16

Nasz przewodnik

31 stycznia–13 lutego 2014 nr 2 (198) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Mariampol – miasto pojednania

W Mariampolu pod Stanisławowem – dzisiejszym Iwano-Frankiwskiem – od kilku lat stoi pomnik pol-

sko-ukraińskiego pojednania. Zbudowali go wspólnie Polacy i Ukraińcy. Dawni i obecni mieszkańcy tego

miasteczka. Za wzorzec dla pomnika posłużyła mała statuetka, wręczona przedstawicielom społeczności

miasta przez samego papieża – Jana Pawła II. Na jej podstawie widać napis w języku polskim i ukraińskim:

pojednanie.

urządzić np. muzeum, a obok – re-

szło na początku lat dziewięćdzie-

jąc tu przez dziesięciolecia, nie mogą

MARCIN ROMER

staurację, by muzeum miało, z czego

siątych – wspomina prof. Bociurko.

opanować języka ukraińskiego”.

tekst i zdjęcia

żyć”.

– A w 1995 roku do Mariampola

Pani Lesia jest jedyną wśród

W skład prezydium stowarzy-

Musi pan tam pojechać. To nie-

zajechały dwa autokary z byłymi

gospodarzy osobą, która ma polskie

szenia wchodzi oko koło dziesięciu

słychane. Dziwne, że nikt o tym nie

mieszkańcami Mariampola.

korzenie – po babci. Kiedyś to było

osób – w tym, żona mera Stanisła-

pisze.

Powitanie przed cerkwią było

powszechne. Małżeństw mieszanych

wowa – Lidia Anuszkieviczius.

Pojechaliśmy razem z panią Wie-

bardzo uroczyste, z chorągwiami

było sporo. Wszak miłość nie wybiera.

Jest osobą powszechnie lubia-

sławą Holik, która od kilku lat pomaga

i ikonami. Dawnych mariampolan

Wysadzaną starymi drzewami

ną. Pochodzi z Mariampola.

ojcom franciszkanom z pobliskich

przywitał chlebem i solą ówczesny

aleją idziemy w kierunku niewielkie-

Powstały komitet działa niezwy-

Bołszowiec w odbudowie tamtej-

wójt Mariampola Wołodymyr Ho-

go wzgórza. Po drodze zwiedzamy

kle aktywnie. Wiele już zrobiono.

szego sanktuarium. Właśnie do niej

łowczak i ksiądz greckokatolicki Igor

wielki budynek szkoły, postawiony

Miasteczko jest czyste, pobielone

zwrócili się przedstawiciele miejsco-

Bałanda. Zobaczyć można było łzy,

jeszcze przed wojną. W nim izbę pa-

krawężniki. Oczyszczony stary pała-

wego Stowarzyszenia Odrodzenia

ociekające po policzkach gospoda-

mięci – zalążek przyszłego muzeum.

cowy park. Za resztkami pałacu, tuż

rzy i „gości”. Stronę „gości” z Polski

Mariampola.

Pełno w nim dawnych dokumentów

za miejscem, gdzie po wojnie władze

Stajemy w centrum pod budyn-

reprezentowali Bronisław Jarosławski

– świadectw wspólnej przeszłości.

sowieckie rozebrały niedobudowany

kiem Rady Wiejskiej. Naprzeciw Dom

i ks. Stanisław Pawlaczek. To oni do-

Są listy z różnych stron świata, w tym

do końca kościół katolicki, powsta-

prowadzili do pierwszego spotkania.

Kultury – kiedyś polski Dom Ludowy.

od byłych mieszkańców – żołnierzy

je kaplica ekumeniczna wszystkich

generała Andersa.

chrześcijańskich obrządków. Stąd

Jest też rzecz najcenniejsza –

rozciąga się przepiękny widok na

wspomniana na wstępie statuetka

zakola Dniestru.

– podarunek papieża.

