21

www.kuriergalicyjski.com * kurier Galicyjski * 15–28 listopada 2013 nr 21 (193)

Za kulisami jubileuszu

Młodzieżowemu (nowy gmach ope-

ry w Wilnie wzniesiono w latach 80.).

Od 1986 r. do czasów obecnych na

Pohulance mieści się Narodowy Ro-

syjski Teatr Dramatyczny Litwy.

W październiku 2013 r. w jednej

Przebrzmiały ostatnie brawa, gratulacje, wręczono nagrody –

z sal Litewskiego Muzeum Teatru,

Muzyki i Kina otwarto okolicznościo-

Polski Teatr Ludowy we Lwowie zakończył obchody jubileuszu

wą wystawę zatytułowaną „Historia

pewnego teatru...” z okazji 100-lecia

55-lecia swej działalności. O działalności teatru, jubileuszu i pla-

pierwszej profesjonalnej sceny Wilna,

przygotowaną z inicjatywy Instytutu

nach artystycznych z reżyserem Teatru Polskiego ZBIGNIEWEM

Polskiego w Wilnie. Prezentuje ona

wiele polskich pamiątek teatralnych.

CHRZANOWSKIM rozmawia KRZYSZTOF SZYMAŃSKI.

Wystawa  przygotowana  została

przez znanego litewskiego teatrolo-

55 lat w historii teatru to

ga Helmutasa Šabasevičiusa, który

dużo czy mało?

nie omieszkał jednak zaznaczyć, że

W lwowskich powojennych wa-

pomimo wzniesienia gmachu przez

runkach ten okres można liczyć po-

Polaków „polski okres Teatru na

dwójnie. W historii Teatru były lata

Pohulance to raptem ćwierćwiecze

(w 1938 r. obchodzono tu 25-lecie),

bardzo nam sprzyjające. Politycznie

ewentualnie 33-lecie, jeżeli okres

modne było popieranie przyjaźni

okupacyjny 1940-1946 uznać za

polsko-radzieckiej i w tym okresie

polski”. Jak wspomniano na portalu

korzystaliśmy najwięcej. Wprawdzie

Wilnoteka, przed paru laty podobny

nie mogliśmy wyjeżdżać za granicę,

jubileusz uczcili tu Rosjanie (Rosyj-

ale wtedy gościliśmy na wielu sce-

ski Teatr Dramatyczny Litwy), którzy

nach teatrów radzieckich – Moskwa,

wiodą swoją historię od 1946 r., ale

Leningrad. Potem nastąpiły lata 80.,

dopiero w 1986 r. przejęli „Pohulan-

lata Solidarności. Wtedy Polska sta-

kę”. Natomiast przez ponad cztery

ła się zarzewiem wszelakiego buntu

dekady (1946-1986) gmach ten był

przeciwko systemowi komunistycz-

kolebką współczesnego teatru litew-

nemu i zagrożeniem dla swych są-

skiego. W ten sposób z dzieła życia

siadów. Były to lata „chude”, które

Hipolita Korwina-Milewskiego skorzy-

były bardzo dramatyczne dla losów

stali zarówno Osterwa i Zelwerowicz,

teatru i dla mnie osobiście również.

jak i Nekrošius czy Vaitkus.

Obecne lata też nie są łatwe, bo

Wystawę od 29 października

przeżywamy kryzys ekonomiczny.

do 15 grudnia można obejrzeć w

Zbigniew Chrzanowski

Odbija się to najbardziej na kultu-

zabytkowych wnętrzach Teatru na

I tu kolejny zbieg okoliczności: w

roku. W Teatrze Miniatur grał również

gdzie Andrzej Seweryn gra Rejenta.

rze, która jest finansowana bardziej

Pohulance. Otwarciu wystawy to-

Szczecinie zagrałem rolę Gajewa w

mój wujek Stanisław Chrzanowski.

Wtedy narodził mi się pomysł, aby

niż skromnie. Naturalnie przekłada

warzyszyło wykonanie przebojów z

„Wiśniowym sadzie” w przedstawie-

Dyrektorem teatru był Sylwester Czo-

we fragmencie tego przedstawienia,

się to na stan Domu Nauczyciela, w

repertuaru Hanki Ordonówny w wy-

niu zrealizowanym przez mego ko-

snowski – osoba wszechstronnie wy-

które planowałem na nasz jubileusz

którym się znajdujemy.

konaniu Agnieszki Rawdo i Henryka

legę ze szkoły teatralnej w Moskwie

kształcona: i muzycznie, i artystycz-

zagrał Andrzej Seweryn. Sam grałem

Mimo tego wszystkiego teatr jest

Sokołowskiego z Polskiego Studia

Aleksandra Wilkina. Nie było to

nie. Zgromadził on niewielką grupę

Teatralnego w Wilnie przy akompa-

tę rolę i chciałem przypomnieć pu-

najstarszym polskim zespołem arty-

niamencie Alicji Tryk (fortepian).

