39

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 20 grudnia 2013–16 stycznia 2014 nr 23–24 (195–196)

Wołyniu laboratorium chemiczno-

wstałe instytucje kulturalne pożycz-

dent patronował wielu działającym na

tyczny posłów z wyszczególnieniem

wiedział, gdzie działa Teatr Miej-

bakteriologiczne pod kierownictwem

ką na zakup niezbędnego sprzętu,

terenie Łucka organizacjom. Między

stronnictw, skład komisji sejmowych,

ski im. Juliusza Słowackiego albo

chemika Łucjana Olszewskiego.

kostiumów, dekoracji i rekwizytów.

innymi był członkiem Zarządu powo-

skład Prezydium Senatu i wykaz al-

kina: „Czary” lub „Modern”, gdzie

Niemal od podstaw trzeba było

Bolesław Zieliński uważał, iż nie

łanego w 1921 roku Sokoła. Dobrze

fabetyczny senatorów, skład komisji

mieszczą się biblioteki. Kto chciał

wskrzesić zniszczone przez zabor-

może się prężnie rozwijać miasto,

znał potrzeby organizacji i walczył o

senackich, skład ministerstw, a nawet

się spotkać w gronie przyjaciół, znał

ców szkolnictwo polskie. W lipcu

które jest odcięte od ważnej magi-

jej byt. Z charakterystycznym zacię-

wyszczególnienie znajdujących się w

adresy cukierni na czele ze słynną

1924 roku na zamku Lubarta magi-

strali kolejowej, łączącej Warszawę

ciem publicysty apelował:

Warszawie przedstawicielstw dyplo-

cukiernią Rozaliniego przy Jagielloń-

ze wschodem. Z oburzeniem pisał o

strat oddał do użytku budynek dla

„Obecnie jedynem i najgłówniej-

matycznych wraz z ich adresami. W

skiej, oferującą wyborne słodycze,

czasach rosyjskich zaniedbań w tym

Szkoły Powszechnej im. Jachowi-

szem dążeniem gniazda jest zdo-

ramach poszczególnych ministerstw

adresy restauracji, klubów, bilardów,

względzie: „Łuck był na czarnej liście.

cza. W tym samym roku staraniem

bycie swojej własnej sali i boiska,

zamieszczono działające w Łucku in-

kawiarni, herbaciarni i piwiarni. Na

Zbyt silnie wyryła na nim swe piętno

i poparciem magistratu, mimo licz-

na którem mogłaby się skupiać cała

stytucje państwowe wraz z adresami

strudzonych biesiadowaniem lub

państwowość i kultura polska, zbyt

nych przeszkód i utrudnień, otwarto

praca sportowa. Tak sala jak i boisko,

i dokładnymi wykazami pracowników

wędrówką przechodniów czekali do-

potężnie śpiewały stare mury zamku

pierwszą powszechną szkołę ży-

którego brak daje się dotkliwie odczu-

z podziałem na wydziały i stanowi-

rożkarze, w większości żydowscy lub

i świątyń przeszłości, zbyt głęboko

dowską z polskim językiem wykła-

wać, mogłoby powstać bez wielkich

ska. W rozdziale „Życie społeczne

ukraińscy, ale dla miłośników specjal-

wryła się tradycja sławnych lepszych

dowym. W 1925 roku podjęto budo-

trudności, gdyby społeczeństwo Łuc-

w mieście Łucku” w podobny spo-

nych nowinek przy ulicy Kościuszki

czasów w serca rodzin, zamieszkują-

wę sierocińca. Miasto utrzymywało

kie chciało więcej zainteresować się

sób wymieniono towarzystwa spo-

i ulicy Dominikańskiej funkcjonował

cych w Łucku od wieków – aby takie

Seminarium Nauczycielskie.

prasą sokolą i uznać doniosłość wy-

łeczne, oświatowe i dobroczynne,

„rowerów wynajem”. Przyjezdny ła-

miasto nie miało paść ofiarą ostra-

Łuck za prezydentury Bolesława

robienia fizycznego. Zarząd gniazda

związki i stronnictwa polityczne.

two mógł znaleźć miejsce w „Gran-

cyzmu carskiego. [...] Z szatańskim

Zielińskiego piękniał z każdym dniem.

