17

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16­29 sierpnia 2013 nr 15 (187)

3Xk

ny step, na drodze pojawiają się za-

obejmuje zwiedzanie miasteczka

jące i świstaki. Przy latarni morskiej

rzemieślników, meczetu, który w

jest calkowicie bezludna, olbrzymia

czasach Italczyków byl klasztorem

CZyLI kOSMICZNE kOMUNISTyCZNE

plaża.

katolickim, cytadeli konsula, a dla

Wracając do Kijowa, postanowi-

najbardziej odważnych ­ wieży dzie-

kONSTRUkCJE NA UkRAINIE

lem nadlożyć drogi i przejechać się

wic ­ najwyższego punktu, na który

poludniowym wybrzeżem Krymu ­

trzeba wdrapać się po skalach. Bilet

Architektoniczny pejzaż nad Dnieprem jest niezwykle różnorod-

od Teodozji do Jalty. Drogi na Krymie

wstępu kosztuje 35 hrywien.

w porównaniu z resztą Ukrainy są w

Noc spędziliśmy w tatarskiej

ny. Ukraina to nie tylko kilkusetletnie kompleksy klasztorne ­

zupelnie dobrym stanie i na niektó-

miejscowości Wesele, gdzie jest

rych odcinkach można jechać dość

camping nad samym morzem. Je-

lawry, perelki renesansu we Lwowie czy kijowska odmiana se-

szybko. Za Teodozją zaczynają się

stem pewien, że gdyby Krym odda-

Góry Krymskie. Szosa zwęża się

no Tatarom, to za kilka lat doprowa-

cesji z przelomu XIX i XX wieku. Warto pamiętać o radzieckiej

i trzeba przygotować się do wle-

dziliby jego kurorty do poziomu tu-

i postradzieckiej architekturze ­ komunistycznych molochach

czenia się w sznurze pojazdów za

reckich, a być może prześcignęliby

­ obiektach przemyslowych czy wielotysięcznych osiedlach ta-

kich, jak zbudowana na stepie kijowska Trojeszczyna.

W ogromną ilość opustoszalych poradzieckich zakladów obfitu-

je Zaglębie Donieckie. Może pora odkryć dla turystyki postindu-

strialną część Ukrainy?

owany na malowniczym zboczu doliny

budynek Ministerstwa Transportu Dro-

gowego Gruzji w stolicy Tbilisi (projek-

tu gruzińskiego architekta Georga

V. Chakhavy) czy Dom Sowietów w

w twierdzy genueńczyków w Sudaku

Kaliningradzie (Artura Sarnitza). War-

to zauważyć w krajobrazie Ukrainy,

jakimś powolnym autobusem. Wy-

Osmanów. Szczerość i gościnność

Rosji, Gruzji czy pozostalych państw

przedzanie jest ryzykowne ­ droga

Tatarów, ich kuchnia i zwyczaje za-

bylego ZSRR kosmiczne konstrukcje,

prowadzi przez góry, po serpenty-

chwycają turystów.

nim zupelnie zostaną wyburzone.

nach. Ludzie, którzy mają problemy

W takich chwilach zastanawiam

z podróżowaniem po górskich, krę-

się nad meandrami historii: byliśmy

Donieck postindustrial

tych drogach muszą robić tu częste

niegdyś zaciętymi wrogami ­ Ukra-

Po przemianach 1991 roku wie-

przystanki. Na szczęście nie brakuje

ińcy i Tatarzy ­ teraz na Krymie

le tysięcy obywateli opuścilo swoje

tu miejsc ze wspanialymi widokami

jesteśmy najlepszymi przyjaciólmi

domy na wschodniej Ukrainie. Ci,

na morze.

i sojusznikami.

którzy z dnia na dzień stracili pracę

Po drodze mijamy kurort Kok-

Z Weselego szosa prowadzi do

i pozostali bez środków do życia,

tebel znany z międzynarodowych

Jalty. Nie przypadla nam do gustu

porzucili swoje domy, mieszkania

festiwali jazzowych, które odbywa-

uroda czarnomorskiej perly ­ wę-

i wyjechali. Wiele takich opuszczo-

ją się we wrześniu. Jedyna droga

drując pod palącymi promieniami

nych miejsc znajduje się w obwodzie

przez miasteczko jest tak zapchana

lipcowego slońca, przepychając

donieckim i lugańskim, na przyklad

samochodami, że trudno się prze-

się pomiędzy tlumem turystów nie

Artemowo. Z Artemowa wlaśnie po

cisnąć. Po 32 km mijam Sudak ze

w glowie nam bylo napawanie się

zamknięciu kopalni mieszkańcy wy-

slynną genueńską twierdzą.

