37

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 20 grudnia 2013–16 stycznia 2014 nr 23–24 (195–196)

Muzyczne warsztaty

Polska prasa

warszawiaków

z zaginionego świata

W okresie przedświątecznym miłośnicy polskiego

folkloru miejskiego ze Lwowa i okolicy uczestniczyli

Współcześni Polacy z trudem odkrywają istnienie swoich

w warsztatach z udziałem znakomitej warszawskiej

Kapeli z Targówka. Zostały zorganizowane przez

rodaków na terenach, których polskość powinna być oczywista.

Edwarda Sosulskiego, kierownika kapeli „Lwowska

Wprawdzie coraz rzadziej słychać określenie „ruscy”, którego

Fala” przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP we

używano jeszcze niedawno wobec Polaków ze Lwowa, Wilna

Lwowie.

czy Grodna, jednak świadomość, że to „swoi” przebija się nieła-

two. A już wyobrażenie, że nasi rodacy mieszkali na terytoriach

jeszcze dalszych, to dla nas niemal jak odkrycie dinozaurów.

A przecież ten prastary polski świat przetrwał rozbiory i długo

opierał się sowieckiemu terrorowi, zanim zaczęto go brutalnie

unicestwiać. Dziś śladem tej kresowej Atlantydy są przedwojen-

ne polskojęzyczne gazety z tych ziem, choć zaprawione

komunistyczną propagandą, którą w PRL-u poznaliśmy znacz-

nie później.

Paweł Pasztaleniec (od lewej), Edward Sosulski, Dariusz

Pasztaleniec, Agnieszka Wojakowska

AlEKSANDER SZYCHT

sensie jeszcze bardziej jednoczą nas,

KoNstaNty CZaWaGa

a poza tym mamy jeszcze wrażenia

tekst i zdjęcia

Istnienie autochtonicznej pol-

pozytywne – dodał Dariusz Pasz-

skości na Kresach to dla części Po-

Założycielami zespołu „Kapela z

taleniec, lider zespołu, który gra na

laków w kraju swoista terra incogni-

Targówka” są bracia Paweł i Dariusz

akordeonie. – Jedna z miejscowych

ta, tym bardziej na ziemiach Polski

Pasztaleńcowie. „W przyszłym mamy

dziewczyn powiedziała, że nigdy

przedrozbiorowej, które nie znalazły

dwudziestolecie warszawskiej Kapeli

jeszcze nie śpiewała takiej muzyki.

się w międzywojennych granicach.

z Targówka – opowiada Paweł Pasz-

Spodobało jej się to. Fajnie będzie!

Większość w ogóle nic o tym nie

taleniec. – Gramy oczywiście folklor

Będzie śpiewała te utwory, zajmie się

wie. Tymczasem nasi rodacy na tych

miejski, warszawski. Spotkaliśmy się

tą muzyką”.

ziemiach tworzyli często zwarte gru-

z Edkiem dwa lata temu. Byliśmy z

Paweł Pasztaleniec wspomniał,

py i całkiem pokaźną społeczność,

chórem „Echo”, działającym przy

że w zeszłym roku warszawska Ka-

na tyle liczną, że sowieci w ramach

Towarzystwie Śpiewaczym w Woło-

pela z Targówka była też w Wilnie.

„równego traktowania narodowości”

minie koło Warszawy i nawiązaliśmy

„Wrażenia niezapomniane, bo to

uznali ich za wartych „oswojenia”.

Opuścili oni rodzinne ziemie, ale ich

RFN. Kiedy w 1930 r. z okazji 5 rocz-

kontakt. Później spotkaliśmy się z

wszystko jest kolebka naszej kultu-

Przejawem tego była na terytorium

rodacy trwali tam nadal.

nicy powstania Marchlewszczyzny jej

Edziem w Radzyminie, tam gdzie

ry – zaznaczył. – Co tam dużo mó-

sowieckiej Ukrainy była polska pra-

W czasach sowieckich wydawa-

mieszkańców wysłano do Polski by

była bitwa w 1920 roku. Grali tam

wić. Polski folklor miejski to jest coś

sa komunistyczna. Pomimo wyjąt-

no więc dla miejscowych Polaków

namawiali do przeniesienia się na jej

kowo niekiedy „gadzinowych” treści,

gazety, takie jak ta o uroczej nazwie

teren, a nawet do ucieczek… żaden z

była nośnikiem ojczystego języka.

„Sierp”, czy „Głos radziecki”, a dla mło-

nich nie wrócił do domu. Wbrew póź-

Dla sowietów miała być dowodem

dzieży – „Głos Młodych”, początkowo

niejszej PRL-owskiej propagandzie,

na „poważne” traktowanie Polaków.

jako dodatek do „Sierpa”. Co pewien

kapitalistyczna międzywojenna Pol-

Stan ten utrzymał się aż do dru-

czas dołączono doń „Stroniczkę Lite-

ska była bowiem pełną gębą krajem

giej połowy lat 30., kiedy Polak za-

racką”, gdzie młodzi ludzie mogli de-

zachodnim, gdzie warto było zacząć

czął być przez sowietów traktowany

biutować swoją poezją. Takich gazet

nowe życie. Taka „nielojalna” posta-

jako podejrzany spiskowiec i szkod-

było jednak znacznie więcej.

wa mieszkańców Marchlewszczyzny

nik, który wstrzymuje rozwój kraju,

Na Żytomierszczyźnie sowieci

zakończyła się masowymi sowieckimi

czyli dokładnie tak jak był traktowany

utworzyli miniaturową polską „repu-

represjami wobec nich i zbiorowymi

Żyd w III Rzeszy. Nasi starsi bracia

blikę rad”, swoisty inkubator kadr ko-

mordami, a pamięć o jej istnieniu wy-

w wierze wiedzą co znaczy zaginiony

munistycznych, które planowano po-

mazano. Niemal do dziś.

koncert na zaproszenie Domu Kul-

wspaniałego! Młodzież zaczyna się

i zniszczony świat ich przodków. My,

tem wykorzystać przy podboju Polski.