(...) ma nadzieję, że w krótkim czasie

Podano też adresy redakcji wyda-

d-Hotelu”, „Brystolu”, „Krakowskim”,

wprost wyrafinowaniem pozostawio-

Nad Głuszcem w 1924 roku zbudowa-

społeczeństwo Łuckie zechce prze-

wanych w Łucku pism oraz nazwi-

„Pasażu”, „Rzymskim”, „Wersalu”

no 15 km na uboczu miasto stare,

no most żelazno-betonowy, nazwany

łamać swoją opieszałość w stosunku

ska redaktorów naczelnych. Z kolei

czy „Warszawskim” lub licznych do-

Bazyliańskim, ozdobiony w marcu

mach noclegowych. Smaczne posiłki

1926 roku popiersiami Słowackiego,

oferowały miejskie stołówki, z których

Czackiego, Kraszewskiego i Sienkie-

większość była otwarta przy głównej

wicza. Popiersia te przygotował arty-

ulicy miasta Jagiellońskiej. Prócz

sta rzeźbiarz z Warszawy Apolinary

instytucji państwowych i samorządo-

Głowiński, a koszt ich wykonania po-

wych, placówek kulturalnych i oświa-

krył dochód ze sprzedaży wydawnictw

towych w Łucku działały inne zakłady

Miejskiego Biura Statystycznego.

pracy: trzy browary z doskonałym

Oddano do użytku także drugi stały

browarem Czecha Zemana na czele,

most, umożliwiający utworzenie ko-

dwie cegielnie, dwie chmielarnie, fa-

lejnej arterii komunikacyjnej, równole-

bryka cukierków przy Sienkiewicza,

głej do ulicy Jagiellońskiej. W latach

cztery mleczarnie, fabryki: wód sodo-

1924/1925 magistrat zadbał o chod-

wych, mydła, oleju i świec, tartak. W

niki. Nową nawierzchnię położono na

książce każdy obywatel znajdzie też

wielu ulicach w Łucku. Ozdobiono je

adresy „gmachów publicznych, rzą-

posadzeniem ponad tysiąca drzewek.

dowych i komunalnych”, poczynając

Z tą akcją wiąże się pewna anegdota.

od Urzędu Wojewódzkiego, poprzez

Otóż w 1925 roku przypadała rocz-

sądy, szkoły, szpitale, koszary, okrę-

nica koronacji pierwszego polskiego

gowe dyrekcje różnych instytucji, a

króla. Z tej okazji jedną z ulic Łucka

skończywszy na Pałacu Biskupim,

z inicjatywy Bolesława Zielińskiego

Seminarium Duchownym, Straży

nazwano aleją Bolesława Chrobrego.

Ogniowej, Więzieniu czy Laborato-

Niektórzy zaczęli pokpiwać z prezy-

rium na zamku Lubarta. Dzięki tak

denta, cóż to za aleja, na której nie

dokładnemu wykazowi adresów i lu-

rośnie ani jedno drzewo, zatem ulica

dzi w pamięci niemal dom po domu,

została zadrzewiona 140 topolami

ulica po ulicy można odbudować

kanadyjskimi. Na wiosnę wszystkie

miasto i napełnić je mieszkańcami.

roślinki zazieleniły się pięknie. Wy-

Obrazu Łucka dopełnia poświęcony

snuto z tego zdarzenia przepowied-

mu krótki rys historyczny i opis naj-

Prawdopodobnie zdjęcie ślubne Bolesława Zielińskiego

nię, iż nowemu prezydentowi sprzyja

ważniejszych obiektów zabytkowych,

Zdjęcie zostało wykonane w Stanach Zjednoczonych. Wraz z repatriantami ze Lwowa zdjęcie trafiło do Polski. Otrzy-

szczęście i od tej pory wspierano go

wśród których za „osobliwości godne

małam zdjęcie dzięki życzliwości p. Haliny Rojek, której mąż p. Mieczysław Rojek zbierał stare fotografie. Może ktoś z

już we wszelkich działaniach. Samo-

widzenia” autor uznał nie tylko słynny

dawnych mieszkańców Lwowa zna tę fotografię i rozpoznaje znajdujące się na niej osoby. Bardzo proszę o kontakt w

rząd miejski pod wodzą Bolesława

ze zjazdu monarchów zamek Lubarta

tej sprawie: m.ziemska@gmail.com

Zielińskiego otoczył również troską

i rzymskokatolickie oraz greckokato-

zabytki i ulubione miejsca spacerów

lickie kościoły i klasztory, ale także

silne jak na owe czasy, zamieszkałe

do Sokoła i stanie do pracy dla dobra

w dziale „Informacyjnym Miejskim”

