23

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 29 października–14 listopada 2013 nr 20 (192)

Podwójne obchody w Czortkowie

List do redakcji

gracyjnych, między innymi w Komite-

cie Narodowym Emigracji Polskiej

W Czortkowie na Podolu obchodzono jubileusz XX­lecia Polsko­Ukra-

Uroczystości rozpoczęła msza

gen. Dwernickiego, Towarzystwie

św. w kościele dominikanów pw. św.

Słowiańskim, na przełomie 1834­

ińskiego Kulturalno­Oświatowego Towarzystwa im. Adama Mickiewicza.

Stanisława Biskupa i Męczennika.

1835 roku wstąpił do Towarzystwa

Tego samego dnia – 21 września – został poświęcony cmentarz

Mszę odprawili dominikanie Jaro-

Demokratycznego Polskiego. Na

sław Krawiec i Tomasz Słowiński. Po

początku lat czterdziestych zbliżył się

polskich żołnierzy, poległych w obronie Polski w latach 1918–1920.

mszy św. rozpoczęła się ceremonia

do Towarzystwa Braci Zmartwych-

poświęcenia kwatery polskich żołnie-

wstańców, myślał nawet o wstąpieniu

rzy, która znajduje się na centralnym

do zakonu. Jednakże już około 1836

miejskim cmentarzu. Maria Pustelnik,

roku porzucił politykę i zajął się twór-

prezes PUKOT i dyrektor Sobotniej

czością literacką. Do początku lat

Szkoły Języka Polskiego, opowie-

czterdziestych tworzył intensywnie. Z

działa  uczestnikom  uroczystości

tego okresu pochodzą, m.in.: „Złota

długą historię odbudowy miejsca

duma” (Strasburg i Molsheim 1836),

pamięci. Głos zabrali kolejno konsul

poemat „Duch od stepu” (Molsheim

Konsulatu Generalnego RP we Lwo-

1836) oraz wiele innych liryków, któ-

wie Marian Orlikowski i prezes Fede-

re weszły potem w skład wileńskie-

racji Organizacji Polskich na Ukrainie

go wydania „Poezji” (1838). „Poezje”

Emilia Chmielowa. Swoją obecno-

wydane w wileńskiej księgarni Jó-

ścią zaszczyciła też uroczystość wi-

zefa Zawadzkiego były pierwszym

ceprezes FOPnU Teresa Dutkiewicz,

tomikiem poety, wydawca zebrał w

delegacje polonijnych stowarzyszeń

z Tarnopola oraz Husiatyna.

nim i przygotował do edycji drobne

Po południu w Domu Kultury im.

utwory z czasopism. Niemal rów-

K. Rubczakowej odbyła się świątecz-

nocześnie ukazało się lwowskie wy-

na akademia. W spotkaniu udział

danie „Poezji” (1838), które, tak jak

wzięli przedstawiciele władz ukra-

i wileńskie wydanie, przygotowane

Polski Cmentarz Wojskowy w Czortkowie

ińskich: burmistrz Czortkowa Michał

zostało bez wiedzy i zgody autora.

Werbicki, wiceprzewodniczący czort-

dała Maria Pustelnik. Konsul Marian

skiego. W sali szkoły ogólnokształ-

Broda, Anastazja Iwanciw i Naraz

Późniejsze utworu Zaleskiego to

kowskiej administracji rejonowej Iwan

Orlikowski dziękował Marii Pustel-

cącej numer 6 kształcono chętnych,

Babyn recytowali wiersze polskich

m.in.: poemat „Przenajświętsza Ro-

Steczyszyn, naczelnik oddziału d/s

nik oraz członkom towarzystwa za

którzy chcieli opanować język polski.

poetów. Opiekę artystyczną zapew-

dzina” (1839), „Potrzeba zbaraska”

społecznych czortkowskiej rady rejo-

ich wieloletnią działalność. Prezes

W szkole uczyli się zarówno dzieci

nili nauczyciele: Anna Wołkowa i

(Fontainebleau 1840). W roku 1841

nowej Tatiana Jabłoń. Na uroczystość

FOPnU Emilia Chmielowa wręcza-

jak i dorośli polskiego pochodzenia.