Chcą to zmienić działacze pol-

tury. I tak się nawiązała nasza – już

tym interesować. Kiedyś zauważy-

Polacy, mamy z tym problem – nie

Powstało kilkadziesiąt polskich szkół

skiej Fundacji Wolność i Demokracja,

taka bardziej zacieśniona – współ-

liśmy, że odchodzili od sceny. Nie

potrafimy sobie wyobrazić miliona

z polskimi podręcznikami. Polacy

którzy od dawna zajmują się wspiera-

praca i znajomość. A później to jakoś

interesowało ich to, co graliśmy. Te-

Polaków na ziemiach, które są od

stanowili w tych rejonach większość,

niem polskiej tożsamości na Wscho-

samo popłynęło.

raz jest zupełnie inaczej. A jeszcze

nas daleko. Tym bardziej należy oca-

jednak język polski musieli tu znać

dzie. Tym razem rozpoczęli dość spe-

Obaj bracia nie ukrywają, że za-

jak wychodzi pięciu czy sześciu ludzi

lałą po nich spuściznę badać i ocalić

także Ukraińcy, Niemcy i Żydzi. Teren

cyficzny projekt odnajdywania dawnej

kochali się we Lwowie i chcą tutaj

i o czymś grają, bo tam jest i tekst,

od zapomnienia. Przez lata apele

poddano przyspieszonej industriali-

polskojęzycznej prasy z Marchlewsz-

zawsze wracać. „Dlatego robiłem

to wszystko jest na żywo. Wartości

Kresowian w tej sprawie pozostawa-

zacji i skierowano tam duże dotacje.

czyzny, ratowania i gromadzenia ko-

wszystko, żeby tu dzisiaj przyjechać –

artystyczne tutaj przeważają i oni to

ły pobożnymi życzeniami. Teraz jest

Stolicą ustanowiono małe polskie

pii, które w postaci cyfrowej trafią do

stwierdził Paweł. – Miasto jest bardzo

widzą. To jest bardzo miłe, że chcą

szansa, że to się zmieni. Swoistą

etnicznie miasteczko Dołbysz, nazy-

Biblioteki Narodowej w Warszawie.

piękne, stare miasto. Ludzie, nowe

przynajmniej tego słuchać. A jak chcą

jaskółkę tego stanowi projekt rato-

wając je Marchlewskiem.

Przedsięwzięcie pomoże w propa-

pokolenie też, są bardzo życzliwi”.

słuchać – to się później może przero-

wania zachowanych resztek polskiej

Z prasy, która się tam ukazywała,

gowaniu wiedzy o tamtych czasach

„Edek wpadł na znakomity po-

dzi i będą chcieli to grać”.

prasy na dawnej sowieckiej Ukrainie.

najważniejszym tytułem była „Mar-

i przywracaniu polskiej tożsamości,

mysł, bo takie warsztaty w pewnym

Zapomniana polskość na tych

chlewszczyzna radziecka”. Ociekała

którą sowieci próbowali unicestwić.

kg

ziemiach to również Kijów, kojarzony

obrzydliwą czerwoną propagandą

Dla pozostałych na tych ziemiach

dziś co najwyżej z zamierzchłymi cza-

i donosami na różnych „nieprawo-

Polaków będzie to kolejna okazja do

Firma PPHU NOWOSOLAR

sami „Ogniem i mieczem”. A przecież

myślnych” ludzi. Ówczesną Polskę

przypomnienia własnej przeszłości.

z Kijowem związani byli rodzinnie

opisywano jako faszystowski kraj nę-

O tym, że jest to sprawa ważna,

poszukuje handlowca

liczni wybitni Polacy, choćby Jerzy

dzy i szubienic. Jednak dzięki takim

świadczy kilka wydanych dotychczas

Różycki, jeden z trzech matematy-

gazetom mieszkańcy mogli zacho-

książek poruszających temat daw-

ków, który złamał kod Enigmy, Feliks

wać język i tożsamość. A przy tym

nych polskich gazet na tych terenach.

Firma PPHU NOWOSOLAR, producent regulatorów do

Konarski, autor „Czerwonych maków

okazali się bardzo odporni na sowiec-

Przed Fundacją nikt nie podjął się

kotłów na węgiel i drewno oraz wentylatorów nadmucho-

na Monte Cassino”, czy reżyser filmu

ką ideologię – byli przywiązani do tra-

jednak odszukania i zarchiwizowania

wych do kotłów, poszukuje handlowca z okolic Lwowa.

„Krzyżacy” Aleksander Ford. Z kolei

dycyjnych form polskości i zwalczanej

całości tej prasy, jako podstawy do

Zadaniem handlowca będzie pozyskiwanie klientów: ko-

koło Połtawy urodziła się aktorka

przez komunę religii.

dalszych badań historycznych. Pro-

tlarzy, hurtowni i sklepów na terenie Ukrainy.

Hanka Bielicka, a w Żytomierzu Mie-

„Polska republika” na Żytomiersz-

jekt Fundacji Wolność i Demokracja

Prosimy o wysyłanie CV na adres mailowy:

czysław Pawlikowski, filmowy Onufry

czyźnie była w pewnym sensie wobec

finansuje Ministerstwo Kultury i Dzie-

nowosolar@interia.pl

Zagłoba z „Pana Wołodyjowskiego”.

Polski tym, czym później NRD wobec

dzictwa Narodowego RP.