21

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 20 grudnia 2013–16 stycznia 2014 nr 23–24 (195–196)

Przekażmy tradycje

– nawet tam, gdzie panował zresztą

najściślejszy rygor kościelny, a więc

w klasztorach, zwłaszcza tych, które

posiadały własne kapele muzyczne,

złożone ze śpiewaków i instrumen-

Czy można nauczyć tradycji? Tradycje można przekazać, można je też wynieść z domu, można je za-

talistów, wspomaganych młodymi

tracić. Z nauką tradycji bywa raczej trudno, bo trzeba ją mieć w sercu i wzrastać w atmosferze, kiedy

zakonnikami, klerykami.

Pastorałka – to udramatyzowana

jest kultywowana. Ale można tradycje pokazać i przypomnieć. Temu właśnie poświecony był kiermasz

kolęda. Aniołowie budzą pasterzy,

edukacyjny, który został zorganizowany przez Asocjację Polskich Przedsiębiorców (APP) 15 grudnia

którzy z darami śpieszą do stajenki, a

br. roku.

składając dary i hołd śpiewają i grają

Dzieciątku Jezus na chwałę, kończąc

słowami: „Gloria in excelsis Deo –

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

chwała Panu na wysokościach”. Nie

tekst i zdjęcia

brak przy tej sposobności wesołych

epizodów, nie pozbawionych nawet

Sala gimnastyczna w szkole nr

trywialności, ale też i „tej serdecznej

10 im. Marii Magdaleny we Lwowie

nuty”, jaką tętni muzyka pastorałko-

z trudem pomieściła wszystkich chęt-

wa. Każda prawie ziemia polska ma

nych prezentujących swoje tradycji

swą „pastorałkę”, swoją „szopkę”, jak

regionalne. Chociaż tradycje wigilijne

się zwykło mawiać. W mniemaniu

są wielu miejscach podobne, mają

prostego staropolskiego ludu Chry-

jednak swoje odrębne cechy w po-

stus przyszedł na świat nie w Judei,

szczególnych regionach. Tradycje

lecz „gdzieś w Polsce”, której królową

regionalne przedstawiły panie z Koła

zawsze była Najświętsza Panienka.

Gospodyń z Trzcieńca i z Sambora,

I to naiwne, a tak urocze wierzenie

restauratorzy z Borysławia, młodzież

szło w parze z owym tonem melodii

z Krosna przestawiła tradycyjne stoły

kolędowych, tonem narodowym, tym

wigilijne w domach wiejskich i szla-

właśnie, który dostojność kościel-

checkich, a Beata Sosulska, współ-

nego święta łączy z naiwną, prawie

właścicielka restauracji „Kupoł” we

niewymuszoną a naturalną radością

Lwowie, zaprezentowała stół wigilij-

wszystkich narodów i pozwalałaby

ny z domów mieszczan lwowskich.

w narodowe szaty okryć to co łączy

Na stole przygotowanym przez APP

cały świat chrześcijański.

można było zobaczyć wszystkie arty-

A gdy mówimy już o staropolskiej

kuły spożywcze, z których przygoto-

Tradycje regionalne prezentuje Koło Gospodyń z Trzcieńca

kolędzie, nie możemy nie wspomnieć

wywane były potrawy wigilijne.

o tych dziełach muzyki artystycznej,

badaniami etnograficznymi kultur

przekazywane nam od naszych babć

Niestety tej wiedzy zaczyna brako-

Nie były to jedynie eksponaty. W

w których melodie kolędowe znalazły

pogranicza, zwyczajów i tradycji re-

i mam, skład lukru i barwniki też są

wać. Odchodzą ludzie starsi, a mło-

czasie kiermaszu można było degu-

zastosowanie. Wielcy i mali twórcy

gionu. Przy okazji świąt opracowują

tradycyjne. Czasami coś udaje nam

dzież nie tak skrzętnie dotrzymuje się

stować regionalne potrawy wigilijne.

polscy już od XVI wieku pisali utwory,

tego rodzaju programy edukacyjne.

się znaleźć w starych kalendarzach,

tradycji. Dotyczy to wszystkiego – de-

Była maczanka grzybowa z Trzcień-

w których znajdowały zastosowanie

Na kiermaszu przedstawili potrawy

gazetach i też to wykorzystujemy.

