2

Przegląd wydarzeń

31 stycznia–13 lutego 2014 nr 2 (198) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Rosyjski Majdan

Zwłaszcza w sytuacji, kiedy nie wy-

Wielkiej Rosji powinno to się udać.

kształcił on własnego lidera poza li-

A skoro się nie udaje, to dlaczego?

derem zbiorowym, jakim jest naród.

Gdyby zaczęto stawiać takie py-

Jednak gdy konieczne jest podję-

tania, pozycja Władimira Putina nagle

cie negocjacji z rządem, potrzebny

mogłaby się zachwiać. Wątpliwe jest

jest człowiek, któremu można za-

Chyba mało kto wierzy, że sytuacja na Ukra-

bowiem, aby obywatele jego państwa

ufać i na którego barki można zło-

uznali, że są gorsi, bardziej zacofani

inie nie jest ściśle powiązana z polityką

żyć odpowiedzialność za rozmowy.

czy nie chcą wolności, w przeciwień-

Takiej osoby zabrakło, nie wyłonił

stwie do Ukraińców. Jest za to wielce

rosyjską. I nie chodzi tu o pewne oczywi-

jej tłum, dlatego Majdan bez poli-

prawdopodobne, że zauważono by,

tyków szybko stał się Majdanem ak-

iż przeszkodą na drodze do demo-

stości, jakimi są unia celna czy ceny gazu,

ceptującym ich obecność, co można

kracji w zachodnim wydaniu i prawo-

było łatwo przewidzieć. A jeśli prze-

rządności jest obecna władza. A stąd

lecz i kwestię nawet jeśli nie inspirowania

widzieć, to też i kontrolować. Nawet,

już tylko krok do protestów.

jeśli Tiahnybok czy Jaceniuk uważani

Czym mogłyby te protesty być

wydarzeń na Majdanie, to aktywnego w nich

byli za skompromitowanych samym

i jak się skończyć Rosjanie spraw-

faktem politycznej działalności, to z

dzają dziś na ulicach ukraińskich

udziału.

czasem zaczęto tolerować ich jako

miast. Majdan jest doskonałym

partnerów narodu. Łatwiej przyszło

testerem społecznych nastrojów i

zdobyć zaufanie Kliczce, który nie

tutaj sztandarowy projekt Putina, ja-

sze ceny surowca. W kwestii gazu

determinacji, daje możliwość spraw-

jest kojarzony z korupcją, biznesem

kim jest unia celna, przedstawiana

podtrzymywana jest zatem swoista

dzenia różnorodnych scenariuszy

i partyjnymi układami. Ale w każdym

jako alternatywa dla integracji unij-

fikcja obniżonych cen i wielkiego za-

wydarzeń. W tym i reakcji Europy i

wypadku mówimy już o współdzia-

nej. Tymczasem wydaje się, że pod-

potrzebowania, które jest w rzeczy-

świata na to, co się na nim dzieje.

łaniu społeczeństwa z politykami, z

pisanie przez Kijów umowy z Brukse-

wistości wielkim marnotrawstwem

Reakcja ta, co najmniej nijaka,

którymi tak bardzo nie chciało być

lą niewiele musiałoby zmienić w rela-

energii, a jej oszczędzanie nie opła-

z pewnością cieszy Kreml. Na ile

utożsamiane.

cjach z Moskwą. Wystarczy przyjrzeć

ca się ani prywatnemu odbiorcy, ani

zresztą Kreml zadbał o to by taka

Dla Władimira Putina jest to jasny

się problemom wewnętrznym Unii

samorządom, ani wielkim przedsię-

była, trudno wyrokować. Nie sposób

AGNIESZKA SAWICZ

sygnał, że oddolna rewolucja nie ma

Europejskiej, kłopotom finansowym

biorstwom. Dopóki społeczeństwo

jednak nie zauważyć, że sprawa

Kiedy Wiktor Janukowycz, mniej

racji bytu. Ma natomiast szanse po-

jej państw członkowskich, aby zało-

będzie przekonane, że nie płaci

Edwarda Snowdena zaważyła na

lub bardziej dobrowolnie, podjął de-

wodzenia projekt realizowany przy

żyć, że wielce prawdopodobne było-

za gaz (choć przecież płaci budżet

relacjach Europy i Stanów Zjedno-

cyzję o wycofaniu się z podpisania

znacznym udziale narodu, ale i wy-

by powtórzenie casusu tureckiego.

