28

Okruchy historii

31 stycznia–13 lutego 2014 nr 2 (198) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Pochówki generałów

powstania styczniowego na Łyczakowie

Wśród najbardziej znanych kwater cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie można wymienić „górkę

powstańców”, gdzie w równych szeregach ulokowano mogiły i krzyże. Spoczywa tu 230 uczestników

powstania styczniowego. Poza górką na cmentarzu rozproszonych jest jeszcze ponad 400 pochówków

weteranów. Mimo to, że na terenach Ziemi Lwowskiej nie toczyły się regularne walki powstańcze, właśnie

cmentarz Łyczakowski jest największym skupiskiem mogił uczestników styczniowego zrywu.

Opracowała

ALINA WOZIJAN

Po upadku powstania nastąpi-

ły represje. Szacuje się, że około

dziesięciu tysięcy osób zagrożo-

nych śmiercią lub zsyłką opuściło

teren Kongresówki. Wielu z nich

schronienie znalazło w Galicji. Ta

część polskiej ziemi, będąca pod

zaborem austriackim, stała się ich

nową ojczyzną. Do Lwowa zaczęli

napływać emigranci-powstańcy, a

po kilku latach powstańcy-sybiracy.

Już w połowie lat sześćdziesiątych

XIX wieku na cmentarzu Łycza-

kowskim wzniesiono symboliczny

Józef Śmiechowski

drewniany krzyż ku czci poległych

szpitalu powszechnym we Lwowie

1863-1864, palono pod nim znicze,

przy ul. Pijarów. Pochowano go na

śpiewano religijne i patriotyczne pie-

Górka Powstańców Styczniowych na cmentarzu łyczakowskim we Lwowie

polu 57 cmentarza Łyczakowskiego,

śni, modlono się o zdrowie i rychły

niedaleko kwatery powstańców listo-

powrót powstańców zesłanych na

padowych. Na grobie ze zbiórek spo-

chem 22 stycznia 1863 r. pod Wolą

później osiadł we Lwowie. Pracował

Przy stałym katastrofalnym braku

Sybir. Weterani insurekcji stycznio-

łeczeństwa lwowskiego ustawiono

Prażmowską zorganizował oddział,

w Wydziale Krajowym. Zmarł 16 lute-

amunicji udało mu się odnieść kil-

wej obdarzani byli czcią i szacun-

pomnik rzeźbiony w piaskowcu, dłuta

którym potem dowodził w korpusie

go 1882 r. Spoczywa pod obeliskiem

ka zwycięstw, najważniejszym z

kiem.

Juliana Markowskiego.

gen. Langiewicza. Był to wówczas

z szarego granitu na polu nr 3 cmen-

których dowodził 8 sierpnia 1863 r.

Trzej generałowie – z trzydziestu

Od wybuchu i upadku powsta-

już stary żołnierz, doświadczony, ry-

tarza Łyczakowskiego.

pod Żyrzynem, po mistrzowsku od-

generałów powstańczych – spędzili

nia styczniowego mijają kolejne

gorystyczny w wykonaniu rozkazów,

Drugim generałem powstania

bijając kolumnę z pocztą carską. Bój

resztę życia we Lwowie, spoczywają

dziesięciolecia, ale niezmiennie hi-

równy dla żołnierzy. Po upadku po-

styczniowego, który osiadł we Lwo-

ten zapisał się w dziejach nie tylko

na cmentarzu Łyczakowskim. Warto

storia daje nam dowody na to, że

wstania, przedostawszy się już do za-

wie był Michał Jan Heydenreich

polskiej partyzantki, ale też europej-

poznać ich losy.

bez tego doświadczenia nie stałoby

boru austriackiego, nie zaprzestawał

(1831–1886), znany pod pseudoni-

skiej. Później niestety poniósł kilka

Po dziesięcioletniej tułaczce po

się możliwe odrodzenie Polski nie-

działalności konspiracyjnej. Pomocy

mem Kruk. Pochodził z Warszawy,

klęsk, najcięższą pod Fajsławicami.