koracji, kuchni, nakrycia stołu i wielu

ca, kilka gatunków tradycyjnej kutii

melodie kolędowe. Widzimy to w ich

wiejskie, tradycje z ubogich wiosek

Wzory mamy zarówno tradycyjne,

innych rzeczy. Dzisiejsza impreza jest

– jasna, ciemna, „bogata” i „uboga”.

mszach, motetach, kantatach [więk-

bieszczadzkich i tradycje panujące

jak i wymyślamy sobie coś nowego.

propozycją dla gości, to co zobaczyli

Zwiedzaniu stoisk i degustacji towa-

szy utwór wokalno-instrumentalny

w dworkach szlacheckich regio-

Mogą to być ornamenty lub wypi-

mogą przenieść do swoich domów

rzyszyły prelekcje o znanych i zapo-

często o przeznaczeniu okoliczno-

nu, stroje, dekoracje wnętrza. Była

sane lukrem życzenia świąteczne”.

rodzinnych.

mnianych zwyczajach wigilijnych. Kto

ściowym – red.] na święta Bożego

również prelekcja multimedialna

Każdy z chętnych mógł ozdobić

dziś pamięta o tradycji wystawiania

Jak udało się pani skom-

Narodzenia przeznaczonych, a stwo-

o Bożym Narodzeniu w sztuce od

własnoręcznie piernik dla siebie,

w kościele w adwencie siedmiora-

pletować tak wielu chęt-

rzonych przez naszych największych

średniowiecza po czasy współcze-

aby potem zawiesić go na własnym

miennego świecznika – tradycji z

nych?

mistrzów muzycznych. I jeśli nie mo-

sne. Wzbudziła ona szczególnie

drzewku lub też od razu skonsumo-

Z zasady nie zapraszałam niko-

XVII wieku. Świecznik ten symboli-

żemy dziś już mówić o nowych melo-

wać na miejscu. Chętnych (szcze-

go indywidualnie. W Kurierze Gali-

zainteresowanie wśród uczestni-

zował wszystkie siedem stanów w

diach kolędowych, to z zadowoleniem

gólnie do tego drugiego) było wielu.

cyjskim zamieszczono ogłoszenie o

ków studia „Wrzos”, którzy licznie

Rzeczypospolitej: króla, duchowień-

możemy stwierdzić, że wielu polskich

Kiermasz jak zawsze jest okazją

przybyli na kiermasz. Nie obyło się

naszej imprezie i wszyscy nasi dzi-

stwo, senatorów, szlachtę, żołnierzy,

żyjących kompozytorów opracowuje

do okazania serca potrzebującym.

bez degustacji potraw regionalnych:

siejsi wystawcy zgłaszali się sami.

kupców i chłopów – tych wszystkich,

kolędy w miarę swego talentu i swej

Dzieci z rodzinnych domów dziec-

pierogów z kapustą i grzybami oraz

Opinia o tej imprezie sprawi, że na

którzy przyczyniali się do potęgi pań-

sztuki, idąc w ślady swych wielkich

ka z Pnikuta, którymi opiekuje się

kolejny kiermasz zgłosi się więcej

stwa, a jednocześnie potwierdzał

poprzedników. My zaś starajmy się

Caritas-Spes, zbierały fundusze,

wystawców. Naszą zasadą jest to,

równość wszystkich i gotowość ich

nie uronić nic ze skarbu kolędowego

proponując miód z własnych pasiek,

żeby przyciągnąć jak najwięcej lu-

postania przed sądem Bożym.

przekazanego nam przez przodków

świece wigilijne i inne wyroby. Zbie-

dzi. Chcielibyśmy przyciągnąć jak

Z prelekcji można było dowie-

i śpiewajmy: „Hej kolęda, kolęda”.

rano też datki na budowę kościoła

najwięcej przedsiębiorców polskich.

dzieć się o tradycji ustawiana drzew-

Morszynie – znanym uzdrowisku

Mogą to być osoby zarówno działa-

ka, o tym, że jest to tradycja zapoży-

kOLĘDA

koło Stryja, które jest coraz popular-

jące na Ukrainie, jak i z Polski. Pla-

czona. W polskim zwyczaju było sta-

niejsze, również wśród kuracjuszy z

nujemy organizację takich imprez

wianie snopa zboża lub zawieszanie

Juliusz Słowacki

Polski. Bezpośrednio od „producen-

cyklicznie dwa razy w roku – przed

pod powałą podłaźniczki – specjalnie

(fragment ze „Złotej Czaszki”)

tów” można było nabyć pięknie wy-

każdymi świętami.

uplecionej dekoracji z gałązek jodło-

rośnięte strucle świąteczne, pierniki,

wych, ozdobionej jabłkami, orzecha-

Czy spodziewała się pani

Chrystus Pan się narodził...

ozdoby choinkowe.

mi, ciasteczkami, kolorową bibułą,

tak wielu zwiedzających?

