18

Przegląd wydarzeń

16­29 sierpnia 2013 nr 15 (187) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

MLODZIERZ Z JAWORA ZAOPIEkOWALA SIĘ

CMENTARZEM W BERDyCZOWIE

Akcja ,,Mogilę pradziada ocal od zapomnienia" po raz kolejny przekonuje o milości Polaków do Kresów

i pamięci o swoich przodkach. W tym roku w ramach akcji na Ukrainę przyjechala rekordowa liczba

polskich wolontariuszy ­ ponad siedemset osób. Będą pracowali na pięćdziesięciu dwóch cmentarzach.

jest bardzo ważne dla mlodzieży z

JERzy soKaLsKI

Polski, bo to pokazuje naszym mlo-

prezes ,,Polskiego Radia

dym rodakom, skąd jest znaczna

Berdyczów"

część mieszkańców dzisiejszej Pol-

tekst i zdjęcia

ski. Ja też pochodzę z rodziny, która

Do Berdyczowa przybyla grupa

mieszkala za dzisiejszą wschodnią

polskiej mlodzieży ­ uczniów gimna-

granicą i wiem, że okolo jednej trze-

zjum nr 2 w Jaworze ­ partnerskim

ciej mieszkańców naszego kraju ma

mieście Berdyczowa. Poświęcili swo-

związki z tymi ziemiami, które dzisiaj

je wakacje dla ciężkiej, fizycznej pracy

są poza granicami wschodnimi Rze-

­ odkopywania i czyszczenia grobów

czypospolitej. To jest bardzo ważne

na polskim cmentarzu, porośniętym

do budowania polskiej tożsamości

chaszczami i krzakami, w których

i do powiedzenie sobie na pytanie,

zagubily się zaniedbane, pochylone

kim jestem. Tu dajemy świadectwo

albo zniszczone polskie pomniki.

naszym Rodakom, że pamiętamy

Te mogily to niemi świadkowie

o nich i kultywujemy polskość ­ za-

historii Kresów. Mlodzież z Jawora

znaczyl Jan Dziedziczak.

uważa za sprawę honoru odrodze-

Do Berdyczowa przybyl też kon-

nie polskiego cmentarza w Berdy-

sul generalny Rzeczypospolitej Pol-

czowie.

skiej w Winnicy Krzysztof Świderek,

Przyglądając się ich pracy mieli-

odwiedzil cmentarz i spotkal się z

śmy okazję przekonać się jacy pra-

polską mlodzieżą z Jawora. Winnicki

cowici i rzetelni i sumienni są chlop-

Konsulat RP aktywnie wspiera akcję

cy i dziewczęta z Polski. Dopiero

z ratowania starych, zaniedbanych

skończyli czternaście ­ szesnaście

ską, ale największe wrażenie sprawia

Polacy spotkają się na cmentarzu

polskich cmentarzy na Wschodzie,

lat, ale ich praca spoleczna zaslugu-

grupa, z którą jesteśmy, zaangażo-

i wspólnie będą te groby sprzątali,

na Kresach. ,,Bardzo się cieszę ­ po-

je na ogromne podziękowania, wiel-

wanie dzieci, które po raz pierwszy,

spowoduje, że zdecydowanie szyb-

wiedzial konsul generalny, że w tym

ki uklon i stanowi dobry przyklad dla

jak i my, przyjechaly na Ukrainę,

ciej będziemy mogli przywrócić ten

roku na terenie Winnickiego Okręgu

miejscowej spoleczności.

które nie chcą odpoczywać, tylko

cmentarz do świetności i każdy bę-

Konsularnego zostanie oczyszczo-

Polską mlodzieżą opiekowaly

pragną jak najdlużej pracować na

dzie mógl pójść, zobaczyć polskie

nych i uporządkowanych aż 15 cmen-

się nauczycielki z jaworskiego gim-

cmentarzu. Wiedzą, co mają robić,

mogily, poszukać swoich przodków.