Witalij Zatylny. Szkolny zespół wo-

ukazały się także zbiory poezji w

przyjechali goście z Polski – dyrektor

jąc dyplomy uznania powiedziała:

Szkoła zaczęła funkcjonować dzięki

kalny „Jaskółka” pod kierownictwem

Paryżu („Poezija”) oraz w Poznaniu

Gimnazjum Społecznego z gminy

„Jesteśmy szczęśliwi, że zostaliśmy

życzliwości miejscowej władzy rejo-

nauczycielki Ulany Nawłoki przed-

(„Poezje” – 2 tomy). W przygotowani

Rogi w woj. podkarpackim Jan Dołę-

zaproszeni. Cieszymy się, że tyle

nowej z dużym wsparciem kościoła

stawił repertuar piosenek patriotycz-

edycji poznańskiej i paryskiej brał już

gowski z malżonką Anna Dołęgowską

nas tu jest: Zarząd stowarzyszenia,

katolickiego. Przy towarzystwie funk-

nych i ludowych. Wystąpił zespół

udział sam autor, objęły one dorobek

i uczniami.

nauczyciele, dzieci, rodzice...”. Dy-

cjonują klasy z nauczaniem języka

kameralny „Elegia” (kierownik Oksa-

Zaleskiego z lat 1836–1840.

Pierwszą częścią akademii była

plomy otrzymali prezes i członkowie

polskiego i działa zespół wokalny

na Goriełowa). W koncercie uczest-

W latach 1836–1841 autor „Ru-

prezentacja multimedialna, podczas

PUKOT, nauczyciele Sobotniej Szko-

„Jaskółka”.

niczyły też zespoły taneczne: zespół

sałek” wraz z krewnym Józefem Zale-

której uczniowie szkoły Lidia Mazur

ły Języka Polskiego i przedstawiciele

PUKOT opiekuje się Wojsko-

choreograficzny Szkoły Artystycznej

skim odbył liczne podróże po Europie.

i Aleksander Brzozowski opowiadali

lokalnej społeczności za wieloletnią

wym Cmentarzem, którzy polegli w

(kierownik Irena Homeniuk), zespół

Później, w roku 1846, zawarł związek

o działalności stowarzyszenia, o zre-

działalność na rzecz polskiej historii,

obronie Polski w latach 1918­1920.

tańca „Jabłoneczka” (kierownicy Na-

małżeński z jedną z uczennic Fryde-

alizowanych programach międzyna-

kultury, edukacji i współpracy mię-

Cmentarz ten był odnowiony w 2007

talia i Włodzimierz Gudow), zespół

ryka Chopina – Zofią Rosengardtów-

rodowego partnerstwa, o sukcesach

dzynarodowej. Wśród tych, którzy

r. dzięki ogromnym staraniom i wy-

tańca „Źródełko” (kierownik Maryna

ną i otrzymał posadę w radzie szkoły

i wynikach dwudziestoletniej pracy

otrzymali wyróżnienia jest naczel-

siłkom prezesa towarzystwa Marii

Jewsiukowa). W imieniu gości z Pol-

towarzystwa i szkoły. „Ta prezenta-

nik rejonowego kuratorium oświaty

Pustelnik i świętej pamięci Ministra

polskiej w Batignolles, gdzie pozostał

ski wystąpiła uczennica Gimnazjum

cja trochę trwała, ale to wszystko,

Tatiana Jaremko, kierownik mło-

Rady Ochrony Pamięci, Walk i Mę-

w Rogach Marlena Rygiel, prezentu-

aż do roku 1874. W tym czasie nastą-

co państwo oglądaliście i słuchali-

dzieżowej organizacji społecznej

czeństwa Polski Andrzeja Przewoź-

jąc utwory muzyczne.

piła przerwa w twórczości literackiej.

ście – to tylko mała część tego, co

„Inicjatywa” Maryna Jewsiukowa.

nika oraz dzięki życzliwości i wiel-

Polsko­Ukraińskie Towarzystwo

Położenie Zaleskiego w tym czasie

chcieliśmy dzisiaj opowiedzieć, bo w

Okolicznościową akademię przy-

kiemu wsparciu ówczesnego mera

Kulturalno­Oświatowe im. Adama

oddają słowa badaczki Aliny Wit-

ciągu tych lat zdążyliśmy dużo zro-

gotowaną dla uczestników uroczy-

Czortkowa Igora Byłyci.

Mickiewicza w Czortkowie zostało

kowskiej: „Obowiązki familijne i wiel-

bić dla kultywowania kultury polskiej

stości poprowadzili wychowankowie

zarejestrowane w grudniu 1993 r.

ka nabożność stały się jego tarczą

i wzmocnienia przyjaźni między pol-

sobotniej szkoły Ilona Poselużna

Wkrótce przy towarzystwie zaczęła

WITALIJ ZATyLny tekst

przed emigranckością – jej jadami,

skim a ukraińskim narodami” – do-

i Jerzy Mykytiuk. Uczniowie Wasyl

działać Sobotnia Szkoła Języka Pol-

OKSAnA SWySTUn zdjęcie

waśniami, herezjami i innymi pluga-

stwami. Ale zarazem nie żywiły po-

Świetlica Elementarz” w Stryju

ezji, izolacja skojarzyła się z pustką

poetycką”. Nowe poezje, jeśli nie li-

czyć „Pyłków” oraz przekładu pieśni

serbskich, ogłosił Zaleski dopiero w

13 października 2013 roku przy Kulturalno­Oświatowym Centrum im. Kornela Makuszyńskiego

roku 1866 wydając „Wieszcze ora-

torium” – utwory napisane w czasie

w Stryju, odbyło się uroczyste otwarcie świetlicy „Elementarz”.