przedstawienie o którym marzyłem,

aktorów i wystawiali takie krótkie ske-

bliczności lwowskiej ten spektakl. A

stycznym na Ukrainie. Przez wiele

Jubileuszowe obchody 100-lecia

ale każdy reżyser ma swoją wizję.

cze, scenki, miniatury w przedwojen-

tu nadarzyła się taka okazja. Najtrud-

lat pełniliśmy funkcję placówki, gdzie

teatru przygotował także Rosyjski

Na szczęście udało mi się zre-

nym Towarzystwie Nauczycielstwa

niejsze było dopasowanie naszego

można było przyjść, porozmawiać po

Teatr Dramatyczny. Złożyły się na nie

alizować „Kartotekę”, która stała się

Polskiego przy ul. Lenartowicza (ob.

jubileuszu i kalendarza dyrektora Se-

polsku, gdzie przyjeżdżali dziennika-

spektakle zespołów rosyjskiego, pol-

swego rodzaju wizytówką teatru.

Dudajewa). Była tam niewielka salka

weryna. Jedyna data, która odpowia-

rze, dyplomaci. Wiele zawdzięczamy

skiego i litewskiego. Na rozpoczęcie

Wcześnie była to „Zemsta” w reali-

na parterze. Pamiętam, że byłem na

dała wszystkim to było 30 październi-

pani Wandzie Michalewskiej, konsul

obchodów na scenie Teatru na Pohu-

zacji Walerego Bortiakowa. Jeszcze

kilku ich przedstawieniach z rodzica-

ka. Przyleciał na dwa dni do Lwowa –

generalnej z Kijowa w latach 1957–

lance wystawiona została „Zemsta”

wcześniej „Wesele”. „Kartoteka” to

mi. Była zima, na sali siedziało się w

na nasz spektakl i na uroczystości w

1965, która była częstym gościem

Aleksandra Fredry w wykonaniu Te-

jest spektakl, gdzie mam możliwość

płaszczach. Ich pożegnalny występ

szkole im. Marii Magdaleny i odleciał

w Teatrze. Dzięki niej otrzymaliśmy

atru Polskiego z Warszawy. Podczas

zaprezentować cały zespół teatru.

odbył się na scenie Teatru Skarbka.

do Warszawy. W czasie przygotowa-

komplet kostiumów do komedii Jó-

kolejnych dni widzowie mieli okazję

Z tym spektaklem byliśmy w War-

Była to uroczystość, w której udział

nia naszego spektaklu dał wspania-

zefa Korzeniowskiego „Panna mę-

ujrzeć: koncert „Opera na ulicy Ba-

szawie na scenie kameralnej Te-

wzięli zarówno aktorzy Teatru Minia-

łą szkołę przygotowania się do roli,

żatka”. Kolejny transport kostiumów

sanowicziusa” (teatr obecnie znajduje

atru Polskiego. Nie często użyczają

tur, jak i aktorzy teatrów ukraińskich.

współpracy z partnerami. Właściwie

do „Wesela”, dotarł do nas przez

się na tej właśnie ulicy) z zespołu Li-

swojej sceny na gościnne występy.

Był to bardzo wzruszający wieczór.

spektakl był przygotowany w garde-

ambasadę Polski w Moskwie. Z tym

tewskiego Narodowego Teatru Opery

Myśmy dostąpili tego zaszczytu i to

Pamiętam go, bo miałem wręczyć

robie i jedynie można pozazdrościć

łączy się taki zabawny fakt. Nikt nie

i Baletu, spektakl „Akademia śmie-

w roku jubileuszowym Teatru Pol-

tam komuś kwiaty i byłem bardzo

współpracy z takim aktorem. Byłem

wiedział w jaki sposób można to

chu” litewskiego teatru młodzieżowe-

skiego – jego 100-lecia.

stremowany jak wypadnę.

bardzo szczęśliwy, że udało się do-

nam przekazać. Radzieckie teatry,

go, litewsko-rosyjski spektakl „Omut”

prowadzić tego występu. Andrzej

nawet te najbardziej renomowane,

Skąd wziął się pomysł

Jakie przedstawienia były

zagrany przez zespół Narodowego

Seweryn też był świadomy tego, że

nie dostawały żadnych przesyłek

zaproszenia Andrzeja Sewe-

w planach i dlaczego nie

Dramatycznego Teatru Litwy, a tak-

występuje na historycznej scenie.

zza granicy. Ówczesny dyrektor wo-

ryna na jubileusz teatru do

udało się ich zrealizować?

że „Jolkę u Iwanowych”– satyryczną

Planując obchody roku fredrow-

jewódzkiego wydziału kultury Jaro-

Lwowa?

Jakie ma pan najbliższe

groteskę Aleksandra Wwiedienskie-

Podczas obchodów 100-lecia Te-

skiego i przygotowując mało znaną

sław Witoszyński, był do nas bardzo

go w wykonaniu zespołu Rosyjskie-

plany?

atru Polskiego w Warszawie zapro-

komedię „Ciotunia”, która właściwie

go Teatru Dramatycznego Litwy.

