10

Przegląd wydarzeń

17–30 maja 2013 nr 9 (181) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Zbrodnia na Wołyniu wymaga prawdy

kierujemy do braci

Pamięć o ofiarach zbrodni wołyńskiej, dokonanej 70 lat temu na Polakach przez

z Polski prośbę

ukraińskich nacjonalistów, wymaga mówienia prawdy, a nie jej ukrywania –

powiedział arcybiskup lwowski obrządku łacińskiego Mieczysław Mokrzycki.

o wybaczenie!

Księże arcybiskupie, z ja-

kich powodów nie doszło do

powstania zapowiadanego

Jestem przekonany, że jako chrześcijanie, jako przedstawiciele

wcześniej posłania dwóch

naszych Kościołów mamy do odegrania bardzo ważną rolę

Kościołów katolickich na

w kontynuowaniu ukraińsko-polskiego pojednania – powiedział

ukrainie na temat zbrodni na

Wołyniu?

KAI z okazji zbliżającej się 70. rocznicy rzezi wołyńskiej abp

Dlatego, że treść listu, którą

Światosław Szewczuk, arcybiskup większy kijowsko-halicki,

zaproponował nam Synod Kościo-

zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła greckokatolickiego. „A jeśli

ła greckokatolickiego, nie oddawała

rzeczywistości i prawdy o tych wyda-

kierujemy do braci z Polski prośbę o wybaczenie, oznacza to, że

rzeniach. Projekt listu w żaden spo-

czujemy się winni” – dodaje. A oto obszerne fragmenty wywiadu

sób nie odniósł się do wydarzeń,

ze zwierzchnikiem Ukraińskiego Kościoła greckokatolickiego:

smutny jubileusz których przypada

w tym roku, a symbolem którego

Jeśli zbliża się kolejna rocznica ja-

KAI: od kilkunastu lat ob-

stała się Krwawa Niedziela 11 lipca

kiejś tragedii, w tym roku tego, co

serwujemy znamienny pro-

1943 r. W liście zaznaczono jedynie,

wydarzyło się na Wołyniu, to wraca

ces pojednania i współpracy

że wspominamy rocznicę wydarzeń

ból. Powracają wspomnienia ludzi,

między Polską a ukrainą.

na Wołyniu. Jakich wydarzeń? – oto

którzy doświadczyli tych zbrodni.

W przezwyciężeniu trudnej

pierwsze  pytanie.  Grekokatolicy

episkopatów, odprawiamy wspólnie

może nie tyle nie dojrzał, lecz może

One wciąż są żywe. Stanowi to wy-

przeszłości  niemała  jest

uważają, że był to konflikt politycz-

rekolekcje, razem omawiamy różne

jeszcze nie ma tej odwagi, aby zrobić

zwanie na dziś. Pojednanie zadekla-

rola naszych Kościołów:

ny polsko-ukraiński. Sprowadze-

sprawy bieżące. Ale Kościół rzym-

ten pierwszy krok, odważny i decydu-

rowane przez Kościoły musi dotrzeć

nie ludobójstwa na Wołyniu na ten

skokatolicki ma żal do greckokato-

jący krok w tej sprawie. Po nieudanej

uKGK i Kościoła katolic-

poziom prowadzi prostą drogą do

do świadomości, sumienia i do serca

lickiego, chociażby ze względu na

próbie porozumienia się na temat

kiego w Polsce. Jak Ksiądz

zafałszowania prawdy o tym wyda-

zabrane świątynie, które były naszą

posłania z Kościołem greckokatolic-

każdego Ukraińca i każdego Polaka.

Arcybiskup postrzega ten

rzeniu. Był to okres drugiej wojny

własnością, a zostały przejęte bez

kim, episkopat Kościoła rzymskoka-

Trzeba nad tym pracować.

proces?

