29

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 14–27 lutego 2014 nr 3 (199)

Jasełka kończą

Damski Lwów

Wróci sprawa gorgonowej?

okres świąteczny

„Gorgonowa była niewinna” – twierdzi rodzina Emilii Mał-

gorzaty Gorgon skazanej w najgłośniejszym procesie poszlakowym II

Okres najpiękniejszych świąt roku dobiegł do

końca. Dzieci z klasy czwartej szkoły nr 10 im.

Rzeczypospolitej, uwiecznionym w fabularnym filmie Janusza Majew-

św. Marii Magdaleny zakończyły czas świą-

skiego „Sprawa Gorgonowej”. Mimo, że sama Gorgonowa nie żyje już

teczny przedstawieniem „Jasełek” 31 stycznia.

od wielu lat, rodzina – jak podaje tygodnik „Newsweek” – chce ubiegać

Uczniowie w strojach krakowskich zwrócili się

się o wznowienie procesu.

do sali ze słowami: „A my z pasterzami do Nie-

procesie wyjątkowo haniebną rolę,

gające sporej siły. Uwagę wątpiących

BEATA KOST

go idziemy i dziecięcą modlitwę mu w darze

dlatego historię Gorgonowej okrzyk-

w winę Gorgonowej zwracało to, że

niesiemy, prosimy w modlitwie o pokój na świe-

nięto „polską aferą Dreyfusa” (W

Na początku lutego Marcin

rodzony brat Lusi Staś Zaremba mylił

1894 roku Alfred Dreyfus, francuski

Marczak napisał w tygodniku „New-

się w zeznaniach.

cie, by było szczęśliwym trzecie tysiąclecie”.

oficer artylerii pochodzenia żydow-

sweek”, że głośny proces jeszcze w

Przed śmiercią albo tuż potem

skiego, został na podstawie spre-

tym roku może trafić na wokandę.

Lusia została zdeflorowana/zgwał-

parowanych dowodów oskarżony o

Córka i wnuczka Gorgonowej liczą

cona. Ponieważ nie znaleziono śla-

zdradę na rzecz Niemiec – red.).

na nowe zdobycze nauki, w tym z

dów spermy podejrzewano, że czy-

Gorgonowa pasowała idealnie

dziedziny medycyny sądowej i psy-

nu dokonano, żeby zmylić śledztwo

do scenariusza stworzonego przez

chiatrii, być może rzucą one nowe

i wskazać winę na mężczyznę. Mimo

brukową prasę: miała to być zemsta

światło na proces sprzed 80 lat.

nieścisłości Maurycemu Joachimowi

„obcej” (Rita pochodziła z Dalmacji)

Rita Gorgonowa została skaza-

Axerowi, błyskotliwemu adwokatowi

kobiety porzuconej. Była przecież

na za morderstwo córki swego ko-

i wspaniałemu mówcy nie udało się

nie tylko opiekunką dzieci inżynie-

chanka. W nocy z 30 na 31 grudnia

obronić Gorgonowej. Proces ten

ra Zaremby, pod nieobecność jego

1931 r. w willi znanego architekta

przysporzył mu sporo uznania, bro-

żony zamkniętej w zakładzie na

Henryka Zaremby w Brzuchowicach

nił Rity z pasją i poświęceniem, za

Abp Mieczysław Mokrzycki, o. Paweł Tomys, o. Wojciech Ba-

naszak oraz wychowawczyni 4 klasy Irena Słobodiana wśród

młodych aktorów

że Maria w tych Jasełkach ma dość

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

dużo do powiedzenia, to znalazło się

tekst i zdjęcia

wiele chętnych do tej roli. Wszystkie

dziewczynki chciały być aniołkami,

Przedstawienie swoją obecno-

stąd tak wiele aniołków na scenie.

ścią zaszczycił metropolita lwowski

Musiałam tak ułożyć przedstawienie,

abp Mieczysław Mokrzycki, obecni

żeby ich było dużo i każdy miał choć

też byli ojcowie oblaci: proboszcz

kilka zdań” – mówi Irena Słobodiana.

kościoła św. Marii Magdaleny o. Pa-

Abp Mieczysław Mokrzycki po-

weł Tomys z wikarym o. Wojciechem

dziękował uczniom za tak wzruszają-

Banaszakiem. Goście zasiedli na sali

cy występ i podkreślił: „Cieszę się bar-

w towarzystwie pani dyrektor szkoły

dzo, że mogłem w tym roku również

Marty Markuniny. Wychowawczyni

uczestniczyć w tych „Jasełkach”. Jest

klasy czwartej, Irena Słobodiana

to dla mnie wielka radość i w sposób

przygotowała swe pociechy do wystę-

szczególny w imieniu swoim i obec-

pu wspaniale. „Moi wychowankowie

nych tu kapłanów chcę podziękować

są bardzo muzykalni. Nazywam ich

dzieciom i pani wychowawczyni za

małym Mazowszem. Bardzo chętnie

przeżycia. Słuchając tych kolęd wró-

uczą się nowych piosenek, aby po-

ciłem pamięcią do Watykanu, gdzie

tem je razem śpiewać. Kolędy uczy-

w okresie świątecznym co wieczoru

liśmy się śpiewać od pierwszej klasy.