Najbliższą naszą premierą po-

przyjaźnie nastawiony i gdy rozpako-

Oprócz tego 26 października na

ponowałem dyrektorowi Sewerynowi

jest takim przedstawieniem benefiso-

winno być „Na pełnym morzu” Sła-

wał skrzynie, to w pierwszej natrafił

scenie Teatru na Pohulance po 100

nasz zespół na występ gościnny w

wym dla jednej aktorki. Przygotowy-

womira Mrożka. Już w latach 60 re-

na kostiumy zjaw i duchów – takie

latach wystawiony został spektakl

ramach ich jubileuszu. Andrzej Se-

wałem go z myślą o jubileuszu Luby

alizowałem ten spektakl. A to obecne

kolorowe szmaty i łachmany. Więc

„Lilije” Ludwika Hieronima Morstina

weryn przystał na to. Jeszcze wcze-

Lewak. Chciałem przygotować też

przedstawienie chcę zrobić trochę

przekazał nam tę przesyłkę bez opła-

na podstawie Adama Mickiewicza

śniej gościliśmy na dużej scenie Te-

przedstawienie „Pana Jowialskiego”.

w innej konwencji, innym zestawie.

ty żadnego cła. A były to kostiumy

(premierą tej sztuki teatr rozpoczął

atru w ramach „Salonu poezji”. Jest

Niestety nie widziałem pełnej obsady

Złożyło się tak, że Sławomir Mrożek

scenograf Anny Rachel, dla teatru

swoją działalność w 1913 r.) w wyko-

to cykl spotkań z publicznością, które

aktorskiej tego przedstawienia.

zmarł i tym spektaklem chciałbym

Żeromskiego w Kielcach.

naniu Polskiego Teatru w Wilnie. Na-

odbywają się co niedzielę o godzinie

Jedną z takich niezrealizowa-

oddać mu hołd. Nie opuszcza mnie

Z Anną Rachel spotkałem się

leży dodać, że na scenie Teatru na

12:00. Prezentowaliśmy tam poezję

nych pozycji był również „Wiśniowy

jednak pomysł realizacji „Pana Jo-

później, gdy już pracowałem w

Pohulance nie raz występował także

lwowską. Nasz występ w „Salonie”,

sad” Czechowa. Już mieliśmy z Wa-

wialskiego”. Jest to bardzo gorzka,

Szczecinie i opowiedziałem jej tę

zespół Polskiego Teatru Ludowego

jak zauważył pan dyrektor, zebrał

lerym Bortiakowem przygotowaną

ale mądra komedia.

historię. Tam wspólnie przygotowa-

ze Lwowa w ramach „Wileńskich

szczególną publiczność, która bywa

koncepcję spektaklu, on przygotował

Poza tym w najbliższych planach

liśmy „Szkołę żon” Moliera.

Spotkań Sceny Polskiej”, co też bę-

tam rzadko. Atmosfera była taka ser-

scenografię. Zamierzaliśmy, tak jak

teatru jest wyjazd da Wilna z komedią

W swej karierze miał pan

dzie miało miejsce i w tym roku.

deczna, ciepła. Na pewno dużą rolę

w „Śnie nocy letniej”, wykorzystać

„Dwóch panów B” Mariana Hemara.

wiele takich zbiegów oko-

Jak wspomniano w „Kurierze

zagrało tu magiczne słowo „Lwów”.

do gry aktorskiej również salę wido-

Grać będziemy na historycznej sce-

liczności?

Wileńskim” – obecny dyrektor te-

Z tym samym programem poetyckim

wiskową. Był to koniec lat 70. Miały

nie Teatru na Pohulance. Nota bene

W Szczecinie spotkałem również

atru Jonas Vaitkus „przyznaje, że

wystąpiliśmy później dzięki poparciu

wejść dwie duże pozycje repertuaro-

tak się składa, że niedawno to właśnie

aktorkę i reżysera Bogusławę Czo-

najlepszym prezentem na setną

Anny Dymnej w Krakowie w Teatrze

we: „Kartoteka” Różewicza i właśnie

Andrzej Seweryn z zespołem Teatru

snowską. Po wojnie była aktorką Te-

rocznicę Pohulanki, byłaby decyzja

Słowackiego. Moje kolejne spotkanie

„Wiśniowy sad” Czechowa. Niestety

Polskiego z Warszawy przedstawili

atru Miniatur we Lwowie, praktycznie

o rozpoczęciu remontu. Plany reno-

z Polskim było na premierze „Zemsty”

wydarzenia 1981 roku przekreśliły te

na tej scenie wileńskiej publiczności

ostatniej grupy aktorskiej, która repa-

wacji budynku już od dawna leżą w

w reżyserii Andrzeja Jasińskiego,

plany.

„Zemstę” Aleksandra Fredry.

triowała się ze Lwowa bodaj w 1945

Ministerstwie Kultury Litwy”.