Świat się cały odmłodził...

Spodziewałam się, że każdy, kto

słomianymi gwiazdkami, wstążkami.

Et mentes...

czuje się Polakiem i chce uzupełnić

Zwyczaj ten zachował się z czasów

Organizator kiermaszu, pre-

swe wiadomości nas odwiedzi.

pogańskich w niektórych regionach

zes APP, TATIANA BOJKO

Nad sianem, nad żłóbeczkiem

Chcemy przyzwyczaić naszą spo-

do lat 20. XX wieku. Został przejęty

zdradziła nam kulisy organi-

Podłaźniczka

Aniołek z aniołeczkiem

łeczność do takich akcji. Mamy tu

przez religię katolicką, symbolizując

zacji imprezy

Ridentes...

- Chyba istniała potrzeba pokaza-

wspaniałą choinkę kresową, ozdo-

dostatek w domu. Mówiono, wyda-

kapusty z grochem. Młodzież prowa-

nia naszych polskich tradycji. Miesz-

bioną bombkami z herbami miast

wało by się o rzeczach oczywistych

dziła też dla chętnych warsztaty de-

Przyleciały wróbelki

kając na Ukrainie w okresie świątecz-

kresowych, mamy zbiórkę pieniędzy

– o dwunastu potrawach, o jednym

korowania świątecznych pierników.

Do Panny Zbawicielki

nym widzimy, jak pięknie prezentują

na budowę kościoła w Morszynie,

dodatkowym nakryciu, o doborze po-

Przygotowane wcześniej pierniczki

Cantantes...

swoje tradycje świąteczne miesz-

możemy wesprzeć Domy Dziecka

traw, o sianku pod obrusem, o czosn-

dekorowano na miejscu kolorowym

kańcy różnych regionów, natomiast

w Pnikucie, kupując zebrany przez

ku w rogach stołu.

– białym, czerwonym i zielonym – lu-

Przyleciały łańcuchy

nasze tradycje nie wychodzą poza

nich miód. W taki sposób możemy

Niezwykle ciekawą prezentację

krem. Były opowieści o tradycyjnych

Łabędzi, srebrne puchy

nasze domy rodzinne. Moim zdaniem

robić rzeczy ważne i potrzebne dla

przedstawiła młodzież z zespołu

wzorach w dekorowaniu wypieków,

Mutantes...

jest to najlepsza okazja, aby lokal-

wielu. Oprócz tego mamy co prze-

szkół ponadgimnazjalnych nr 2 z

podawano składniki lukrów, barwniki.

ne środowisko Polaków ze Lwowa

kazać i młodemu pokoleniu i zapre-

Krosna. Mieszkając w miejscowości,

Prowadząca warsztaty Edyta Pilch,

Puchu wzięła troszeczkę,

przedstawiło swoje tradycje. W tym

zentować innym.

gdzie przeplatają się tradycje pol-

podzieliła się informacją: „W swoich

Zrobiła poduszeczkę,

roku jest to taka pierwsza impreza,

skie, ukraińskie, słowackie, bojkow-

domach rodzinnych mamy tradycję

Dzieciątku...

jest ona taka raczej kameralna. Na-

Podczas kiermaszu zebrano

skie oraz łemkowskie, przedstawili

upiększania choinek właśnie kolo-

zwaliśmy ją „kiermasz edukacyjny”,

1300 UAH na budowę kościoła w

wzajemny ich wpływ na siebie, przej-

rowymi piernikami. Tydzień wcze-

Potem go położyła

bo tu każdy może poszerzyć swoją

Morszynie. Zbiórka pieniędzy na ten

mowanie tradycji innego narodu i

śniej pieczemy pierniki i dekorujemy

I sianem go nakryła

wiedzę o świętach, o tradycjach pod-

cel trwa do grudnia 2014 roku.

wplatanie ich we własne. Na co dzień

je kolorowym lukrem. Przepisy na

W żłobiątku.

patrzeć coś dla siebie ciekawego.

oprócz nauki zajmują się właśnie

same wypieki mamy już tradycyjne,