Wywiad

9

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 31 stycznia–13 lutego 2014 nr 2 (198)

kijowscy Polacy na Majdanie

Wiele z nich ma inskrypcje po pol-

WOJCIECH  JANKOWSKI

Z czym była związana

sku. Opiekujemy się 360 grobami,

rozmawia z WIKTORIĄ RA-

przerwa w odwiedzinach Maj-

bo nie jesteśmy w stanie uporząd-

DIK, prezes Stowarzyszenia

danu?

kować więcej. Ustawiamy tam ta-

Związana była z obchodami

Polaków „Zgoda” w Kijowie.

bliczki informujące, że mogiła jest

świąt Bożego Narodzenie i Nowego

pod opieką Stowarzyszenie „Zgo-

Roku, który, zresztą, spotykaliśmy

Gdy byłem na Majdanie,

da”. Pomaga to utrzymać groby w

na Majdanie. W tym okresie corocz-

to za każdym razem spotyka-

porządku. Bardzo wiele grobów jest

nie koncertuję z polskimi kolędami,

łem kogoś z biało-czerwoną

zniszczonych, szczególnie w latach

organizuję koncerty, chóry, solistów.

flagą. Byli to członkowie

50-70. XX wieku, gdy urządzano

Jest to swego rodzaju popularyzacja

pani Stowarzyszenia.

Jak tylko zaczęły się protesty, od

tam nowe pochówki.

polskich kolęd.

razu postanowiliśmy dać polski ak-

W tym roku zostałam zaproszona

Kto ze znanych Polaków

cent. Traktowałam to tak, że ludność

do polskich wiosek na Żytomiersz-

został tam pochowany?

ukraińska nie składa się jedynie z

Staramy się dowiedzieć w ar-

czyznę. Nie chciałam, żeby były to

Ukraińców. Przedstawiciele 123 na-

chiwach, kto został tam pochowany.

same koncerty, chciałam odwiedzić

rodowości zamieszkują Kijów. Polska

Naszym zadaniem jest też doku-

te wioski, porozmawiać z mieszkań-

społeczność jest dość liczna i musimy

mentowanie polskich śladów w Kijo-

cami. Gościliśmy w pięknym kościele

pokazać naszą obecność na Majda-

wie. Polacy byli tu mniej więcej od

w miejscowości Romanów, a przy

nie i wsparcie dla tego ruchu.

XII wieku. A w XIX wieku wpisali się

okazji odwiedzałam okoliczne wioski,

Drugim celem było to, żeby po-

w historię miasta: profesorowie Uni-

np. Czerwone Chatki. Są to bardzo

kazać gościom z Polski, odwiedzają-

wersytetu Kijowskiego, Politechniki,

piękne i malowniczo wśród lasów

cym Majdan, że są tu Polacy i można

literaci (poeta Włodzimierz Wysocki

położone wioski. Są tam msze po

liczyć na naszą pomoc.

– „ostatni lirnik polski z Ukrainy”),

polsku i wiele młodzieży odwiedza

artyści (malarz Wilhelm Kotarbiński,

nabożeństwa. Pięknie śpiewają. By-

Czy ktoś prosił o pomoc?

Tak. Zdarzyło się, że na Majdan

spod jego pędzla wyszły malowidła

łam też w Sobołówce, maleńkiej wio-

przyjechała kilku studentów Uniwer-

w soborze św. Włodzimierza, jego

sce zagubionej wśród lasów. Nie ma

sytetu Jagiellońskiego z Krakowa.

grobu szukaliśmy przez cztery lata),

tam kościoła, a jedynie kaplica. Tam

Studiują ukrainistykę. Nie byli abso-

archeolog Józef Chojnowski, założy-

też wiele osób przyszło na nasz kon-

lutnie przygotowani na te warunki.

ciel prywatnego muzeum, wydawca

cert. Do tych miejscowości artyści nie

Mieli za sobą kilka nie przespanych

Leon Idzikowski, drukujący książki

przyjeżdżają.

nocy. Dziewczyna znalazła schro-

po polsku, drukował utwory Miko-

Byłam też w Obuchowie. Jest to

nienie u mnie. Nakarmiłam ją i miała

łaja Łysenki, są także architekci,

duże miasto pod Kijowem. Miejsco-

gdzie się przespać i umyć. Chłopak

przemysłowcy. W Kijowie były całe

wym kościołem opiekują się oblaci.

chciał zobaczyć jak najwięcej, ale

dzielnice polskie.

Nie ma tu mszy po polsku. Nasz

zmęczenie i jemu dało się we znaki

Obecnie przygotowałam wysta-

koncert został bardzo dobrze przyję-

– przewrócił się na ruchomych scho-

wę „Polskie akcenty Kijowa”, na któ-

ty, bo ludzie chcą słyszeć słowo pol-

Wiktoria Radik

dach i potłukł twarz. Został zabrany

rą złożyły się fotogramy 90 miejsc

skie i kolędy śpiewali razem z nami.

do szpitala, ale wszystko skończyło

związanych z Polakami.