światowej, sytuacja polityczna była

rozmowy i bez uzgodnień przez Ko-

tolickiego zdecydował się na własne

Ma on już swoją historię, dokład-

KAI: Mówi o tym ogłoszo-

bardzo skomplikowana, ale ludzie

ściół greckokatolicki. Tutaj, w samym

oświadczenie w sprawie zbrodni na

nie 25-letnią. Rozpoczął się w okre-

ne w marcu br. przesłanie z

żyli na tych terenach razem: Polacy,

Lwowie, władze lokalne nie oddały

Wołyniu. Zostanie ono odczytane

sie tysiąclecia chrztu Rusi – Ukrainy.

okazji rocznicy zbrodni wo-

Ukraińcy, Żydzi, Rosjanie, Ormianie,

wspólnocie rzymskokatolickiej żad-

wiernym pod koniec czerwca.

Pierwsze spotkania biskupów grec-

łyńskiej ogłoszone przez Sy-

Czesi oraz przedstawiciele innych

nego kościoła; 23 kościoły zostały

Co będzie jego głównym

kokatolickich i polskich biskupów

nod ukraińskiego Kościoła

narodów. A tu nagle pewnego dnia

przekazane wspólnocie greckoka-

przesłaniem?

rzymskokatolickich miały miejsce

greckokatolickiego. W Pol-

nastąpiła taka tragedia.

tolickiej. Niektóre z tych świątyń by-

Chcemy pokazać, w czym tkwi

w Watykanie w 1987 r. W tym roku,

sce jednak w wielu środo-

Owszem, można mieć preten-

łyby nam bardzo potrzebne, jednak

tajemnica zła, do czego człowiek –

dokładnie w październiku, przypada

wiskach spowodowało ono

sje do polityki sanacji, II RP, można

Kościół greckokatolicki uważa to

jeśli nie będzie postępował według

25-lecie obchodów millennium chrztu

pewien niedosyt, gdyż nie

uznać, że nie była ona dobra, ale

za rzecz normalną i wcale nie myśli

Przykazań Bożych – jest zdolny i że

Ukrainy na Jasnej Górze. Przy tej

wyjaśnia dostatecznie wza-

nic nie usprawiedliwia okrutnego lu-

naprawić wyrządzonej krzywdy. Nasi

żadna krzywda, żadne zło, nie jest

okazji doszło do pamiętnej liturgii z

jemnej historii, nie mówi, kto

dobójstwa. W liście tym zaznaczono

wierni czują się skrzywdzeni i nie

usprawiedliwione jakimiś motywami

udziałem kard. Józefa Glempa oraz

był ofiarą, a kto katem.

również pośrednio, że była to akcja

rozumieją takiej postawy bratniego

politycznymi, gospodarczymi czy in-

kierującego kościołem greckokato-

Przesłanie to zostało skierowa-

„przymusowego wysiedlenia ludności

Kościoła. Kościół greckokatolicki nie

nymi czynnikami. Zło zawsze należy

lickim kard. Myrosława Lubacziw-

ne do wiernych Kościoła greckoka-

polskiej”. Według zgodnej oceny hi-

tylko przejął nasze kościoły, ale i nie

nazywać złem. Chcemy uwrażliwić

skiego i biskupów greckokatolickich

tolickiego i mam nadzieję, że odegra

storyków obydwu krajów, na samym

pomaga nam, żebyśmy otrzymali od

naszych wiernych na wartości życia

z całego świata. Następnym wielkim

ważną rolę. Odczytano je w naszych

Wołyniu zginęło wówczas ponad 60

władz lokalnych – i to nie tylko we

chrześcijańskiego, na godność każ-

etapem na drodze wzajemnego po-

kościołach na początku Wielkiego

tys. cywilów. Takie przedstawienie

Lwowie, ale i w innych miastach – po-

dego człowieka, prawo do wolności

rozumienia i pojednania była Msza

Postu, w niedzielę, która nosi nazwę

wydarzeń na Wołyniu byłoby sfałszo-

zwolenia i działki na budowę nowych

oraz życia. Na Ukrainie przy dyskusji

św. odprawiona przez Jana Pawła II

Niedzieli Wybaczenia. Przypomina

waniem prawdy, jej ukryciem. W ta-

świątyń. Jest to wielki problem, który

o zbrodni wołyńskiej często pojawia

kiej sytuacji rodziny poszkodowanych

w 2001 r. we Lwowie, podczas której

ono, że w okresie postu nie możemy

stoi przed naszym Kościołem.

