24

Rzemiosło artystyczne

26 marca–15 kwietnia 2013 nr 6 (178) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Słomiany świat Marii krawczuk

Słomianym rękodziełem ludowej artystki Marii Krawczuk z Wołynia zachwycają się mieszkańcy wielu

ukraińskich miast. Ze swymi pracami odwiedziła wystawy w Anglii, USA, Francji, Holandii, Kanadzie,

Belgii, w krajach byłego ZSRR. Do dziś wspomina pobyt w Japonii, gdzie zadziwiała zwiedzających

swymi wytworami w pawilonie Ukrainy na wystawie EXPO w Nagoi. Najczęściej pani Maria zaprasza-

na jest do Polski. Tu dzieli się tajnikami tworzenia diduchów, świątecznych pająków, zawsze jest mile

widzianym gościem.

Pani Maria zna dziesiątki tech-

AGNIESZKA rATNA

nik wyplatania, niektóre z nich są jej

tekst i zdjęcie

autorstwa. Na jej dorobek składają

się tysiące wyrobów. Słomiane bu-

Za bug, jak do siebie

kiety i wianki, kobiece postacie –

do domu

Pani Maria mówi, że jej ojciec Wa-

„bereginie” z niemowlętami, ptaszki

syl ukończył szkołę polską z wynikiem

i koniki. Wyplata też przedmioty

celującym. Służył w wojsku i po wielu

sztuki użytkowej – torebki, kapelu-

latach Polska wynagrodziła swojego

sze, grzechotki, pojemniki na chleb

żołnierza – przez jakiś czas oprócz

i słodycze, wazony, tace i inne rze-

ukraińskiej emerytury otrzymywał też

czy. Wszystkie unikatowe przed-

polską. Dziś Polska gościnnie otwiera

mioty artystki i jej utalentowanych

drzwi przed jego córką.

uczniów zebrane są w jedynym na

Wyroby ze słomy pani Maria

Ukrainie muzeum „Słomiane cuda”,

przedstawiała w Warszawie i na Po-

we wsi Kupyczów. Znana artystka-

morzu – w Gdańsku, Gdyni i Sopocie

słomkarka zadbała o zachowanie

– opowiada artystka. – Ze wszyst-

całego działu sztuki ludowej Woły-

kich  Jarmarków  Jagiellońskich

nia, rozwinęła go, stworzyła szkołę

opuściłam tylko jeden. Pod koniec

dla swych następców.

ubiegłego roku zaproszono mnie

– Utwory pani Marii – to praw-

do Woli Sękowej na Uniwersytet

dziwe artystyczne zjawisko w kultu-

Ludowy Rzemiosła Artystycznego,

rze – uważa doktor sztuk pięknych

prowadziłam cykl zajęć z plecenia

Raisa Zacharczuk-Czugaj.

ze słomy. Warsztaty trwały pięć dni

i obecnie czekam na zaproszenie

Żyto, żytko, życie…

na kontynuację zajęć.

…Powołała ją do pracy pieśń żyt-

Maria Krawczuk jest zachwy-

niego źdźbła. Na wołyńskiej równinie

cona stosunkiem Polaków do niej

aż do nieba ciągnie się niwa jak zie-

i do kultury ludowej. Artystkę cieszy

lonkawo-złote morze. Maria czuje się

fakt, że na festiwalach i jarmarkach

tam lekko i przytulnie. Jest tu prze-

jej rękodziełem interesują się ludzie

strzeń potrzebna wyobraźni, miła

w różnym wieku. Najchętniej jednak

sercu przyroda wołyńska. Czy można

pracuje z polską młodzieżą. Tak też

zamienić na uroki miasta rozległość

było na Uniwersytecie Ludowym

pól i lasów, kwiaty i zioła? Codziennie

w Woli Sękowej, gdzie większość

rano wita dzień jak każda wiejska ko-

uczestników warsztatów stanowili

bieta. – Sama sieję żyto, ścinam sier-

ludzie młodzi.

pem – mówi artystka. – Rozmawiam

z nim, proszę o wybaczenie za to, że

go ścinam. Najbardziej lubię koniec

Przez ciernie do sławy

Nasza rozmowa powraca do

maja. Żyto kwitnie, dojrzewa i kłosy

tematów ukraińskich. Moja rozmów-

pachną miodem. Przy najlżejszym

czyni wzdycha ze smutkiem: – Jak-

podmuchu pole faluje jak morze.

by na Wołyń w 1939 roku nie przy-

Można tam słuchać śpiewu ptaków,

szli sowieci, a tereny te pozostały w

śpiewać samej, marzyć i czekać na

Polsce, los rodziców nie byłby taki

natchnienie. Mam wówczas wraże-

Maria Krawczuk na Jarmarku Jagiellońskim

ciężki.

nie, że stopami wrastam w ziemię.

