24

Niezwykłe historie

31 stycznia–13 lutego 2014 nr 2 (198) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

ŚWIĘTY MURZYN

Są ludzie, którzy myślą, że świat zaczął się przedwczoraj. Raz po raz ogłaszają

więc bardzo hucznie jakieś rewelacje, które przychodzą im do głowy myśląc, że

odkryli coś absolutnie nowego. Niestety. Oni raczej wciąż od nowa odkrywają,

dawno już odkrytą Amerykę…

nej mentalności.

nie, od ucha, do ucha. Centurioni

Kim był właściciel włóczni, świę-

nosili metalowe, często pozłacane

ty Maurycy? Pierwsze pisemne in-

nagolenniki. Dodatkowo wyróżniało

formacje o nim pochodzą z piątego

ich inne niż u szeregowych przypa-

wieku naszej ery. Zostały sporzą-

sanie miecza. Szeregowi nosili miecz

dzone przez św. Eucheriusza, któ-

przy prawym boku, centurionowie zaś

ry w latach 428–450 był biskupem

przy lewym. Każdy centurion nosił

Lyonu. Biskup opierał się na ustnych

dodatkowo tak zwaną virgę. Był to

przekazach, jakie otrzymywał od

z reguły kawał grubego kija, którym

SZyMON KAZIMIERSKI

nosicieli historii i tradycji. Według re-

centurion na miejscu wymierzał karę

lacji biskupa, św. Maurycy był rzym-

niegrzecznym sołdatom.

Propozycja utworzenia

skim legionistą. Centurionem. Do-

Wrócę jeszcze na chwilę do funk-

wspólnej Europy

7 marca 1000 roku (słownie ty-

wódcą Legii Tebańskiej, który żył w

cji spełnianych przez centurionów, bo

sięcznego, a więc dobre tysiąc lat

III wieku naszej ery i zmarł śmiercią

zaraz ktoś powie, że centurion, czyli

temu), w Gnieźnie, u grobu święte-

męczeńską w roku 286. Wbrew tym,

setnik nie mógł dowodzić legionem,

go Wojciecha spotkali się niemiecki

którzy chętnie zaliczyliby historię

bo przecież dowodził tylko setką

cesarz Otto III Rudy z polskim księ-

Maurycego do niesprawdzalnych le-

żołnierzy, a legion, mającym aż 60

ciem Bolesławem Chrobrym. Powo-

gend, relacja wydaje się prawdziwa.

centurii liczył sobie 6000 żołnierzy.

dem wizyty niemieckiego cesarza w

Zobaczmy więc, jak to było. Będzie

Legion, oprócz swojego sztabu zło-

Gnieźnie była pielgrzymka do grobu

to opowieść o buncie legionistów.

żonego z legatów, trybunów i kogo

świętego Wojciecha, ale nie tylko.

tam jeszcze, bezpośrednio dowo-

Cesarz przy okazji pielgrzymki, miał

dzony był przez centuriona, tyle że

Kim byli setnicy?

załatwić z Bolesławem sprawę dużo

Armia rzymska składała się z

najbardziej doświadczonego. To była

ważniejszą niż pielgrzymka. Propo-

legionów, będących samodzielnymi

owa skomplikowana nomenklatura

nował bowiem Bolesławowi utwo-

jednostkami operacyjnymi, których

rzymskiej armii, która jednym stop-

rzenie wspólnej, chrześcijańskiej

odpowiednikami byłyby chyba nasze

niem musiała załatwić wszystkie po-

Europy. Cesarz widział ją jako po-

brygady. Piechota legionu składała

trzeby dowodzenie różnymi oddziała-

łączenie Galii, czyli obecnej Francji,

się z 10 kohort (pułków), kohorta na-

mi i to na różnych poziomach. Mogę

Rzeźba św. Maurycego z katedry w Magdeburgu

Germanii, czyli Niemiec, Italii, czyli

tomiast z 3 manipułów (batalionów),

powiedzieć, że był taki setnik, który

Włoch ze Słowiańszczyzną, na króla

ich stopnie wojskowe, szczególnie

znaczenie zależało głównie od tego,

każdy po dwie centurie (kompanie).

dowodził pierwszą centurią pierwszej

której przewidywał właśnie księcia

oficerskie, już takie jasne nie były.

czym akurat dany centurion dowodził.

Do tego dochodziły oddziały kawa-

kohorty, najważniejszej kohorty le-

Bolesława.