Pałac – tak kiedyś wyglądał

„Witamy was w Mariampolu”

- Witajcie w domu – tak zwrócił

Ruiny pałacu Jabłonowskich

– zaczyna powitanie prezes sto-

się do „przyjezdnych” wójt Hołow-

warzyszenia Wołodymyr Bociurko,

czak. – I my i wy zostaliśmy przed

Mariampol znaczy po prostu Mia-

Idziemy dalej, by po niewielkiej

a zarazem profesor i szef katedry

laty wygnani ze swojej ziemi. Nie

sto Maryi. Kilka lat temu przywrócono

chwili znaleźć się u stóp resztek pa-

Pomnik polsko-ukraińskiego

endokrynologii Akademii Medycz-

stało się to ani z waszej, ani z naszej

starą nazwę i herb. Za czasów so-

łacu Jabłonowskich. Właśnie hetman

pojednania

nej w Stanisławowie. „Stoimy pod

winy.

wieckich miejscowość nazywała się

Jabłonowski był faktycznym fundato-

Marynopil. – Nie wiadomo od jakiej

budynkiem, jaki wybudowali miesz-

Wśród czekających na nas człon-

racką polszczyzną, na pytanie, skąd

rem miasta. Po wiktorii wiedeńskiej

Maryny powstała nowa nazwa – żar-

kający tu kiedyś wasi rodacy. Dalej

ków Stowarzyszenia Odrodzenia

taka dobra znajomość tego języka,

przekazał miastu sławny obraz Matki

dobrze służy mieszkańcom naszego

Mariampola jest też wójt miasteczka

odpowiada: „Nie, nie mam Polaków

Boskiej zwanej od tego czasu „Het-

tuje ksiądz Dziubak.

miasteczka. Zawsze pamiętamy o

– pani Lesia Szkawritko oraz młody

nawet wśród dalekich przodków. Po

mańską”.

Komitet ma jeszcze jeden po-

tych, którzy tu mieszkali. Mamy dziś

proboszcz miejscowej parafii grec-

prostu ukończyłem teologię na KUL-u

Zapaleńcy ze Stowarzyszenia

ważny problem. W budynku byłego

żywe kontakty z nimi, z ich potom-

kokatolickiej – ksiądz Roman Dziu-

w Lublinie. Jestem dumny, że znam

Odrodzenia Mariampola mają wobec

kościoła i klasztoru jest dziś więzie-

kami. Czasem to już trzecie poko-

bak. Rozmowa przebiega w dwóch

język, kulturę polską. Nie wstydzę się

zamku wielkie plany. „Szukamy inwe-

nie dla kobiet.

lenie. Spotykamy się przynajmniej

językach – przeważa jednak polski.

rozmawiać na Ukrainie po polsku.

stora. Najpierw trzeba zabezpieczyć

„Warto by się pozbyć tego mało

dwa razy w roku. My jedziemy do

Ksiądz Roman, mówiący piękną, lite-

Niech się wstydzą ci, którzy, mieszka-

to, co zostało. Można by tu przecież

sympatycznego lokatora. Z drugiej

Wrocławia, gdzie w kościele NMP

strony więzienie daje pracę miesz-

na Piasku znajduje się oryginał ob-

kańcom miasteczka. Można by

razu Matki Boskiej Mariampolskiej,

urządzić w tym miejscu np. hospi-

zwanej też Hetmańską. Jego kopia,

cjum. Wszak przez lata w budynku

podarowana przez Polaków, wisi w

klasztornym siostry szarytki prowa-

naszej cerkwi greckokatolickiej.

dziły szpital. Dawny klasztor wrócił-

Byli mieszkańcy Mariampola też

by do swego poprzedniego przezna-

do nas przyjeżdżają. Często miesz-

czania” – mówi profesor Bociurko.

kają w domach, w których kiedyś

Pan profesor jeździ, pisze, prze-

mieszkali – oni sami, ich rodzice,

konuje. – Myślę, że w końcu się uda.

dziadkowie.

Takie były początki naszej znajo-

Osiem lat temu wspólnie posta-

mości. Od tego czasu odwiedzałem

wiliśmy, tu, na centralnym skwerze,

Mariampol wiele razy. Za każdym

pomnik polsko-ukraińskiego pojedna-

razem witano nas niezwykle miło.

nia. Za wzorzec dla jego wykonania

Piszę – nas, bowiem nigdy nie przy-

posłużyła mała statuetka, wręczona

jeżdżałem tu sam. Międzypaństwo-

przedstawicielom społeczności mia-

we komisje od lat radzą, co czynić by

sta przez samego papieża – Jana

doprowadzić do polsko-ukraińskiego

Pawła II”.

porozumienia. Zbierają się historycy,

Jak to się stało? Do pierwszych

publicyści. Tymczasem dzisiejsi i byli

kontaktów między „nowymi” a „sta-

mieszkańcy Mariampola dawno mają

rymi” mieszkańcami Mariampola do-

już to za sobą.

Figura MB Mariampolskiej. W tle dawny klasztor, dziś więzienie dla kobiet