15

www.kuriergalicyjski.com * kurier Galicyjski * 15–28 listopada 2013 nr 21 (193)

kościół niezgody

wał nasze Towarzystwo na zebraniu

KONSTANTY CZAWAGA

założycielskim w sali koncertowej

tekst i zdjęcie

Lwowskiego Konserwatorium Pań-

Dlaczego w Komarnie grekokatolicy nie chcą oddać kościoła katolikom

stwowego im. M. Łysenki 6 grudnia

„Liczyliśmy na to, że po wspól-

rzymskim? Na to pytanie parafia rzymskokatolicka z Komarna koło

1988 roku.

nych rekolekcjach biskupów katolic-

Lecz nim do tego doszło, na-

Lwowa poszukuje odpowiedzi od ponad 20 lat. Stary kościół katolicki

kich dwóch obrządków na Ukrainie

sza trójka założycielska: główny

i po tegorocznym spotkaniu hierar-

pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny należy do grekokatolików,

inspirator – Adolf Wisłowski, znany

chów Kościoła rzymskokatolickie-

lekarz – Adam Kokodyński i ja, za-

go z Polski i Ukrainy z biskupami

a wspólnota katolicka modli się w starej kaplicy na cmentarzu.

cząwszy od pierwszych spotkań

ukraińskiego Kościoła greckokato-

w naszym domu, spotykaliśmy się

lickiego w Warszawie grekokatolicy

oceniają jako bolesną i chorą sytu-

czasem „przy kielichu” domowego

zwrócą nam kościół – mówią miesz-

ację. Dopóty nie będzie dobrze w

wina i – znacznie częściej – bez nie-

kańcy miasteczka. – Niestety, nadal

naszym miećcie, dopóki kościół nie

go, omawiając poszczególne moż-

modlimy się w kapliczce na starym

zostanie zwrócony właścicielom.

liwości działań, idących w kierunku

polskim cmentarzu”.

Obecny burmistrz Komarna twierdzi,

powołania do życia stowarzyszenia

Ks. dr Michał Bajcar dojeżdża

że jest za tym, aby kościół wrócił do

polskiego we Lwowie. A chciałbym

do Komarna z Gródka, odprawia tu

rzymskich katolików, ale nic zrobić

zaznaczyć, chociaż na pewno nie-

niedzielną mszę św. po południu w

nie może, bo świątynia należy do

skromnie może to zabrzmieć, że

starej kaplicy na cmentarzu. Wierni

grekokatolików”.

właściwie to nie ja dążyłem do na-

nie mieszczą się w kapliczce, czę-

Ks. Michał Bajcar przekazał też

szych coraz częstszych spotkań (bo

sto stoją pod gołym niebem. Obok

szczegóły rozmowy z biskupem Ta-

czasu stale mi na to brakowało), lecz

pod wielkim parasolem spowiada

rasem Seńkiwym, administratorem

oni ze mną. Zrozumiałem wkrótce,

parafian drugi kapłan. Tak modlą

apostolskim eparchii (diecezji) stryj-

że szukają Polaka, który zdobył pe-

się również kiedy spadnie deszcz

skiej ukraińskiego Kościoła grec-

wien autorytet w środowisku, gdzie

czy śnieg. Tymczasem ich kościół

kokatolickiego: „Mówiłem, jaka jest

jest zatrudniony. A byłem wtedy już

p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi

sytuacja i przedstawiłem sposoby jak

trochę znany jako profesor Konser-

Panny o tej porze jest zamknięty.