Właściwie Rzymianie mieli tylko

Bardzo to było zawiłe i wymagało

lerii dzielące się na szwadrony i dru-

gionu i to dawało mu możliwość do-

Podczas oficjalnej uroczysto-

jeden stopień oficerski, w dodatku

naprawdę wielkiej wiedzy. Między

żyny, po łacinie odpowiednio: alae

wodzenia legionem. Ten centurion

ści, cesarz wyróżnił polskiego księ-

biorący się z poprzedniego stopnia

sobą centurionowie nie różnili się

i decuriae. Legion miał też swoje

miał w armii rzymskiej tytuł primus

cia wkładając mu na głowę swój

podoficerskiego, a mianowicie sto-

właściwie niczym. Natomiast bardzo

oddziały zwiadowcze, inżynieryjne

pilus, lub primipilus i był jedyny na

diadem cesarski i obdarowując go

pień centuriona. Centurion, czyli po

wyróżniali się od innych żołnierzy.

i zaopatrzeniowe. W sumie legion

cały legion. Ale ten primus pilus był

kopią włóczni świętego Mauryce-

prostu setnik, dowodził kiedyś setką

Centurion miał wspaniały, posre-

składał się z około 6000 żołnierzy.

jednak centurionem. Takim właśnie

go, która choć tylko kopia, była

żołnierzy, czyli centurią. W nowszych

brzany łuskowy pancerz zdobiony

Każdy legion, podobnie jak i nasze

centurionem był św. Maurycy.

jednak relikwiarzem zawierającym

czasach centurion nadal dowodził

pozłocistymi medalami. Czasami

jednostki wojskowe, posiadał swój

w swym specjalnie spreparowanym

centurią, ale i kohortą i manipułem,

była to stalowa kolczuga. Na hełmie

numer, a czasami, wyróżniającą go

Rzym w rękach

ostrzu, fragment gwoździa, jakim

ba! Nawet całym legionem! Po pro-

nosił crista transwersa, czyli ozdob-

nazwę.

cudzoziemców

przybito do krzyża umęczonego

stu centurion nie był równy centurio-

ny grzebień z kolorowego końskiego

O ile organizacja rzymskiego

W założeniu, służbę w legionach

Pana Jezusa. Fragment ów wzięty

nowi. Nazwa pozostała ta sama, ale

włosia lub piór ustawiony poprzecz-

legionu jest jasna i przejrzysta, to

mogli pełnić tylko obywatele rzymscy

został z autentycznego gwoździa

i to legitymujący się odpowiednim

wmontowanego w autentyczną

majątkiem. Dalsze losy Imperium

włócznię.

zweryfikowały jednak to założenie.

Włócznia świętego Maurycego,

Rzym podbił i eksploatował tak

zwana po łacinie Sancta et Crucife-

wiele narodów, że napływ do Rzy-

ra Imperialis Lancae (Święta i Nio-

mu taniej żywności i towarów użyt-

sąca Krzyż Lanca Cesarska), była

kowych przywożonych z podbitych

symbolem władzy cesarzy, nadanej

prowincji, spowodował kompletną

im przez Boga. Włócznię noszono

nieopłacalność pracy miejscowych

przed niemieckim cesarzem i sta-

rolników i wytwórców. Społeczeń-

wiano ją przy jego tronie, a cesarz

stwo rzymskie zaczęło się staczać

Karol Wielki kazał się pochować

do roli próżniaków i dosłownie dar-

z kopią owej włóczni w ręku. War-

mozjadów, bo utrzymywanych przez

tość relikwii była ogromna, a przede

darmowe rozdawnictwo żywności.

wszystkim – była bezdyskusyjna.

Wojsku było coraz trudniej znaleźć

Teraz, włócznia mogła się stać

kandydatów spełniających kryteria

dodatkowo  symbolem  jedności

majątkowe. Nawet zezwolenie na

wszystkich państw chrześcijańskiej

służbę bezmajątkowym proletariu-

Europy. To, że idea Wspólnej Eu-

szom nie dało wiele i do wojska za-

ropy omówionej na spotkaniu obu

częto przyjmować ludzi z prowincji.

władców w Gnieźnie nie spełniła

Na początku naszej ery tylko 40%

się, zawdzięczamy naprawdę tyl-

legionistów było Rzymianami, a w III

ko przypadkowi. Fatalnie dla idei

wieku naszej ery w legionach służy-

zjednoczenia, cesarz Otto zmarł

ło 98% cudzoziemców! Św. Maurycy

dwa lata po spotkaniu z Chrobrym,

nie był Rzymianinem. Był Murzynem

a jego następcy (także i święci) nie

z południa Egiptu, z Tebaidy, regionu

chcieli myśleć o Wspólnej Europie,

położonego najbardziej na południe,

preferując raczej dawne, chamskie

którego stolicą było miasto Teby. Za

podboje sąsiednich plemion, które

granicami Tebaidy były już – tylko

Centurion w akcji

bardziej pasowały do ich prymityw-

lwy.