się opinia, że była wywołana zaszło-

mogłyby mieć pretensje do Konferen-

ściami historycznymi między Polakami

kard. Lubomir Huzar wypowiedział

prosić Boga o wybaczenie naszych

Władze Lwowa zgodziły

cji Episkopatu Kościoła Rzymskoka-

a Ukraińcami. Jeśli będziemy dobrze

się niedawno na zamontowa-

jakże ważną refleksję o polsko-ukra-

grzechów, jeśli nie jesteśmy w sta-

tolickiego na Ukrainie, że pozwoliła

studiować historię, to zdarzały się przy-

nie krzyża na kościele p.w.

ińskim pojednaniu. Padło wówczas

nie prosić bliźnich o wybaczenie

ona na fałszowanie historii.

padki, że Rusini czy naród ukraiński

św. Marii Magdaleny, o który

słowo „przepraszam”, wynikające z

grzechów czy win, jakich wobec nich

był wykorzystywany przez właścicieli

A jak ksiądz arcybiskup

parafianie walczą z miastem

potrzeby wzajemnego przebaczenia

dokonaliśmy. Nie można zacząć du-

ziemskich czy pracodawców polskich,

ocenia niedawny list paster-

od wielu lat. Czy jest nadzie-

win. Wreszcie mieliśmy ogłoszenie

chowej drogi Wielkiego Postu, jeśli

ale to nie może usprawiedliwić tych

ski biskupów greckokatolic-

ja, że kościół powróci do

wspólnego listu Ukraińskiego Ko-

nie chcemy być wolni od win, któ-

czynów, czyli mordów na Wołyniu.

kich w tej sprawie?

wiernych?

ścioła greckokatolickiego i polskiego

rych dokonaliśmy wobec naszych

List ten nie opiera się na fak-

Ufam, że będzie to pierwszy znak

W lipcu w Łucku odbędą

Episkopatu w Warszawie i we Lwo-

bliźnich. Mam nadzieję, że orędzie

tach historycznych, lecz są to ogólne

i gest ponownego przeznaczenia

się uroczystości upamiętnia-

wie. Są to bardzo ważne wyznaczniki

Synodu Kościoła greckokatolickiego

stwierdzenia, które nie wnoszą nicze-

tego kościoła do swojej funkcji oraz

jące 70. rocznicę zbrodni. Kto

wspólnej drogi, jaka została podjęta

było krokiem w tym kierunku. Chodzi

go nowego. W liście tym episkopat

że kiedyś zostanie on przekazany

będzie w nich uczestniczył?

przez moich poprzedników. Jest

o to, aby te podstawowe zasady mo-

greckokatolicki mówi „przebaczamy

wspólnocie rzymskokatolickiej.

Wystosowaliśmy zaproszenie

to też testament przekazany nam

ralne – które także stanowią podsta-

i przepraszamy”. Przebaczać może

i do hierarchów Kościoła grecko-

Księże arcybiskupie, co

wszystkim przez błogosławionego

wę polsko-ukraińskiego pojednania

osoba pokrzywdzona – tak jak epi-

katolickiego, i do Kościoła prawo-

należy zrobić, by pokonać

papieża Jana Pawła II. Był on wiel-

– dotarły do świadomości i do serc

skopat polski powiedział swego

sławnego, a także do Konferencji

tarcia, do których raz po raz

kim patronem Kościoła greckoka-

ukraińskich grekokatolików.

czasu „przebaczamy” do episkopatu

Episkopatu Polski. Zaprosiliśmy

dochodzi między przedsta-

tolickiego i bardzo zależało mu na

Mam nadzieję, że w stosunkach

niemieckiego. Jest to sformułowa-

wiernych z Polski i Ukrainy, a tak-

wicielami dwóch Kościołów

pojednaniu polsko-ukraińskim.

pomiędzy naszym Kościołem a Kon-

nie, które nadchodzi nie z tej strony.

że skierowaliśmy zaproszenia do

i ogólnie – między narodami

ferencją Episkopatu Polski będzie-

KAI: Jakie wyzwania na

Przebaczać może episkopat polski,

władz państwowych obu krajów.

