16

Nasz przewodnik

14–27 lutego 2014 nr 3 (199) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

klasztory zamiast Majdanu

Kiedy piszę ten tekst trwa kruchy rozejm pomiędzy protestującymi a władzą, który w każdej chwili może zostać przerwa-

ny. Gdy koktajle Mołotowa nie lecą w kierunku Berkutu, a w odpowiedzi nie dolatują do nas kule, pokojowe życie nabiera

obrotów. W Ukraińskim Domu zorganizowano olbrzymią bibliotekę, odbywają się koncerty, a otwarty Uniwersytet Maj-

danu kontynuuje wykłady. Ponieważ nie należę do zbyt wprawnych rewolucjonistów (ale pewne doświadczenia jednak

posiadam), we wtorek 4 lutego postanowiłem skorzystać z sytuacji i zabrać się za swoje podstawowe zajęcia – krajo-

znawstwo i podróże. Tym razem wybrałem drogę przez Obuchów pod Kijowem i dalej w tym kierunku wzdłuż Dniepru,

do Rzyszczowa na granicy obwodów kijowskiego i czerkaskiego.

otworzyli w rzyszczowskim konwen-

DMYTRO ANTONIUK

cie szkołę i szpital dla 10 chorych. W

tekst i zdjęcia

1813 roku powstał nowy murowany

Jest to typowa weekendowa wy-

klasztor, a w 1829 roku – murowany

cieczka, do najbardziej oddalonego

klasycystyczny kościół. Fundusze

punktu mamy około 80 km. Jeśli

przekazał Zachariasz Hołowiński. W

ktoś nie posiada własnego auta,

świątyni było pięć ołtarzy, a w głów-

do wszystkich miejscowości można

nym mieściła się cudowna rzeźba

dotrzeć autobusem od stacji metro

Chrystusa ukrzyżowanego. Wokół

Wydubyczi.

świątyni był cmentarz katolicki z ka-

plicą Hołowińskich.

Po upadku powstania listopado-

Odnowiony klasztor

Nowe Bezradycze. Tak nazywa

wego w 1831 roku trynitarze zostali

się wioska, która w latach 2005-2010

usunięci z klasztoru, a świątynia sta-

była znana wielu mieszkańcom Ukra-

ła się kościołem parafialnym. Cele

iny, a obecnie jest zapomniana. To

zostały przebudowane na plebanię,

właśnie tu znajdowała się rezydencja

a w ich części umieszczono służbę

eksprezydenta Wiktora Juszczenki.

celną i urząd służby granicznej. Ko-

Jadąc do naszego pierwszego punk-

ściół funkcjonował do 1930 roku, a

tu – klasztoru Przemienienia Pań-

potem prawdopodobnie został za-

skiego we wsi Nieszczerów, mijamy

mieniony na magazyn. W czasie II

tę miejscowość. Po prawej stronie

wojny światowej Niemcy umieścili

Klasztor Przemienienia Pańskiego w Nieszczerowie

od drogi, pod wysokim wzgórzem,

w tych zabudowaniach więzienie.

najprostsze ludowe ikony i haftowa-

widnieje zespół budynków z zielo-

łość został zwrócona wiernym, nikt

ne płótna. Żadnej pozłoty na pokaz,

nymi dachami – jest to posiadłość

nie wierzył, że można tę ruinę odbu-

żadnych świeczników. Tu, i w ogóle

byłego prezydenta. Naprzeciwko

dować. Jednak dziś klasztor działa

do Wytaczowa, warto udać się sa-

na wzgórzu widnieje klasztorna

i w pogodne dni połyskuje w słońcu

memu, żeby pozostać sam na sam z

cerkiew Przemienienia Pańskiego.

z daleka, jak prawdziwy okręt.

Bogiem i naturą.

Przy szosie są drogowskazy, trudno

Wiatrak stoi obok płotu, otacza-

ją przeoczyć.

Ukraińska Republika

jącego teren prywatny. Widnieje do-

Jest to jeden z niewielu murowa-

Duchowa

mek zbudowany na wzór zwyczajnej

nych zabytków ukraińskiego baroku,

Dla mnie osobiście jednym z naj-

wiejskiej chaty, ale wyraźnie współ-

który zachował się obwodzie kijow-

bardziej magicznych miejsc na Ukra-

czesny. Gdyby żył Szewczenko pew-

skim po stalinowskich i chruszczow-

inie jest wioska Wytaczów, przycup-

nie mieszkałby w takiej chacie.

skich prześladowaniach religijnych.

nęła na wysokich urwiskach Dniepru.