kraju, zatem każdy podatnik), a sa-

czonych (sprawa, w której jedną ze

umowy stowarzyszeniowej z Unią

datnej obecności polityków. To, którzy

Od 1963 roku Turcja posiada status

morządom obcinane będą dotacje w

stron była Rosja), a to one nie mó-

Europejską musiał liczyć się z tym,

to politycy będą, można natomiast ko-

członka stowarzyszonego z UE, a

momencie, gdy wykażą się gospo-

wią dziś jednym głosem. Co więcej,

że społeczeństwo nie pozostanie

rygować. W końcu nawet partia czer-

negocjacje akcesyjne formalnie roz-

darnością w tej dziedzinie, Rosjanie

amerykański koncern Shell realizuje

bierne wobec tego faktu. Nie spo-

piąca, jak powiadano, pieniądze zza

poczęła 14 kwietnia 1987 roku. W

będą mogli spać spokojnie i nie mar-

swoje interesy na Ukrainie wiążąc się

sób przeoczyć, że do głosu doszło

granicy, a kojarzona dotąd z nacjona-

dziesięć lat później podczas szczytu

twić się o zbyt.

z Janukowyczem – synem, podczas

bowiem pokolenie, które nie pamię-

lizmem, przekształca się przy cichej

ta już stalinowskich represji, a łagier

aprobacie społecznej w partię prawi-

jest pojęciem znanym mu tylko z

cową w zachodnim tego pojęcia zna-

podręczników historii. Młodzi ludzie

czeniu. Gdyby doszło do podobnych

funkcjonujący w otwartym świecie In-

ruchów społecznych w Rosji, będzie

ternetu, swobodnie poruszają się po

na pewno łatwiej przygotować scena-

na wskroś demokratycznej rzeczywi-

riusz, który pozwoli nimi (przynajmniej

stości i chyba żaden polityk nie wierzy

do pewnego momentu) sterować.

w to, że można ich odgrodzić żelazną

Na ile sterowany jest protest

kurtyną i zamknąć w świecie przypo-

nad Dnieprem trudno ocenić. Jedno

minającym ten znany z Białorusi. Tym

jest pewne. Jeśli Rosja ma w nim

bardziej, że i Białorusini nie żyją za

cokolwiek do powiedzenia, na pew-

szczelnym murem propagandy.

no będzie jej zależało, aby jeszcze

Dlatego trudno wciąż racjonal-

przed zimową olimpiadą w Soczi

nie wyjaśnić motywy, które kiero-

wyciszyć niepokoje. Rozebranie

wały prezydentem  wystawiającym

barykad i porozumienie pomiędzy

się na ryzyko utraty władzy, a skoro

społeczeństwem a rządzącymi by-

nie sposób tego wyjaśnić nie dziwią

łyby sukcesem Władimira Putina.

przypuszczenia, iż albo ktoś zagwa-

Jaką jednak cenę musieliby za to

rantował prezydentowi całkowite bez-

zapłacić Ukraińcy? Czy byłaby to

pieczeństwo, albo też przeciwnie –

cena eskalacji napięcia i siłowego

czymś mu zagroził. Teoria z gatunku

rozwiania konfliktu? W to dziś moż-

spiskowych, lecz w sytuacji, w której

na powątpiewać. Czy może jednak

Ukraińcy nie potrafią zrozumieć dla-

cenę tę będzie musiał zapłacić pre-

luksemburskiego zarzucono turec-

Czy zatem Moskwie chodzi o

gdy Unia zastanawia się nad poten-

czego zostali oszukani przez władzę,

zydent Janukowycz? Jeśli uda się

ką eurointegrację i dopiero w 1999

gaz? Prawdopodobnie nie. I równie

cjalnym sankcjami dla ukraińskich

nie dziwi, że próbują tłumaczyć na

zabezpieczyć interesy Rodziny, a

roku w Helsinkach zdecydowano, że

prawdopodobne jest to, że rzeczy-

polityków. Sankcjami spóźnionymi

wszelkie sposoby jej poczynania.

jemu zagwarantować immunitet, jaki

może ona jednak ubiegać się o przy-

wistą przyczyną moskiewskiej in-

i potencjalnie mało efektywnymi. W

Niezmiennie w takich rozważa-

niegdyś otrzymał Leonid Kuczma,

stąpienie do Unii. Biorąc pod uwagę

gerencji w ukraińską politykę była

tej sytuacji Rosjanom pozostaje więc

niach pojawia się Rosja. Tuż przed

niewykluczone, że może on rozpisać

niechęć do rozszerzania europejskiej

chęć utrzymania reżimu panującego

sprawdzać jak zachowa się naród.