Europie osiadł we Lwowie Antoni

podległej w 1918 roku oraz obrona

w Galicji udzielało mu patriotycznie

był wychowankiem Akademii Sztabu

Po upadku powstania, wziął jeszcze

Jeziorański (1831–1882). Wywodził

jej suwerenności w kolejnych latach

nastawione ziemiaństwo. Cierpiał

Generalnego w Petersburgu. Gdy

udział w wojnie francusko-pruskiej

się z rodziny o tradycjach patrio-

wojny o granice. Tak uważał nie

nędzę. Zmarł w czerwcu 1875 r. w

w latach 1870-1871. Później osiadł

tycznych, jego stryjeczny brat Jan

tylko Józef Piłsudski. Fenomen po-

w Galicji, we Lwowie przy ul. Jagiel-

Jeziorański był członkiem Rządu

wstania styczniowego i struktur pod-

lońskiej prowadził dobrze prosperu-

Narodowego i został stracony wraz

ziemnych Rządu Narodowego zain-

jący warsztat pończoszniczy. Umarł

z Trauguttem. Całe życie Antoniego

spirował Szwajcarów, którzy oparli

9 kwietnia 1886 r., pochowany

minęło pod znakiem wojny. Uczest-

swoją narodową doktrynę obronną

został na polu nr 3 cmentarza Ły-

niczył w powstaniu węgierskim 1849

na studiach nad dziejami powsta-

czakowskiego, tuż obok Antoniego

roku, walczył w wojnie krymskiej

nia styczniowego, uważając polski

Jeziorańskiego. Pomnik w kształcie

1854-1856 po stronie tureckiej. Po

zryw za wzór do naśladowania w

obelisku z czarnego granitu.

powrocie do Polski włączył się w

warunkach szwajcarskich. Nie mniej

Trzecim generałem spoczywa-

działalność konspiracyjną, za co był

skrupulatnie dzieje powstania stycz-

jącym na cmentarzu Łyczakowskim

osadzony w cytadeli warszawskiej.

niowego i pracę państwa podziem-

jest Józef Śmiechowski (1798–

W powstaniu styczniowym brał

nego niedługo przed wybuchem II

1875). Miał pochodzenie szlachec-

udział w kilku zwycięskich potycz-

wojny światowej studiowali najpierw

kie. W powstaniu listopadowym wziął

kach i bitwach, w tym pod Luboch-

Rosjanie, a potem Niemcy. Do tego

udział w stopniu majora, za co carat

nią i pod Pieskową Skałą. Najwięk-

tematu powracają też współczesne

skonfiskował dwa jego majątki. Do

sze zwycięstwo odniósł 1 maja 1863

pokolenia.

powstania styczniowego włączył się

r. dowodząc oddziałem w 700 osób

Antoni Jeziorański

Michał Jan Heydenreich

aktywnie jeszcze przed jego wybu-

pod Kobylanką, gdzie odparł atak

KG

rosyjskiego oddziału majora Stern-

wybuchło powstanie, zrezygnował z

berga. W obliczu upadku powstania

robienia kariery w armii carskiej do-

Lwowska restauracja kupoł” zaprasza

przedostał się do Austrii, początkowo

łączając się do rebeliantów Jarosła-

się ukrywał, ale został aresztowany

wa Dąbrowskiego. Odznaczał się

bankietów, spotkań biznesowych,

Położona w samym sercu Lwo-

przez policję austriacką. Po zwolnie-

dobrym przygotowaniem teoretycz-

integracyjnych i rodzinnych, roman-

wa, przy ul. Czajkowskiego 37.

niu z więzienia przebywał w Paryżu,

nym i odwagą z cechami ryzykanta.

tycznych rendez-vous, wystawnych

Wyśmienita polska kuchnia, ciepła

kolacji oraz innych uroczystości.

rodzinna atmosfera, nastrojowe wnę-

korzystaj z usług

Także u nas kupisz zawsze aktualny

trze i muzyka. Menu także po polsku.

„Kurier Galicyjski”.

„Kupoł” to kameralna restaura-

polskich przewodników

Warto odwiedzić nas o każdej

cja położona w sąsiedztwie Lwow-

porze dnia i roku!

skiej Filharmonii oraz dawnego Za-

Stąd wszędzie jest blisko, a całe

kładu Narodowego im. Ossolińskich

ze Lwowa!

miasto znajduje się na wyciągnięcie

wnętrzach, w których zatrzymał się

oferuje szeroki wybór tradycyjnych

ręki. Jesteś we Lwowie – wstąp do

czas belle epoque i przy dźwiękach

galicyjskich dań, bogaty wachlarz

Fachowe oprowadzanie po Lwowie,

„Kupołu”.

nastrojowej muzyki poczują Państwo

trunków, wyśmienite desery oraz

pilotowanie grup turystycznych

klimat wspaniałych, minionych lat –

legendarną lwowską kawę.

po Kresach w języku polskim

świata przedwojennej Polski.

„Kupoł” to miejsce, w którym go-

Nasz telefon:

tel.: 0-0380679447843, 0-380677477329, 0-380676750662,

Wszystko to stwarza wymarzo-

ście zawsze mogą liczyć na przyjazną

+380 32 261-44-54

0-380504304511, 0-380504307007, 0-380509494445, 0-380987175971

ne warunki do organizacji przyjęć,

atmosferę i wyjątkowe przyjęcie. We

mail: kupollviv@ukr.net