze na ten temat

takiego systemu nie chcemy, to

Bez żadnych pomysłów o możliwym

prezentuje pogląd, który można w

habsburski projekt najlepiej udało

tak, jak to potrafił uczynić Larry Wolff

ludzie zawsze muszą migrować.

przesunięciu obecnej granicy Ukra-

przedstawić w taki sposób: ponie-

się zrealizować na wielonarodo-

– podkreślił Hrycak. – Ta książka

Powody są różne, możliwość znale-

iny z Polską. O tym będzie nowa

waż pomysł „cywilizowania” Galicji

wej Bukowinie, ponieważ w Galicji

jest genialna! – chwalił dzieło swego

zienia pracy, ktoś jedzie na studia,

książka Igora Melnyka.

Wschodniej przeszkadzała temu

byłego studenta prof. Frank Sysyn z

wyraźna dominacja polska.

Kanady.

Larry Wolff studiował na Harvar-

dzie, gdzie pracował prof. Sysyn,

Zdaniem polskiego

pochodzący z ukraińskiej, galicyj-

historyka

– Tak Wiedeń próbował uśmie-

skiej rodziny. Uczęszczał też na wy-

rzyć anarchię – zauważył obecny

kłady do profesora, który przyjechał

na spotkaniu prof. dr hab. Maciej

z Krakowa. – Tak poznałem duch

Janowski, który specjalizuje się w

galicyjski w Ameryce, – wspomniał

historii Polski i Europy Środkowej

z humorem Wolff. Autor stwierdził,

XIX wieku.

że był tak zafascynowany Galicją,

– Polacy i Rusini przekonywa-

że zajął się badaniem tego fenome-

li Wiedeń o tym, kto z nich będzie

nu. – Wynalazcami Galicji są Maria

mógł przewodniczyć tej austriackiej

Teresa i Franciszek II, – stwierdził

prowincji. Zdaniem Janowskiego ta

Larry Wolff. – Był to habsburski

książka jest próbą przedstawienia

projekt oświecenia pewnej części

historii Galicji ponad zasadą naro-

terenu ich imperium, mesjanizm

dową, jako kraju wielonarodowego.

duchowy. Dziś mamy do czynienia

Autor zajmuje się tam Polakami,

zarówno z historią miejsca, idei, z

Ukraińcami i Żydami. Pisze też o Au-

pamięcią oraz z nostalgicznym spo-

Podczas prezentacji książki. Przy mikrofonie Wasyl rasewycz

striakach czyli władzach z Wiednia,

sobem myślenia.