widokami. Pomimo mojej niezbyt

jechali pozostawiając swoje domy,

Genueńczycy mieli swoje osady

wielkiej milości do Krymu postano-

wiele z nich jest otwartych i można

Jaltański hotel Drużba

prawie na calym poludniowym wy-

wilem powrócić tu w październiku,

do nich wejść ­ zobaczyć pozosta-

brzeżu Krymu i Sudak ­ dawna Sol-

kiedy będzie tu spokojniej. Krym

Hotel Drużba budowano w latach

wione sprzęty, opuszczone z rezy-

iWoNa BoRUSzKoWSKa

daia ­ byl stolicą ich kolonii i najwięk-

jak magnes przyciąga rzesze ludzi,

1983-85, a nad realizacją czuwali ar-

gnacją pomieszczenia, dawne miej-

szą fortecą. Zabytkowe mury zacho-

którzy nie zważając na ceny, zlą ob-

chitekt Igor Vasilevsky i inżynier Jurij

sca skromnej egzystencji.

3xK

waly się nadzwyczaj dobrze i można

slugę i brudne plaże chcą zwiedzać

Architekci lat 20. i 30. posiada-

Stefanczuk. Wyobraźnia twórców

Po większości fabryk, kopalni,

tu spędzić kilka godzin. Wycieczka

pólwysep.

li niesamowitą wyobraźnię, jednak

kazala im umieścić monumentalną

przedsiębiorstw pozostaly ruiny, echo

większości futurystycznych projektów

budowlę tuż nad linią brzegową na

minionej świetności, cienie dawnego

nie udalo się przenieść z deski kre-

opadającej do Morza Czarnego skar-

blasku imperium. Pomniki upadku

ślarskiej w plener ­ taki los spotkal

pie. Ogromne betonowe cylindry o

reżymu komunistycznego? Nowe

m.in. slynny pomnik Trzeciej Mię-

średnicy 76 metrów wsparte są na

widma Wschodu?

dzynarodówki rosyjskiego konstruk-

gigantycznych filarach. Cylindrycz-

Na Wschodzie wiele jest jeszcze

tywisty urodzonego w Charkowie ­

na calość rzeczywiście przypomina

nieodkrytych interesujących poprze-

Wladimira Tatlina. Projekty, które byly

UFO zlożone z kól zębatych.

myslowych krajobrazów z atmosfe-

niemożliwe w realizacji ze względu na

W innych krajach bylego ZSRR

rą nie do opisania. Godne polecenia

ograniczenia techniczne zaczęto re-

Chaubin również uchwycil piękno

dla wszystkich zainteresowanych hi-

alizować w drugiej polowie XX wieku.

radzieckiego brutalizmu. Kosmiczne

storią ZSRR, ekstremalną turystyką

W latach 70. w krajach bloku wschod-

konstrukcje to między innymi usytu-

i architekturą industrialną.

niego wznoszono futurystyczne kon-

strukcje o gigantycznych rozmiarach.

Znanym na Zachodzie pasjo-

natem radzieckiej architektury jest

francuski fotograf Frederic Chaubin

­ autor ponad dziewięćdziesięciu fo-

tografii futurystycznych sowieckich

gmachów, zgromadzonych w albu-

mie ,,Cosmic Communist Construc-

tions" ­ ,,Kosmiczne Komunistyczne

Konstrukcje". Niektóre z budynków

rzeczywiście przypominają statki

kosmiczne lub siedziby pozaziem-

skich cywilizacji.

Wśród sfotografowanych przez

Chaubina perelek architektury so-

crealizmu znajdziemy m.in. kijowski

Instytut Badań i Rozwoju Naukowo-

Technicznego oraz jaltański hotel

Drużba.

Kijowski instytut Badań i Rozwoju Naukowo-Technicznego

Dromos Cesarskiego kurhanu