łucczan. W 1924 roku odrestauro-

cerkwie, kenesę karaimską, syna-

i bogate”. Dopiero dzięki przypad-

ogólnej sprawy państwowej”.

umieszczono wraz z adresami wykaz

wano najbardziej zniszczoną wieżę

gogę żydowską oraz cmentarze

kowi Łuck został połączony koleją z

Staraniem Bolesława Zielińskie-

przedstawicieli wszystkich zawodów,

zamku Lubarta. Przez odpowiednie

różnych wyznań. Wspomina o pa-

Kiwercami, a to za sprawą manew-

go ocalał ważny fragment historii Pol-

poczynając od lekarzy, adwokatów

nasadzenia upiększono też w 1925

miątkach już prawie zapomnianych;

rów, które car Aleksander III zamie-

ski – budowanie w Łucku po latach

i notariuszy, a kończąc na zajęciach

roku ogród miejski.

o ruinach kościoła ormiańskiego,

rzał odbyć w okolicach miasta. W

narodowej niewoli zrębów Państwa

dzisiaj tak egzotycznych jak akuszer-

Bolesław Zieliński pragnął, by

kurhanie nad Głuszcem, który znaj-

pośpiechu wybudowano więc bocz-

Polskiego. Wraz z pracownikami

ki, bednarze czy mosiężnicy. Czytel-

Łuck nie tylko z wyglądu miał cha-

dował się w ogrodzie Urzędu Woje-

nicę, która jednak niewiele zmieniła

łuckiego magistratu prezydent wydał

nik bez trudu w razie potrzeby mógł

rakter wielkomiejski. W 1925 roku na

wódzkiego, oraz „Świętej Górze na

w położeniu miasta. Po odzyskaniu

dwie niezwykle cenne publikacje:

zlokalizować, gdzie mieszczą się

gruzach spalonego kina wzniesiono

posesji izraelity Warkowieckiego”. W

przez Polskę niepodległości właśnie

„Łuck w świetle cyfr i faktów” (1925

apteki, pralnie czy „nafty i smarów

gmach Teatru Miejskiego im. Juliu-

wydanej przez łucki Magistrat pozycji

prezydent Bolesław Zieliński stał się

r.) oraz album „Łuck w obrazach”

handle”, gdzie mają swoje zakłady

sza Słowackiego. Obejmował on bli-

jest też wykaz ulic wraz z powojen-

najbardziej gorliwym orędownikiem

(1926 r.), które stanowią kompen-

usługowe fryzjerzy, fotografowie,

sko 800 miejsc i był pierwszą w dzie-

nymi zmianami, przy czym widoczna

na rzecz połączenia koleją Łucka ze

dium wiedzy na temat powojennych

krawcy, kowale, malarze, ogrodnicy,

jach Wołynia stałą zawodową sceną

jest wyraźnie tendencja do wprowa-

światem. Gdy w sierpniu 1924 roku

losów miasta i jego mieszkańców.

szewcy czy zegarmistrzowie. W Łuc-

polską. Zespół teatralny składał się

dzania nazw ulic związanych z waż-

miasto odwiedził Minister Kolei Żela-

Książka „Łuck w świetle cyfr i fak-

ku, gdzie przewagę ludności stano-

z 18 osób. Swoją działalność teatr

nymi wydarzeniami z historii Polski

znych p. Tyszka, z inspiracji włodarza

tów” jest prawdziwą skarbnicą wiedzy

wili Żydzi, najdłuższy wykaz nazwisk

rozpoczął od wystawienia „Mazepy”

