10

Rozmowy kuriera

14–27 lutego 2014 nr 3 (199) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

kSIĄŻkA PRZETRWA

„Są pesymistyczne przepowiednie, że następuje zmierzch książek, że odchodzą. Ale jest to nieprawda. Nie ma cywiliza-

cji bez książki – mówi GRZEGORZ GAUDEN. – Masa młodych ludzi na tabletach czyta książki i w tym sensie książka

jako najważniejszy produkt cywilizacyjny przetrwa. Jestem co do tego przekonany”. O czytelnictwie, imprezach księgar-

skich, promocji polskich pisarzy na Ukrainie oraz ukraińskich w Polsce dyrektor krakowskiego Instytutu Książki opowiada

KRZYSZTOFOWI SZYMAŃSKIEMU.

czości Schulza na ukraiński dokona-

Panie  dyrektorze,  ko-

nemu przez Jurija Andruchowycza.

rzystając z pana pobytu we

Był to też pomysł Instytutu Książki.

Lwowie, chciałbym, aby opo-

Przed kilku laty zorientowałem się,

wiedział pan naszym czytel-

że nie ma Schulza na rynku wydaw-

nikom o swoich wrażeniach

niczym Ukrainy. Te stare przekłady

z ostatniego Forum Wydaw-

sprzed lat były bardzo różnej jakości.

ców we Lwowie.

Jestem bardzo zadowolony z

A jak tu mówić o kimś bez możliwości

tego, że Polska była gościem ho-

przeczytania jego utworów? Prze-

norowym na Forum Wydawców we

kład Andruchowycza jest bardzo ce-

Lwowie w roku 2013. Z tego co wiem,

niony. Rozszedł się w nakładzie kilku

to po raz pierwszy było coś takiego

tysięcy egzemplarzy na Ukrainie.

jak gość honorowy. I była nim Pol-

Uważam to za sukces, bo Schulz jest

ska. Mam odczucie, że pokazaliśmy

pisarzem bardzo trudnym w odbiorze

bardzo dobrze polską literaturę i kul-

i w przekładzie również. Finansowa-

turę. We Lwowie było to bardzo zna-

liśmy również przekłady wszystkich

czące także dla Polaków, że Polska

zachowanych dzieł Schulza – jego

zaprezentowała swoją mocną pozy-

korespondencji i esejów. Obecnie

cję w kulturze. A obecność ministra

twórczość Schulza dostępna jest w

kultury RP Bogdana Zdrojewskiego

całości na Ukrainie po ukraińsku.

na otwarciu Forum zaświadczyła o

Magia Schulza przyciąga

naszym poważnym stosunku do tej

coraz więcej ludzi z całego

imprezy.

świata. Jest nawet jego prze-

Uważam, że corocznie odbywa-

kład na język chiński.

jące się Forum ma bardzo wielkie

To jest historia całkiem wyjąt-

znaczenie dla relacji polsko-ukraiń-

dzo usatysfakcjonowani. Dla wielu z

okazji współczesny Lwów sobie o

Mówię to z głębokim przekona-

kowa. Jest taka osoba z Tajwanu,

skich, bo o tym jakie będą te stosunki

nich było to odkrycie Lwowa jako mia-

nim przypomniał. Przybyłem rów-

niem, że Bruno Schulz jest jednym

Wei-Yun Lin-Górecka, która przeczy-

decydują elity intelektualne.

sta, a po drugie – spotkania z polskimi

nież, żeby omówić kolejną ważną

z największych pisarzy XX wieku w

tała Schulza po angielsku, w tym nie

i ukraińskimi czytelnikami we Lwowie

imprezę kulturalną, która od lat od-

literaturze światowej. Żeby wesprzeć

najlepszym przykładzie. Urzekała ją

Od pierwszego Forum

uważają za niezwykle ważne.

bywa się w Drohobyczu, a mianowi-

jego pozycję, Instytut Książki zamó-

jego twórczość i postanowiła prze-

zawsze pojawia się stoisko

Uważam, że Lwów obecnie pełni

cie – Festiwal Schulzowski.

wił nowy przekład jego dzieł na język

tłumaczyć go na chiński. Specjalnie

z polskimi wydawnictwami,

na Ukrainie rolę podobną do Krako-

angielski. Dosłownie przed moim wy-

przyjechała do Polski, żeby nauczyć

są obecni autorzy, ich dzieła

Herbert bardziej znany

wa w Polsce – jest takim centrum ży-

jazdem tu do Krakowa przyszło już

się polskiego, bo orzekła, że prze-

po polsku lub już w przekła-

jest w Polsce. Na Ukrainie

cia literackiego i wydawniczego.

to tłumaczenie autorstwa Madelaine

kładać trzeba z polskiego oryginału.

dzie na ukraiński.

są jego przekłady?