Jej ojciec w czasie wojny dostał

Przez jakiś czas pracowała jako

się do niewoli, a stamtąd do obozu

Jedyne muzeum

artysta-dekorator w kołchozie, na-

niemieckiego. A dalej, jak mówią,

Pomóżmy Marysi ze Lwowa

wyrobów słomianych

stępnie na poczcie, a kiedy zaczę-

W maleńkiej wiosce Kupyczów,

– z deszczu pod rynnę. W obozie

ło ją nudzić wypisywanie kolejnych

z dala od centrów artystycznych Ma-

udało mu się przeżyć, po powrocie

Marysia, to młoda Polka ze Lwo-

haseł i druczków, znalazła pracę w

ria Krawczuk założyła w 1992 roku

do domu założył rodzinę. Potem

wa, mama maleńkiej Sylwii. Od 9 lat

szkole. Zaocznie ukończyła iwano-

szkołę sztuki użytkowej, która stała

jako „wróg narodu” został zesłany

choruje na stwardnienie rozsiane.

frankiwski instytut pedagogiczny na

się sławna na cały Wołyń. Szkoła

na Syberię. Tam w baraku, w Pro-

To choroba, której nie wyleczy się

wydziale grafiki, była pierwszą oso-

istniała zaledwie rok. Lata 90. na

kopiewsku koło Kemerowa, przy-

lekami, można jednak zatrzymać ją,

bą z dyplomem na temat wyrobów

Ukrainie były bardzo trudne. Arty-

szła na świat Maria. Kiedy w 1956

stosując odpowiednią rehabilitację.

ze słomy.

stce wyjaśniono, że na utrzymanie

roku rodzina wróciła do ojczystego

Na Ukrainie nie ma zbyt wielu moż-

– Po raz pierwszy słomianą

szkoły nie ma pieniędzy, władza lo-

Tuliczowa nie mieli własnego kąta.

liwości, by walczyć z chorobą. Marysi

szkatułkę zobaczyłam w autobusie

kalna nie była zainteresowana w jej

Wybudowali dom. Było im ciężko,

potrzebna jest rehabilitacja w spe-

– kontynuuje swą opowieść artystka.

utrzymaniu. Ale Maria nie poddała

ale Maria od dziecka marzyła, że

cjalistycznych ośrodkach w Polsce.

– Dowiedziałam się kto jest jej auto-

się. Wywalczyła w szkole podstawo-

zostanie artystką.

Długa i kosztowna. Obecna sytu-

rem i pojechałam do wsi Kustycze do

wej wprowadzenie zajęć ze sztuki

Studia w liceum plastycznym im.

wpłaty na nasze konto, z dopiskiem –

acja ekonomiczna na Ukrainie, nie

dziadka, który tam mieszkał. Nauczył

użytkowej. Zaczęło działać studio

Iwana Trusza we Lwowie pozosta-

,,Maria Pyż”: BGŻ SA 23 2030 0045

pozwala na pokrycie chociażby jed-

1110 0000 0222 0700

nego kursu rehabilitacji z własnych

mnie tylko jednego splotu i smutno

dla dzieci „Żytko”. Wychowankami

wiły same przyjemne wspomnienia.

środków. Marysia jest redaktorem

powiedział: „Wszystkich uczę, ale

studia są znane plastyczki, laureat-

Monika Narmuntowska-

Obecnie pani Maria z wdzięczno-

Polskiego Radia Lwów.

Michalak

nikt nie chce tym się zająć”.

ki konkursów i wystaw. Dla nich ta

ścią wspomina swych profesorów

Wszystkim, którzy chcieliby wes-

ul. olbrychta 8/9,

To było jak iskra, rozpaliło jej

działalność stała się sensem życia,

i atmosferę. Nauczyli jej podstaw

przeć Marysię w jej walce z chorobą,

65-823 Zielona Góra

wyobraźnię niczym suchą słomę.

niezależnie od obranego zawodu.

malarstwa, grafiki, kompozycji, ale

którym nie jest obojętny los Polaków,

www.fundacjamosinga.

Zaczęła pracować, szukała nowych

Pasjonuje się pracą mamy jeden z

też odpowiedzialności za swoją

żyjących na Kresach, prosimy o

zgora.eu

splotów, form i materiałów.

synów artystki, Iwan.

twórczość.