bądź słynnymi Polakami, i tak na

miasta do dostojnika państwowego

nie tylko na temat stolicy województwa

znajduje się oczywiście pod hasłem

Juliusza Słowackiego. W pierwszym

przykład ulica Lubelska zamienia się

udała się specjalna delegacja miesz-

wołyńskiego. Widać w niej charakte-

„kolonialne towary”. Świeże produkty

roku istnienia placówki prezentowa-

w ulicę Unii Lubelskiej, ulica Kredyto-

kańców Łucka. Znaleźli się w niej

rystyczną dla Bolesława Zielińskiego

spożywcze można było też nabyć w

no przede wszystkim sztuki polskich

wa w ulicę Królowej Jadwigi, Wiejska

proboszcz ks. Czyżewski, dyrektor

tendencję, by „związać Łuck z Macie-

trakcie coczwartkowych jarmarków

twórców, między innymi Fredry, Wy-

w Matejki, Cicha w Marii Konopnic-

Związku Ziemian doktor Adam Woj-

rzą”, widać radość i dumę z niepod-

na Hnidawie bądź w halach targo-

spiańskiego, Kasprowicza i Rydla.

kiej, Hoża w Słowackiego, a Piękna

nicz, Abraham Gliklich i J. Barzach,

ległości, widać troskę, by obywatele

wych przy Kopernika. Wydawnictwo

Teatr pozostawał pod życzliwym

w Mickiewicza. Bez przesady można

czyli osoby ważne, członkowie ro-

wołyńscy dobrze znali swoje wskrze-

łuckiego Magistratu obejmuje niemal

protektoratem kolejnych wojewodów

powiedzieć, że dzięki tej publikacji

dzin od dawna zrośniętych z Łuc-

szone po latach zaborów państwo.

wszystkie dziedziny życia: od kupna

wołyńskich: generała broni Kajetana

wychyla się z mroków historii dawne

kiem. Apelowali o połączenie Łucka

Rozpoczyna się od wiadomości do-

i sprzedaży produktów spożywczych,

Olszewskiego, a później Aleksandra

polskie miasto z charakterystyczną

ze Lwowem oraz niedopuszczenie

tyczących funkcjonowania Państwa

odzieży i obuwia, naczyń, mebli, ar-

Dębskiego, dzięki któremu łucki ze-

dla Kresów mozaiką kultur i narodów.

do pominięcia miasta w projektowa-

Polskiego. Na początku publikacji

tykułów elektrotechnicznych, środ-

spół zaczął dawać przedstawienia

Skreślone piórem Zielińskiego dwa ar-

nej budowie linii kolejowej Katowice

umieszczono rozdział „Władze pań-

ków higieny, materiałów budowla-

również w innych miastach, co spra-

tykuły „Praca samorządu miejskiego w

– Zamość – Włodzimierz – Równe.

stwowe Rzeczypospolitej Polskiej”, w

nych, maszyn rolniczych, opału po

wiło, że w 1926 roku zmieniono jego

Łucku w latach 1924 -1925” oraz „Sta-

Interwencja okazała się skuteczna.

którym można znaleźć następujące

przedmioty odpowiadające bardziej

nazwę na Wołyński Teatr Polski z

rania Łucka o połączenie ze światem”,

Zadowolony projektodawca pisał:

informacje: nazwisko, datę wyboru

wyrafinowanym gustom jak książki,

siedzibą w Łucku. W budynku teatru

a także rozdział „Wyciąg ze statutu

„nie minie rok, jak pierwszy pociąg

oraz długość sprawowania kadencji

czasopisma i inne publikacje wyda-

funkcjonowało też kino. Filmy wy-

Miejskiej Kasy Oszczędności, Pocz-

z Łucka wjedzie w mury ukochanej

prezydenta RP (fotografia prezy-

wane często przez cztery miejscowe

świetlano przez cztery kolejne dni

towej Kasy Oszczędności oraz statuty

„Leopolis semper fidelis”.

denta Stanisława Wojciechowskie-

drukarnie, przybory do pisania bądź

tygodnia, natomiast w piątek, sobo-

podatkowe Magistratu miasta Łucka”

Z zamiłowania Bolesław Zieliński

go poprzedza treść książki), skład

instrumenty muzyczne. Kto szukał

tę i niedzielę w teatrze wystawiano

to rozliczenie z działalności magistratu

był także społecznikiem. Jako prezy-

Prezydium Sejmu, wykaz alfabe-

w mieście intelektualnej rozrywki,

sztuki. Magistrat wsparł nowo po-

pod wodzą nowego prezydenta.