tarzy. Ogromna radość nas rozpiera,

nazjum nr 2: Jolanta Bielecka-Poko-

wiedzą jak odnawiać inskrypcje

Nam ta praca daje ogromną satys-

ponieważ odslaniamy niesamowite

ra oraz Katarzyna Lassota. Powie-

oraz jak radzić sobie i z komarami,

fakcję. Myślę, że gdyby Polacy w

pomniki architektury. Cieszę się, że

dzialy nam, że do udzialu w akcji

z roślinnością, a przede wszystkim

Berdyczowie w jakikolwiek sposób

wiele mlodzieży z Dolnego Śląska

zachęcila je redaktor TV Wroclaw,

wzruszają się równie mocno jak ja

mogli się zorganizować, to im ta

przyjeżdża i niektórzy znajdują swo-

Grażyna Orlowska-Sondej. Kiedy

i koleżanka".

praca przynioslaby równie wielką

ich przodków ­ prapradziadków".

mlodzież dowiedziala się na czym

Glównym celem akcji są let-

radość. Mam nadzieję, że ktoś tu-

Do miasta przybyla też ekipa Te-

polega akcja, udzial w niej zade-

nie wyjazdy na Kresy Wschodnie,

taj podąży naszym śladem, a kiedy

lewizji Wroclaw na czele z Grażyną

klarowalo tylu chętnych uczniów, że

opowiada Jolanta Bielecka-Pokora:

przyjedziemy w przyszlym roku, wy-

Orlowską-Sondej oraz Beata Paw-

niestety nie bylo możliwości zabra-

,,Praca mlodzieży-wolontariuszy po-

czyszczone przez nas groby będą w

lowicz ­ dolnośląski kurator oświaty.

nia tak dużej liczby dzieci.

lega na przywracaniu świetności

takim samym stanie, w jakim je zo-

Pomyslodawczyni akcji, Grażyna

- Przyjeżdżalyśmy do Berdyczo-

polskim nekropoliom. W zasadzie

stawialiśmy, a może spotka nas mila

Orlowska-Sondej przypomniala o

wa w ciemno, ponieważ nie wiedzia-

calą akcję rozpoczęliśmy już w li-

niespodzianka i uprzątniętych mogil

historii powstania tej inicjatywy: ,,Ro-

będzie jeszcze więcej? ­ mówi Ka-

dzila się w bólach 14 lat temu. Po

W sklad ekipy jaworzan weszli:

tarzyna Lassota.

raz pierwszy przyjechaliśmy w 1999

Tytus Jarosz, Filip Borkowski, Da-

Rozmawiam z przedstawiciela-

r. do Kolomyi, ponieważ dowiedzie-

mian Pawlinow, Ania Lassota, Zuzia

mi polskiej mlodzieży. ­ Interesuje

liśmy się, że polski XVIII-wieczny

Przyszlak, Agata Pecety, Przemek

mnie historia, a Kresy i to wszyst-

cmentarz będzie likwidowany, za-

Wiśniewski, Dominika Kulik, Agata

ko, co tutaj robimy ­ to żywa lek-

orany, dlatego, że nikt o niego nie

Pawluk, Aleksadra Kaczor, Kinga

cja historii i patriotyzmu, inna niż w

dbal. Groby byly powalone, trum-

Węgrzyn i Daria Żolnierz.

szkole, zdecydowanie bardziej poru-

ny rozprute. Trzeba bylo coś z tym

Burmistrz miasta Jawora, Ma-

szająca i docierająca do każdego z

zrobić. Rozumiemy, że w Polsce nie

ria Piwko, tak skomentowala udzial

nas. Większość z uczestników akcji

ma dość pieniędzy na ratowanie za-

mlodych mieszkańców miasta w akcji

ma korzenie na Kresach, na Wscho-

bytków, a kto będzie zajmować się

,,Mogilę pradziada ocal od zapomnie-

dzie. Nasza obecność tutaj jest od-

tym na Ukrainie, na Kresach? Wtedy

nia": ,,Na terenie Jawora i powiatu

krywaniem historii calej Polski, ale

zmobilizowaliśmy ludność Dolnego

mieszka wiele osób, które pochodzą z

też historii wlasnej rodziny. Niesa-

Śląska, ludzi, którzy mają tu korzenie

Kresów, a więc cieszymy się bardzo,

mowicie wzruszające jest odnawia-

i udalo się nam uratować ten cmen-

że teraz to mlode pokolenie będzie

nie polskich mogil. Niejednokrotnie

tarz. W Berdyczowie też pracowala

dbalo o groby na naszych Kresach".