powstania styczniowego i po jego

zakończeniu. W ostatnich dzie-

ły się z literkami, nauczyły wierszy-

TATIAnA BOJKO

sięcioleciach swojego życia „lirnik

ków i piosenek po polsku, polskich

tekst i zdjęcie

ukraiński” nie tworzył już tak inten-

zabaw, tańców i tradycji. Zajęcia te

sywnie, jak w czasach młodości. W

Na rozpoczęcie imprezy zostały

pozwolą przygotować dzieci do dal-

odczytane listy od prezesa Stowa-

szego zdobywania wiedzy o swoim

1877 roku ukazały się we Lwowie

rzyszenia Wspólnota Polska Longina

Kraju, pogłębianiu wiadomości z ję-

czterotomowe dzieła zebrane Za-

Komołowskiego, prezesa Fundacji

zyka polskiego i kultury polskiej.

leskiego, do których dołączył kilka

„Elementarz” Andrzeja Jabłońskiego

Założenie świetlicy stało się moż-

nowo napisanych utworów. Utwory

oraz prezesa Stowarzyszenia Przy-

liwe dzięki wsparciu naszych partne-

te nie wywołały już takiego entuzja-

jaciół Ziemi Drohobyckiej w Bytomiu

rów z Polski: Stowarzyszenia Wspól-

zmu wśród odbiorców, jak wczesne

Alicji Brzan­Kloś. Świetlica jest miej-

nota Polska w Warszawie, Fundacji

liryki „słowika ukraińskiego”.

scem nauki języka i kultury polskiej dla

„Elementarz” w Katowicach, Stowa-

Pod koniec życia pogłębiły się u

dzieci w wieku przedszkolnym. Zada-

rzyszenia Przyjaciół Ziemi Drohobyc-

poety kłopoty ze wzrokiem, a śmierć

niem, które jest realizowane w tym

kiej w Bytomiu.

najbliższych (siostry, żony, córki,

Dzieci i rodzice w świetlicy „Elementarz” w Stryju

miejscu, jest wychowanie i kształto-

Osoby zainteresowane otwar-

przyjaciół) zwiększyła samotność

jest ogromne zainteresowanie nauką

powierzchni koniecznych do prowa-

wanie młodego pokolenia Polaków już

ciem takiej placówki w swojej miej-

i wyobcowanie Zaleskiego. Aż do

języka, kulturą i tradycjami polskimi

dzenia tego typu placówek.

od najmłodszych lat. Na uroczystości

scowości mogą zgłaszać się do Kul-

ostatnich dni życia mieszkał u swo-

wśród dzieci, ponieważ nie mają one

Świetlice otwierane są przy sto-

otwarcia świetlicy dzieci recytowały

turalno­Oświatowego Centrum im.

jej rodziny w Fontainebleau oraz

możliwości poznania tradycji swojego

warzyszeniach skupiających społecz-

wiersze, śpiewały piosenki oraz poka-

Kornela Makuszyńskiego w Stryju

w Villepreux pod Paryżem. Zmarł

narodu w państwowych przedszko-

ność polską. Wystarczy pomieszce-

zywały swoje umiejętności zdobyte już

pod adresem: 82400 Stryj, ul. Szew-

31 marca 1886 roku w Villepreux.

lach, a takie świetlice są alternatyw-

nie, wyposażone w meble dla dzieci,

podczas pierwszych zajęć w świetlicy.

czenki 191, tel.: (245) 41631;

Poetę pochowano na cmentarzu w

nym miejscem, gdzie dzieci mogą

kilka pomocy naukowych i serdeczna

Na zajęcia do świetlicy uczęszcza 15

mail: kulturalnooswiatowecentrum@

Montmartre w rodzinnym grobie, do

pogłębiać swoją wiedzę. Świetlice nie

i miła osoba, która zaopiekuje się

dzieci polskiego pochodzenia (posia-

poczta.fm

którego włożono woreczek z ukraiń-

zamieniają przedszkoli, bo nie taka

najmłodszymi. Na kilka godzin ty-

daczy Karty Polaka), a nauczycielem

Służymy informacją i chętnie

ską ziemią.

jest ich rola – nie działają przez cały

godniowo rodzice mogą przyprowa-

jest Irena Ciapko. Świetlica ciągle się

podzielimy się swoimi doświadcze-

tydzień, nie mają wyposażenia ani

dzać tu swe pociechy, aby zapozna-

powiększa. W lokalnym środowisku

niami organizacji świetlicy.

kg