może zostać rozwiązana. Władyka

watorium, kierownik katedry kompo-

„Jest to bolesna sytuacja, pro-

Seńkiw powiedział, że nie ma żadnej

zycji i instrumentacji, doktor nauk,

blem zwrotu kościoła wspólnocie

mocy sprawczej – siły i wpływu, jako

pedagog, który wychował szereg

rzymskokatolickiej ciągnie się od

duchowny wobec kapłana, który tam

młodych kompozytorów, dość zna-

dawna – zaznaczył ks. Michał Baj-

jest. To nie jest wasz kościół rzymsko-

ny już z jakichś publikacji; znano

car. – Mimo upływu czasu wszystko

katolicki, a nasz greckokatolicki. I dru-

mnie też jako człowieka bezkonflik-

stoi w miejscu. My dalej modlimy

ga sprawa, że gdyby nawet wydał de-

towego, spokojnego, rzeczowego

się w kapliczce, w której jest mało

cyzję czyli dekret (w cerkwi wschod-

itd. itp. Krócej mówiąc – widocznie

miejsca, w zimie jest zimno, a w le-

niej nazywany gramota), to i tak musi

„test” przeszedłem pomyślnie. Więc

cie za gorąco. A grekokatolicy mają

się liczyć z tym, że taką decyzję mogą

nadszedł czas, by zacząć delikatnie

swoją wyremontowaną cerkiew w

zawetować ludzie. Nie może niczego

penetrować polską środowiskową

centrum Komarna oraz zabytkową,

zrobić. No i z taką odpowiedzią wróci-

opinię publiczną (Kościół, szkoły,

starą, drewnianą cerkiew i jeszcze

łem do Komarna. Nadal modlimy się,

znajomi itp.), by upewnić się, czy

gromadzą się w kościele. Nawia-

bo wierzę, że kościół do nas wróci.

nasze zamiary zostaną przychylnie

sem mówiąc, ojciec Iwan, dziekan

Wymaga tego sprawiedliwość Boża,

przyjęte przez naszych rodaków-w-

greckokatolicki, do którego należy

a nawet sprawiedliwość wobec lu-

spółziomków.

nasz kościół każdej niedzieli, o ile mi

dzi, którzy tu mieszkają. Mają prawo

Zaznaczę jednak, że ani Adam

wiadomo, odprawia tam mszę św. o

mieszkać w mieście, gdzie Pan Bóg

Kokodyński, ani Adolf Wisłowski,

godz. 9 dla tak zwanej „śmietanki

im błogosławi, a nie tam, gdzie bloko-

nie pretendowali na sprawowanie

komarniańskiej”. A dla reszty wier-

wany jest zwrot kościoła”.

funkcji prezesa. Kiedy doszliśmy do

Podczas mszy św. w kapliczce na cmentarzu

nych odprawia w cerkwi.

Parafia rzymskokatolicka w Ko-

wniosku, iż należy się „upubliczniać”,

Ks. Bajcar twierdzi, że zabytko-

marnie istnieje od 1473 r. Kościół

zaczęliśmy szukać odpowiedniego

wy kościół z XVII w. jest w bardzo

p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi

naumyślnie nie chciał, żebyśmy w tej

ludzie pomagają sobie nawzajem –

lokalu. Ale to jeszcze nie chodziło

zniszczonym stanie - dach przecie-

Panny został konsekrowany w 1658

świątyni, w tym kościele odprawiali,

zaznaczył. – Bardzo dużo ludzi jeź-

o ogólne zebrania członków. Za-

ka, okna są dziurawe. Biznesmeni

r. W czerwcu 1946 r. świątynię za-

żeby kościół nie był nasz. Tutaj mogę

dzi do Polski i z Polski przyjeżdża do

częliśmy od skromnych nielicznych

nie chcą wspomagać remontów

mknięto. Za czasów sowieckich ko-

stwierdzić jednoznacznie, że jest to

nas. Ci, którzy wyjechali po wojnie,

spotkań z zainteresowanymi ludźmi.

dopóki świątynia nie zostanie zwró-

ściół wykorzystywano jako magazyn

tylko i wyłącznie sprawa dobrej woli.

przyjeżdżają i odnawiają groby na

Odbywały sie one w pomieszcze-

cona łacinnikom.

mebli oraz inwentarza gospodarcze-

Albo jest, albo jej nie ma”.

cmentarzu. Jako kapłan pracujący

niach, które nam okazyjnie łaskawie

„Gdy chodziłem po kolędzie w

go. W 1992 r. zwrócono go rzymskim

Zdaniem ks. Michała Bajcara

w Komarnie jakiegoś napięcia ja nie

udostępniano. A więc były to salki

Komarnie to wszyscy ludzie, których

katolikom, jednak wkrótce świątynia

obecne relacje pomiędzy Polakami

widzę. Nawet wręcz bym powiedział,

w Domu Nauczyciela (zapewne z

spotykałem: i grekokatolicy, i prawo-

została  przekazana  wspólnocie

a Ukraińcami w Komarnie i okoli-

że jest taka sytuacja, że ludzie chcą,

tego tytułu, że była to też siedziba

sławni, i rzymscy katolicy wszyscy

greckokatolickiej, która ma w miej-

cach są dobre. „W trudnych warun-

aby było dobrze. I to, że kościół nie

Ludowego Teatru Polskiego) na ul.