feralną decyzją o zerwaniu rozmów

przedterminowe wybory prezydenc-

wspólnoty, można było przypusz-

w Federacji Rosyjskiej. Wbrew temu

W chwili, gdy Ukraińcy wyszli

o stowarzyszeniu z Unią Europejską

kie. Poświęcenie jednej osoby za

czać, że Ukrainę czeka może nie

bowiem, co mówią nam politycy,

na ulice, nie tylko zademonstrowali

Janukowycz rozmawiał podczas nie-

cenę spokoju kraju i spokojnego snu

aż tak długa, ale na pewno wcale

Ukraina stałaby się wzorem do na-

sprzeciw wobec polityki rządzących,

oficjalnego spotkania z prezydentem

Putina nie wydaje się wygórowaną

nie krótka droga do pełnego człon-

śladowania w prozachodniej drodze

ale i wystawili się na działania mniej

Władimirem Putinem, a przecież w

ceną. Czy jednak uda się wykreować

kostwa. Czy zatem Rosja miała się

właśnie dla Rosjan. Możliwe też,

i bardziej zakulisowe tych, przeciw-

powszechnej świadomości wciąż

pożądanego dla Kremla następcę

czego obawiać w tym zakresie?

że spotęgowałaby demokratyczne

ko którym występują. Przenikanie

obecne jest przekonanie, iż Rosja

na najwyższym stanowisku na Ukra-

Czy może Ukraina wystraszyła

dążenia Białorusinów w stopniu

wyszklonych w tym celu służb w

nie wyobraża sobie utrzymania swo-

inie? Czy Rosja pozwoli sobie na to,

się odcięcia od źródeł gazu? Nie

większym, niż mogłoby to dotyczyć

szeregi manifestantów nie jest dla

jej pozycji na mapie świata bez pod-

aby zajął je ktoś, kto nie będzie jej

trzeba być sprawnym ekonomistą

Gruzji czy Mołdawii. One i tak re-

nich niczym skomplikowanym. Każ-

porządkowanej jej Ukrainy. I tak też

powolny? I czy Ukraina może sobie

aby zauważyć, że podpisane dwu-

alizują własną politykę, niezależnie

demu w oczy rzucają się tituszki, o

jest, lecz wydaje się, że nie do końca

na takiego polityka i taką politykę po-

stronne umowy nie są dla Ukrainy

od tego, co robi Kijów. Natomiast

których wprost mówi się, że biją za

rozumiemy, z czego wynika znacze-

zwolić?

najlepszymi z możliwych, choćby

z punktu widzenia znacznej części

rządowe pieniądze. Ale nikt nie wie,

nie Ukrainy dla Moskwy.

Jeśli Unia Europejska zdecy-

przez fakt ich cokwartalnej wery-

społeczeństwa rosyjskiego, Ukraińcy

jak wiele osób demonstrujących na

Przyjęło się uważać, że prioryte-

duje się jej pomóc, a sami Ukraińcy

fikacji. Dodatkowo gdyby zainwe-

to tacy sami Rosjanie, jak oni, tylko

Majdanie głosi hasła w pełni kontro-

tem są więzi polityczne i ekonomicz-

wyrażą zgodę na radykalne reformy

stować pieniądze w zmianę syste-

żyją w innym kraju. Zatem jeśli im,

lowane przez rządzących w Kijowie

ne. Oczywiście trudno je pominąć

gospodarcze byłoby to możliwe. Czy

mu gospodarowania energią nad

tym dziwnym ruskim, udałoby się

lub w Moskwie.

– Rosjanie wciąż postrzegają swą

jest realne – trudno przesądzać. Być

Dnieprem, mogłoby się okazać, że

stworzyć demokratyczne państwo,

Można oczywiście podnieść

ojczyznę jako mocarstwo, a kluczem

może i to testuje dziś na ukraińskiej

Kijów wcale tego rosyjskiego gazu

rządzone przez prawo, a nie decy-

głos pełen oburzenia i krzyczeć o

do tej mocarstwowości jest ukraiń-

ziemi Władimir Putin, szukający od-

aż tak nie potrzebuje,. Przynajmniej

zje oligarchów, gdzie prezydent od-

teorii spiskowej, lecz nie zmieni to

ska ziemia. Gospodarcze powiąza-

powiedzi na to, jaki los może cze-

nie tyle, ile w chwili obecnej, gdzie

powiedzialny jest za swoje decyzje

faktu, iż taki scenariusz jest całkiem

nia obu państw są równie silne, jak

kać jego kraj i jak on sam ma dziś

dodatkowo Rosjanie zagwaranto-

przed narodem i nie może dowolnie

realny. Majdan, jako swoisty wentyl

w czasach Związku Radzieckiego.

realizować rosyjską politykę wobec

wali sobie zwiększenie eksportu do

żonglować konstytucją, aby realizo-

bezpieczeństwa, jest strukturą, któ-

Dodatkowo ogromną rolę odgrywa

Brukseli.

Ukrainy, co równoważy im nieco niż-

wać partykularne interesy – to i w

rą stosunkowo łatwo kontrolować.