zatarte inskrypcje na pomnikach, po

nasza ekipa w 2009 r. Kochamy

O tym, jak wielką wagę Polska

lyśmy, jak wygląda cmentarz, czy w

stopadzie 2012 roku od zbierania

których musimy wodzić palcami, aby

Berdyczów! Przyjeżdżamy tu bardzo

przywiązuje do ratowania polskich

ogóle są polskie groby. Po przybyciu

symbolicznych zlotówek na zakup

odczytać imię i nazwisko ­ to nieza-

często i myślę, że mieszkańcy Dol-

kresowych cmentarzy oraz do pracy

na cmentarz okazalo się, że tych

zniczy na kresowe cmentarze z

pomniane emocje, magiczne chwile

nego Śląska lepiej znają Berdyczów

swoich mlodych obywateli na Kre-

grobów jest więcej niż przepusz-

okazji Święta Wszystkich Zmarlych.

­ opowiada Zuzia Przyszlak.

niż niejedno polskie miasto, dlatego

sach, świadczy wizyta w Berdyczo-

czali sami mieszkańcy Berdyczowa.

Później razem z naszymi uczniami

Czy nie chcieli podczas wla-

że cala historia, która tu przez wieki

wie posla na Sejm Rzeczypospolitej

Jednak, aby znaleźć polskie mogily,

przeprowadzilyśmy kwestę w czte-

snych wakacji udać się gdzieś na

się przetoczyla, jest bliska naszym

Polskiej, czlonka Sejmowej Komisji

należy przedzierać się przez chasz-

rech parafiach jaworskich. Ofiary

odpoczynek, do jakiegoś atrakcyjne-

ludziom, oni kojarzą Balzaka i Ewe-

Lączności z Polakami za Granicą

cze, które nas przerastają, ponieważ

zostaly przeznaczone na zorgani-

go kraju? ,,Wakacje są dlugie, a ta-

linę Hańską, oni wiedzą, kto to jest

Jana Dziedziczaka, który spotkal się

mają okolo dwóch metrów wysoko-

zowanie tego wyjazdu, dlatego że

kie akcje nie zdarzają się codziennie

hrabia Tyszkiewicz, który zalożyl

z polską mlodzieżą z Jawora. ­ Ta

ści. Na początku radość sprawial

wiąże z ogromnymi wydatkami. Już

­ podkreśla Ania Lassota. ­ Wywo-

klasztor w Berdyczowie ­ siedzibę

akcja jest bardzo ważna i skierowana

nam fakt, że znalazlyśmy jedną mo-

podczas pobytu w Berdyczowie i my,

lują niesamowite emocje, niejedno-

Matki Boskiej Berdyczowskiej".

do dwóch podmiotów. Po pierwsze

gilę, za chwilkę drugą, a potem oka-

i nasi uczniowie, doszliśmy do wnio-

krotnie poruszają uczucia, z których

**

ma ona na celu odrestaurowanie,

zalo się, że tych mogil jest tak wiele,

sku, że jeżeli my te groby sprzątamy,

nie zdajemy sobie sprawy. Sprząta-

W ciągu siedmiu dni polskiej

zachowanie polskości na tych zie-

że aby odczyścić cmentarz i polskie

zrobimy chociaż niewielką część

nie grobów i calego cmentarza daje

mlodzieży z Jawora udalo się urato-

miach. Zależy nam na tym, żeby

groby, potrzeba nie tygodnia, a kilku

w tym roku, to nasi rodacy, tutaj, w

nam wielką satysfakcję, wiedząc, że

wać i udokumentować siedemdzie-

pamięć o osobach, które tu żyly, two-

lat pracy. Wielkie wrażenie zrobil na

tym mieście, powinni zadbać o ich

kiedyś byli tu nasi przodkowie. Na

siąt osiem zaniedbanych polskich

rzyly tę spoleczność, byla caly czas

mnie sam fakt odnalezienia polskich

stan. Przecież zorganizowanie na

pewno niektórzy z nas wrócili tutaj

mogil na polskim cmentarzu w Ber-

obecna, co jest bardzo ważne też dla

nazwisk tak daleko poza granicą pol-

przyklad takiej wiosennej akcji, gdzie

do swoich korzeni".

dyczowie. Bóg zaplać!

miejscowych Polaków. Po drugie to