Klasztor został założony w 1794

Tak pięknych widoków jak tu, nie

roku przez szlachcica Iwana Hudy-

widziałem nigdzie. Dodajmy dzwo-

U rzyszczowskich trynitarzy

20 km na południe od Wytaczo-

mę-Lewkowicza. Później złożono tu

niącą w uszach ciszę, malowniczy

Tak wyglądał kościół w Rzyszczowie

wa leży Rzyszczów. Jest to malow-

zwłoki fundatora, jego brata i syna,

drewniany wiatrak, kapliczkę i cha-

nicze miasteczko, rozrzucone na

który zakończył dzieło ojca. Świą-

tę – i oto mamy idealne miejsce dla

obecnie wieś na Ukrainie w rejonie

Wtedy została rozebrana strzelista

kaniowskim obwodu czerkaskiego

wieża. Dzieło zniszczenia zakoń-

– red.) Stanisława Szczeniowskiego

czono barbarzyńskim wybuchem w

i jego żony Urszuli z Nitosławskich.

1985 roku, motywując wyburzenie

W klasztorze osiedliło się 6 zakon-

stanem awaryjnym budowli. Jednak,

ników, jednak podczas Koliszczy-

zabudowania klasztorne, zwane w

zny w 1768 roku konwent spłonął.

Rzyszczowie „domem księdza” po-

Szczeniowskiego z rąk hajdamaków

zostały. Dobudowano na nich pierw-

uratował wierny kozak Dudka, prze-

sze piętro.

prawiając go przez Dniepr. Starosta

Oprócz banku mieści się tu

brał później czynny udział w konfe-

masa prywatnych firm. Zabytek for-

deracji barskiej.

malnie należy do firmy państwowej,

Trynitarze powrócili w 1774 roku

która zajmuje się pracami podwod-

i wystawili nowy drewniany kościół,

nymi. Jej dyrektor ma klucze od roz-

który został konsekrowany dopiero

ległych pomieszczeń. W suterenach

Sklepienie w byłym klasztorze oo. trynitarzy w Rzyszczowie

po 20 latach. Po kolejnych wojnach

zachował stary układ i potężne ścia-

pagórkach nad Dnieprem. Mieszka

poetów, malarzy i podróżników. Nic

tynia ma dość niezwykłą architek-

gdy granice odsunięto, zakonnicy

ny (urzędnika nie było w pracy i do

tu około 7 tys. mieszkańców. Przed

dziwnego, że wytaczowskie urwiska

turę – w jej bryłę wkomponowano

podziemi nie trafiłem). Na parterze

rewolucją działały tu prywatne ce-

pisarz-filozof Oleś Berdyk wybrał

dzwonnicę. Na pierwszy rzut oka

zachowały się oryginalne sklepienia

gielnie, w czasach sowieckich – fa-

na centrum Ukraińskiej Republiki

przypomina okręt – symbol ratunku

i kilka dawnych cel mnichów.

bryka „Radiator”. Obecnie większość

Duchowej – formacji, która według

dla wiernych.

W muzeum krajoznawczym Rzy-

mieszkańców handluje lub jeździ do

jego zamysłu miała odtworzyć ukra-

Po przewrocie bolszewickim

szczowa, leżącym nieopodal zabyt-

pracy do Kijowa. W centrum mia-

i zajęciu Ukrainy klasztor został

ińską duchowość, zniszczoną przez

ku, Ludmiła Korolowa kustosz mu-

sta, obok placu zabaw i fontanny

skasowany, a świątynia działała

komunistów.

zeum, pokazała mi na zdjęciu gdzie

jest „dom księdza” tzw. „konsysto-

do lat 60. XX wieku. Potem została

Obok kaplicy stoi pamiątkowy ka-

stał kościół, jego zdjęcia archiwalne

ria”. Jest to jedyna pozostałość po

zamknięta i zamieniona na kołcho-

mień z tekstem: „Tu zostanie wybudo-

i opowiedziała o epitafium, które

najdalej na wschód Prawobrzeż-

zowy spichlerz. Zabytek, podobnie

wana świątynia Matki-Ukrainy”. Reali-

ocalało. Z radością przetłumaczy-

nej Ukrainy wysuniętym katolickim

jak tysiące innych, specjalnie zanie-

zacji planów przeszkodził kryzys, ale

łem pracownikom muzeum polską

klasztorze z drewnianym kościołem

dbano i wkrótce pozbawiono go da-

kapliczka z wiatrakiem, według mnie,

inskrypcję umieszczoną na nim.

św. Trójcy i św. Stanisława, który na-

chu, zniszczono malowidła, w części

są całkowicie wystarczające. Świąty-

Nie mam wątpliwości – przyjadę

leżał do zakonu trynitarzy. Powstał

ołtarzowej pojawiła się wielka dziura.

nia zepsułaby czar tego miejsca.

tu ponownie, aby pokłonić się Dnie-

on w 1765 roku staraniem starosty

Zniszczono zabudowania klasztorne

Kaplica jest zawsze otwarta. Jest

prowi i być może uda mi się trafić do

Jedyny zachowany nagro-

trechtymirowskiego (Trechtymirów –

i cele mnichów. Gdy w 1988 roku ca-

tu przytulnie, przybysza otaczają

podziemi klasztoru oo. trynitarzy.

bek