Były to bardzo proste, ale wzruszają-

Jest różnica pomiędzy

Czy dużo jest Polaków w

się dobrze i wrócili szczęśliwie do

ce spotkania.

Kijowem i tymi miejscowo-

Kijowie, Obuchowie?

Są jeszcze groby legio-

Nie wiem ile jest Polaków w

siebie.

Myślę, że artysta powinien przy-

ściami?

nistów.

Jest różnica. W miastach zdarza

Obuchowie. Znam tylko pojedyncze

Ludzie podchodzili do nas, Po-

Tak, oczywiście. To też nasza

chodzić do ludzi w takich miejscowo-

się, że nie znasz sąsiadów. Miesz-

osoby. A w Kijowie mamy osiem sto-

lacy z różnych stron Ukrainy – Char-

wielka praca. W 1994 roku przy-

ściach i dla nich śpiewać od serca, a

kam w 12-pietrowym bloku, który

warzyszeń Polaków. Każde z nich

kowa, Czerniowiec, Lwowa, Tarno-

padkowo poznaliśmy panię Marię

nie za ogromne honoraria, jak nasze

ma 16 klatek. Mieszka tam ponad 5

zajmuje się swoim zakresem dzia-

pola. Podchodzili do nas i mówili, że

Bońdziuk, która powiedziała nam, że

gwiazdy. Takie występy są serdecz-

tys. osób i nie sposób ich znać. W

łań. Moje Stowarzyszenie „Zgoda”

dobrze że tu jesteśmy i wspieramy

pamięta z dzieciństwa jak jej rodzina

nie przyjmowane i pozwalają ludziom

takiej wiosce, gdzie jest kilkadzie-

opiekuje się miejscami pamięci na-

Majdan.

opiekowała się grobami żołnierzy

utrzymywać pewien poziom intelektu-

siąt gospodarstw, wszyscy się znają

rodowej. A jest ich w Kijowie sporo.

polskich z 1920 roku. Było tam 114

alny. My też uczymy się od nich ser-

Jak często bywacie na

i mają sobie dużo do powiedzenia.

Przed 20 laty zaczęliśmy opiekować

mogił z krzyżami i tabliczkami, po-

deczności, która w dużych miastach

Majdanie?

Tam życie jest prostsze.

się polskimi grobami na Bajkowskim

Staramy się codziennie. Mamy

mnik i kaplica. Za to zresztą w latach

zanika.

cmentarzu. Cmentarz został zało-

dyżury, aby pogodzić to z naszymi

późniejszych rodzina była represjo-

żony w 1846 roku przez rosyjskiego

codziennymi zajęciami.

nowana (lata trzydzieste) i zesłana

generała Bajkowa, jego kwatery zo-

do Kazachstanu. Wróciła tylko ona.

Kiedyś stałem obok i chy-

stały podzielone według wiary i do

Pokazała nam to miejsce, które było

ba w 15 minut podeszło do

dziś są tu kwatery rosyjska, polska,

pierwotnie ogrodzone, a obecnie po-

Pani z 10 osób i pytało skąd

żydowska i luterańska. Na kwaterach

zostały jedynie słupki. Odnowiliśmy

jesteście?

polskich jest ponad 3 tys. grobów.

Tak jest cały czas. Bo gdy roz-

tę kwaterę.

poczęły się protesty, to odbierano

nas jako wsparcie Europy w dąże-

Rozwiń z nami

niach Ukraińców. Teraz, gdy zmieni-

ła się sytuacja i są inne wymagania

zawsze serdecznie się do nas odno-

skrzydła!

szą i pomagają. Spotykaliśmy się z

polskimi zespołami, które odwiedza-

ły Majdan.

O czym pomyślała Pani na

wiadomość, że ludzie zbiera-

W każdą sobotę, Lwowski

ją się na Majdanie?

Klub Młodych Artystów „Skrzy-

Pomyślałam, że dzieje się tak

dła” zdradza tajniki rysunku, ma-

jak przed 20 laty, gdy robiliśmy łań-

larstwa i grafiki. Zapraszamy do

cuch przyjaźni pomiędzy Wscho-

galerii „Własna Strzecha” przy

dem i Zachodem – lewym i prawym

Lwowskim Towarzystwie Przy-

brzegiem Dniepru. Staliśmy w tym

jaciół Sztuk Pięknych wszystkie

łańcuchu od polskiej ambasady w

zainteresowane dzieci.

Kijowie przez Żytomierz do granicy

Polski za Lwowem. Chcemy, żeby

Czekamy na Ciebie!

wolna i niepodległa Ukraina żyła

tak jak cała Europa. Marzymy o tym

przez te 20 lat. Mamy nadzieję, że

Zajęcia odbywać się

los się do nas uśmiechnie i będzie-

będą w godzinach od

my w jednej Europie, nie będzie gra-

11:00 do 12:00, przy ul.

nic i będą ludzkie i chrześcijańskie

Rylejewa 9/6.

stosunki pomiędzy nami.

Polacy na Majdanie