Planujemy wydania przekładów

Przekłady Herberta na ukraiń-

Levine, wybitnej tłumaczki amery-

Dokonała tego, a przy okazji ułoży-

Czy Instytut promuje pi-

najnowszych pozycji polskich auto-

ski są. Chcemy teraz wypromować

kańskiej. Teraz będziemy starali się

ła sobie życie w Polsce. O swoich

sarzy ukraińskich w Polsce?

rów pod kątem Forum Wydawców.

Działamy również i na tym polu,

Herberta i to nie tylko we Lwowie,

wydać to w jakimś znanym wydaw-

trudnościach przekładu przygoto-

Wydanie to musi poprzedzać impre-

staramy się zapraszać ukraińskich

ale i w Czerniowcach na festiwalu

nictwie światowym. Mam nadzieję,

wała specjalny referat na Festiwal

zę. Chodzi o to, żeby była możliwość

pisarzy do Polski, organizujemy im

poetyckim Celana, który odbywa się

że podniesie to prestiż Schulza na

do Drohobycza przed dwoma laty.

zaproszenia tu autora, zrobienia spo-

pobyt i spotkania z czytelnikami.

tydzień przed lwowskim Forum.

całym świecie.

Niestety nie dostała wizy i nie mogła

tkania z czytelnikami. Do Lwowa wte-

Marzy mi się cykl przekładów współ-

Drohobycz jest miejscem do

przyjechać osobiście, ale ten referat

Dzięki Forum Instytut stał

dy zjeżdżają się wszyscy ważni wy-

czesnych pisarzy ukraińskich w Pol-

którego pielgrzymują ludzie z całego

został odczytany. Podam taki prosty

sie sponsorem mebli do Cen-

dawcy z całej Ukrainy, dziennikarze,

sce, bo dobrej promocji ukraińskiej

świata, żeby zobaczyć miejsce, gdzie

przykład: Schulz pisze o malinowym

trum Kultury i Dialogu Euro-

krytycy literaccy, pisarze. Jest to naj-

literatury w Polsce właściwie nie ma.

żył Bruno Schulz, gdzie mieszkał,

kolorze i soku malinowym. W Chi-

pejskiego w Stanisławowie.

lepsza okazja prezentacji współcze-

Polacy powinni poznać współczesną

Bardzo się cieszę, że się przyda-

gdzie zginął i miejsca które opisał.

nach nie mają pojęcia o soku malino-

snej polskiej literatury i kultury. Jako

literaturę ukraińską i przez nią lepiej

dzą. Bo wydało mi się naturalne, że

Dlatego uważam, że należy wspierać

wym. Jak to przekazać Chińczykom?

Instytut Książki uważamy lwowskie

poznać samą Ukrainę.

musimy tu coś zrobić dla społeczno-

festiwal Schulzowski w Drohobyczu,

To tylko jeden z takich przykładów z

Forum Wydawców za jedną z czoło-

Uważam książkę za najważniejszy

ści polskiej. Jestem poznaniakiem,

bo nie ma lepszej promocji polskiej

którymi się zetknęła w swojej pracy.

wych imprez. My, jako Instytut jeste-

twór kultury. Jeżeli mamy budować po-

więc osobą praktyczną. Pomyślałem,

kultury. Daje to możliwość pokazanie

Wiele rzeczy jest „nieprzekładalnych”,

śmy zobowiązani do reprezentowa-

rozumienie pomiędzy różnymi krajami,

że skoro organizujemy stoisko na

historii tych ziem i polskiej obecności

bo nie ma odpowiedników.

nia polskiej książki na wielu najwięk-

to przede wszystkim przez książkę.

Forum, to zorganizujmy je w sposób

tu przez setki lat przez postać tak

Powróćmy do kwestii Fo-

szych targach tego rodzaju na całym

Tak postrzegam misję Instytutu.

praktyczny z korzyścią dla Polaków

wielkiego pisarza, jakim był Schulz.

rum Wydawców. Czy są już

świecie. Jesteśmy obecni we Frank-

Ostatnio są pesymistyczne prze-

– po co mamy wypożyczać meble,

Pod koniec maja znów do Drohoby-

jacyś autorzy, nazwiska, któ-

furcie, Paryżu, Londynie, Pekinie, a

powiednie, że następuje zmierzch

kupmy je i zostawmy tu. I tak nada-

cza zjadą ludzie z całego świata, żeby

re zobaczymy we Lwowie?

za tydzień wybieram się do New Del-

książek, że odchodzą. Ale jest to nie-

rzyła się okazja wyposażyć w meble

rozmawiać o nim i jego twórczości.