Polski i ukrainy?

my kontynuować ten proces.

tym polu stoją przed nami

przebaczać mogą pomordowani czy

Przez tyle lat, i przed wojną, i po

Czy na uroczystościach

ich potomkowie. Ponadto ten list

wojnie nasi wierni żyli razem, zawie-

dziś?

KAI: Jednak w obliczu zbli-

w Łucku pojawią się prezy-

jest powierzchowny i nie rozstrzyga

Jako Ukraińcy i Polacy jesteśmy

rali związki małżeńskie między jed-

żającej się rocznicy zbrodni

denci Polski i ukrainy?

żadnego problemu. Wręcz przeciw-

nym obrządkiem i drugim, a dziś ra-

Takie wydarzenie było już w

bratnimi narodami, synami jedne-

wołyńskiej było zapowiadane

nie – relatywizuje zbrodnię. Ukraina

zem pracują, razem chodzą do szkoły

2003 r. Na Wołyniu byli wówczas

go Kościoła katolickiego. Mieliśmy

wspólne przesłanie Kościoła

nigdy nie zostanie z tego oczyszczo-

i trzeba powiedzieć, że chcą żyć w

prezydenci Polski i Ukrainy, Aleksan-

ciężką historię, której nie możemy

greckokatolickiego i Kościo-

na, jeżeli wcześniej nie nastąpi prze-

pokoju. Często przyczyną problemów

der Kwaśniewski i Leonid Kuczma.

zmienić. Ale razem możemy budo-

ła rzymskokatolickiego. Dla-

baczenie, które jest uwarunkowane

jest brak porozumienia między hierar-

Uroczystości odbyły się wtedy na wy-

wać przyszłość. Musimy budować

czego do tego nie doszło?

przyznaniem się do winy i prośbą o to

chiami obu obrządków. Z Kościołem

sokim szczeblu, w klimacie pokoju,

współpracę  zarówno  pomiędzy

– To bardzo ważne pytanie.

przebaczenie.

greckokatolickim dzieli nas obrządek,

wzajemnej życzliwości i zrozumienia.

naszymi Kościołami, jak i narodem

Wspólną decyzję o potrzebie przy-

ale jednoczy wiara. Myślę, że powin-

Ufamy, że będzie tak i tym razem.

Czy oznacza to, że po

ukraińskim i polskim. Musimy też

gotowania przesłania podjęliśmy

niśmy dołożyć wszelkich starań, żeby

stronie ukraińskiego Kościo-

Jak wyglądają dziś rela-

szukać sposobów na uzdrowienie

jesienią ubiegłego roku. Decyzja

pokazać tę jedność i być dla siebie

ła greckokatolickiego nie ma

cje między Kościołem rzym-

pamięci narodowej.

taka zapadła na corocznym spotka-

faktycznie braćmi. Żeby mocniejsi

jeszcze do tego gotowości?

skokatolickim a Kościołem

niu pomiędzy Episkopatem Kościo-

Jestem przekonany, że jako

Podczas rozmów z księżmi bisku-

pomagali słabszym, bo w ten sposób

greckokatolickim na Ukra-

ła rzymskokatolickiego a naszym

chrześcijanie, jako przedstawiciele

pami, w trakcie wspólnego spotkania

zostaną zagojone rany. Strona mniej-

inie?

Synodem. Niedługo potem przygo-

naszych Kościołów mamy do ode-

dwóch konferencji episkopatów po-

szościowa, czy biedniejsza, powinna

Można powiedzieć, że między

towaliśmy propozycję przesłania.

grania bardzo ważną rolę w kontynu-

ruszaliśmy te tematy. Grekokatolicy

być wspierana przez większego bra-

Kościołem rzymskokatolickim a grec-

Zapadła decyzja, aby dopracować

owaniu ukraińsko-polskiego pojed-

przyjęli wówczas nasze stanowisko

ta, którym tutaj na Ukrainie jest obec-

kokatolickim pewne kwestie są nie-

ten tekst, gdyż nie wszystkim on się

nania. Proces ten ma swoją historię,

ze zrozumieniem, ale myślę, że epi-

nie Kościół greckokatolicki.

wyjaśnione. Mamy dwa razy w roku

podobał.

ale nie został jeszcze zakończony.

skopat Kościoła greckokatolickiego

PAP

wspólne spotkania obu konferencji