przez godzinę kolędowaliśmy”. W na-

Ten program zaczęliśmy przygoto-

Kulparkowie, stała się bowiem jego

koło Lwowa dokonano morderstwa.

co nie omieszkała wykpić go lwow-

grodę za wspaniały występ czwarta

wywać zaraz po zimowych feriach.

kochanką i matką jego córek – Ro-

Siedemnastoletnia córka architek-

ska ulica.

klasa dostała od arcybiskupa rekla-

Bardzo jestem wdzięczna przede

many i Ewy. Z pierwszego związku

ta Elżbieta (zwana Lusią) zginęła

Dziś przedstawicielki rodziny

mówkę cukierków.

wszystkim dzieciom oraz rodzicom,

inżynier miał dwoje dzieci – Elżbietę

od uderzenia ciężkim narzędziem

chcą udowodnić, że proces poszla-

Dyrektor Marta Markunina po-

którzy pomogli przygotować dekora-

i Stanisława. Wieść gminna niosła,

– dżaganem do kruszenia lodu. O

kowy skrzywdził ich krewną. Cyto-

dziękowała dzieciom i ich wychowaw-

cję, stroje i przygotowali dzieci. Przy

że Zaremba miał dość tempera-

dokonanie mordu oskarżono part-

wana przez „Newsweek” wnuczka

czyni, katechetce siostrze Elżbiecie

rozdawaniu ról miałam problem – nikt

mentu Rity, zamierzał ją zostawić

nerkę Zaremby – Ritę (Margeritę)

Rity Gorgonowej Margerita Ilić-

Nuckowskiej i wszystkim, którzy przy-

nie chciał być Marią. Dzieci obawia-

i wraz z dziećmi przenieść się z

Gorgonową. „Najgłośniejszy proces

Lisowska twierdzi, że rehabilitacja

czynili się do tego, że zebrani mogli

ły się, że Maria tylko siedzi i nie ma

Brzuchowic do Lwowa. Nastoletnia

sądowy II Rzeczypospolitej” toczył

babci jest niezwykle ważna dla niej

żadnej kwestii. Ale gdy okazało się,

przeżyć tak wspaniałe wzruszenia.

Lusia miała stać się ofiarą zazdro-

się w latach 1932–1934. Sprawą

i jej matki czyli córki Rity. Na zlece-

snej Gorgonowej, bo nakręcała ojca

żyła opinia publiczna w całej Pol-

nie rodziny do wznowienia procesu

przeciwko Ricie.

sce, z wypiekami na twarzy czytano

ma doprowadzić adwokat Michał

Wyrok skazujący Gorgonową

wszystkie doniesienia prasowe z sali

Olechnowicz.

na śmierć ogłoszono 14 maja 1932

sądowej. „Zarembiankę boli głowa,

Na łamach krakowskiego „Dzien-

roku. Ponieważ ani prokurator nie

będzie wisieć Gorgonowa” – podsu-

nika Polskiego” sprawę komentowali

zdołał udowodnić jej winy, ani obro-

mowała dosadnie proces lwowska

prof. Stanisław Waltoś, specjalista z

na nie udowodniła jej braku, po ka-

ulica w swoich kupletach. I rzeczy-

zakresu prawa karnego i krakowski

sacji wyrok został uchylony przez

wiście początkowo Ritę Gorgonową

adwokat Wojciech Bergier. Profesor

Sąd Najwyższy, a Ritę skazano na

skazano na karę śmierci.

twierdzi, że „w działaniach śledczych

8 lat więzienia. Areszt opuściła 3

Wcześniej – jak wiemy – wy-

i sądu można wskazać kilka błędów.

września 1939 w wyniku amnestii z

rok na Gorgonową wydała ulica.

Nie oznacza to jednak, że kobieta

powodu wybuchu wojny.

W powtarzających się od kilku dni

była niewinna. Splot wszystkich do-

W trakcie procesu poszlakowego

doniesieniach o wznowieniu proce-

wodów świadczy przeciwko niej”.

wskazywano na błędy i niedopatrze-

su, wszystkie polskie media podają

„Nie można powtarzać sprawy tylko

nia. Nie zdołano udowodnić, że krew

informację, że lwowski i krakowski

na podstawie przypuszczeń. A do tej

na jej ubraniu należała do zamordo-

tłum był gotów zlinczować Ritę, a

pory wątpliwości nie opierają się na

wanej Lusi. Podawano w wątpliwość,

podczas wizji lokalnej rzucano w nią

żadnych konkretnych dowodach” –

że mogła zadać głębokie rany wyma-

kamieniami. Prasa odegrała w tym

twierdzi mecenas.

Wdzięcznia publiczność