mają podobne zdanie na ten temat.

scowości dwie inne cerkwie.

kach, w sytuacjach kryzysowych

został jeszcze zwrócony, niektórzy

Kopernika, salka w Towarzystwie

Twierdzą, że jest to najwyższy czas,

„Memoriał” obok Liceum Muzyczne-

żeby kościół wrócił do nas i żeby-

List do redakcji

Pamięć o zapomnianych mogiłach

go. Później, dzięki zgodzie dyrektor

śmy mogli tam odprawiać – mówił

Marty Markuninej (miała początko-

ks. Bajcar. – Jest to dla nas ważne,

Towarzystwo Kultury Polskiej

wo pewne obawy, czy nie zaszkodzi

żebyśmy mogli tam odprawiać, bo

Ziemi Lwowskiej przeprowadziło w

to kierowanej przez nią „dziesiątce”

ludzie na prawdę przychodziliby do

2013 roku kilka razy akcję społecz-

– obecnie noszącej już przywrócone

tego kościoła” – stwierdza kapłan.

ną na cmentarzu Janowskim po-

przedwojenne imię św. Marii Mag-

Zaznaczył, że na ostatnim spotka-

rządkowania nagrobków księży na

daleny) – najczęściej, dopóki TKPZL

niu episkopatu rzymskokatolickiego

polu nr1. Na załączonych zdjęciach

nie uzyskało swą siedzibę w kamie-

Ukrainy i synodu biskupów UKGK

widać prace po wycięciu drzewa, a

nicy naprzeciw głównego wejścia do

w imieniu abpa lwowskiego Mieczy-

także podniesienie zapadniętego

Ratusza. W „dziesiątce” w niewiel-

sława Mokrzyckiego przyjeżdżał ks.

grobu.

kiej salce obywały się dość częste

prałat Józef Legowicz, aby dopro-

Chciałbym za pośrednictwem

(prawie cotygodniowe) posiedzenia

wadzić przynajmniej do wspólnego

KG podziękować aktywnym uczest-

tymczasowego kierownictwa, które

użytkowania kościoła w Komarnie.

nikom wspomnianych akcji porząd-

po ukonstytuowaniu się Towarzy-

„Ale sprawa nie posunęła się o cen-

kowych, a są to: Leon Tychowski,

stwa zostały przeniesione do szkol-

tymetr do przodu – powiedział ks.

Krzysztof Rumiński, Jerzy Guga,

nej sali gimnastycznej. Ponieważ od

Bajcar. – Bo podobnie jak podczas

Na odpowiedni list w sprawie

wać przegląd obiektów sztuki sepul-

Andrzej Skólski i Paweł Młodnicki.

samego początku zapowiedziałem,

wcześniejszych czterech spotkań z

podjęcia prac konserwatorskich dla

kralnej dla ewentualnych przyszłych

Do prac porządkowych zachęcałem

iż nasze posiedzenia będą miały

ojcem Iwanem, dalej powołuje się na

ratowania zabytków rzeźby cmen-

realizacji konserwatorskich, a także

wiele osób (np. słuchaczy Uniwersy-

charakter otwarty, co na praktyce

te same argumenty: a w Przemyślu

tarnej na Cmentarzu Janowskim we

że pan dr Tadeusz M. Rutkowski od

tetu III wieku i innych stowarzyszeń).

oznaczało możliwość obecności na

nie oddali tego, a w Polsce nie oddali

Lwowie wystosowany do Departa-

kilku lat opracowuje kompleksowy

Aby pamięć o zapomnianych mogi-

nich każdego kto chciał, to prak-

tamtego, a tu nie ma Polaków, bo tu

mentu Ministerstwa Kultury i Dzie-

katalog nagrobków Cmentarza Ja-

łach nie zaginęła potrzebne także

tycznie te „posiedzenia Zarządu”

im nie potrzeba. Takie dziwne, mało

dzictwa Narodowego otrzymałem

nowskiego.

jest wsparcie rodzin, które w wyniku

przekształciły się w ogólne zebrania

logiczne zarzuty, jakby człowiek żył

odpowiedź, że w bieżącym roku De-

powojennej emigracji znalazły się

Towarzystwa.

w innych realiach. Wydaje się jakby

partament dołoży starań by sfinanso-

kg

poza granicami Lwowa.

STANISłAW MALDZIŃSKI