Głównym bohaterem Polski na

hi. Tam też Polska będzie gościem

prawdą. Nie ma cywilizacji bez książ-

Centrum w Stanisławowie.

tegorocznym Forum będzie Herbert.

Schulz jest promowany

honorowy. Są to wielkie wydarzenia

ki. Nie musi być to wydanie papiero-

Jeszcze jedna dobrą rzecz zrobi-

Mam już wstępną zgodę na przyjazd

nie tylko w Drohobyczu, ale

na rynku wydawniczym. Lwowskie

we. Może być to forma elektroniczna

liśmy przy okazji Forum – ufundowa-

do Lwowa pani Herbertowej, małżon-

dotarł już do Czerniowiec?

Forum nie jest aż tak wielkie, ale dla

i chwała Bogu, że teraz taka technika

liśmy sprzęt dla Centrum Nauczania

Jestem z tego bardzo zadowolo-

ki poety. Też jest lwowianką, pocho-

nas zawsze ma ogromne znaczenie.

istnieje. Masa młodych ludzi na ta-

Języka Polskiego w Drohobyczu,

ny, bo pozwoliło to pokazać dwóch

dzi z rodziny Dzieduszyckich. Towa-

Lwów jest na liście naszych prioryte-

bletach czyta książki i w tym sensie

który przysłużył się do stworzenie

wielkich pisarzy światowych po-

rzyszyła Herbertowi przez całe życie

tów. Parę razy mieliśmy propozycję

książka jako najważniejszy produkt

katalogu biblioteki, którą posiada-

chodzących z tych terenów: Celana

we wszystkich okolicznościach.

uczestniczenia w imprezach literac-

cywilizacyjny przetrwa. Jestem co do

ją. Sprzęt wręczał panu Chłopkowi

i Schulza. Dwóch geniuszy literac-

Czy nie ma zamiaru wy-

kich w Kijowie. Ale tam to jakoś nie

tego przekonany.

osobiście minister kultury i obecnie

kich: Celan piszący po niemiecku

dać wspomnień o mężu?

wychodzi. To dowodzi niezagrożonej

mają tam swój serwer. Jest on po-

w Czerniowcach i Schulz piszący

Obecnie powstaje biografia Her-

Jaki jest cel pana wizyty

pozycji lwowskiego Forum.

łączony z systemem Biblioteki Naro-

po polsku w Drohobyczu. Nie są to

berta, którą przygotowuje Andrzej

we Lwowie?

Chcę rozmawiać o kolejnym Fo-

dowej i wieloma innymi bibliotekami

twórcy jedynie literatury polskiej czy

Franaszek, autor biografii Miłosza,

W jaki sposób lwowskie

rum ze szczególnego powodu – w

w całej Polsce. Więc w Drohobyczu

niemieckiej, a autorzy kanonu lite-

i pani Herbertowa jest konsultantką

Forum  jest  propagowane

tym roku mija 90. rocznica urodzin

mogą korzystać z katalogów biblio-

ratury światowej XX wieku.

tego dzieła. Przekazała Franasz-

wśród polskich pisarzy?

Czasami my proponujemy wy-

Herberta, który urodził się we Lwowie,

tek w Polsce, a w Polsce – z katalo-

Mieliśmy koncepcję pokazania

kowi archiwa, zapiski, listy i notatki

jazd do Lwowa, a czasami zgłaszają

wychował tu i opuścił to miasto jako

gu drohobyckiego Centrum.

Schulza w Czerniowcach. Chodziło

Herberta i na podstawie tego po-

się do nas sami. Ale muszę powie-

człowiek 20-letni. Jego myślenie i po-

nam o to, żeby przybliżyć tę postać

wstanie książka. Będziemy musieli

Kolejna pana domena –

dzieć, że ci wszyscy pisarze, którzy

stawa życiowa zostały uformowane

na tamtych terenach. Stało się to rów-

jeszcze poczekać, bo Franaszek

to Festiwal Schulzowski w

przyjechali z nami do Lwowa, są bar-

we Lwowie. Chciałbym, żeby z tej

nież możliwe dzięki przekładowi twór-

planuje ukończyć pracę w jakieś

Drohobyczu.