14

Strażnik pamięci

31 marca–14 kwietnia 2014 nr 6 (202) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Skarby pamięci” nagrodzone

NA STRAŻY

Pod koniec ubiegłego roku „Kurier Galicyjski” jako pierwszy poinformował

o powstaniu książki Tadeusza Marcinkowskiego, zielonogórskiego biblio-

PAMIĘCI

fila i filokartysty rodem z Łucka na Wołyniu, którego profesor Stanisław

Nicieja tak pięknie nazwał „strażnikiem pamięci o rodzinnym mieście”.

Zielonogórzanin urodzony w Łucku. Nasz

MAŁGORZATA ZIEMSKA

tekst i zdjęcie

bliski sąsiad. Autor „Skarbów pamięci”,

Za sprawą Moniki Narmuntow-

nagrodzonych laurem za najlepszą książkę

skiej-Michalak i Andrzeja Michalaka z

Fundacji Pomoc Polakom na Kresach

popularno-naukową. Pasjonat, który kilka-

im. księdza doktora Mosinga pismo

włączyło się w akcję gromadzenia

dziesiąt lat swego życia poświęcił dla ocale-

środków na wydanie kresowych

nia pamięci o Kresach Wschodnich.

wspomnień. Na apel, zamieszczony

na łamach „Kuriera Galicyjskiego”,

Z TADEUSZEM MARCINKOWSKIM rozma-

odpowiedzieli  miłośnicy  Kresów

Wschodnich, ludzie wielkiego serca

wiała MONIKA NARMUNTOWSKA-MICHA-

z całej Polski: Teresa Chomin, Maria

i Kazimierz Golinowscy, Zdzisław Ro-

Tadeusz Marcinkowski (w centrum), autor „Skarbów pamię-

LAK. fotografie ANDRZEJ MICHALAK.

dzinka. Z bezinteresowną, ale jakże

ci”, obok niego Jan Tarnowski, prezes zielonogórskiego od-

cenną pomocą pospieszyli Anna Te-

działu TMLiKPW oraz członkowie Towarzystwa

nie tylko w moim dzieciństwie, ale i w

Panie Tadeuszu, od wielu

nerowicz i Ireneusz Szczepanowski.

całym moim dorosłym życiu.

lat mieszka Pan w Zielonej

dziesięciu nadesłanych na konkurs

W grudniowym, a następnie w stycz-

głodem lat spędzili w Okonieszniko-

Górze. Znając Pana ogromny

Był pracownikiem sądow-

publikacji jury w każdej kategorii

niowym numerze br. „Kurier Galicyj-

wie w obwodzie omskim. Po powro-

wkład w zachowanie pamięci

nictwa, ale to chyba nie naj-

wybrało pięć najbardziej ciekawych,

ski” opublikował również fragmenty

cie z zesłania do rodzinnego Łucka

o przedwojennym Wołyniu,

ważniejsze?

najbardziej wartościowych pozycji.

kresowych wspomnień Tadeusza

niemal natychmiast ruszyli w dalszą

Ojciec to przede wszystkim

odnoszę wrażenie, że tak

Okładki nominowanych do Wawrzy-

Marcinkowskiego.

drogę – w repatriacyjnym wagonie

gorący patriota, uczestnik wojny w

naprawdę nigdy nie opuścił

nu książek w trakcie uroczystości

Sprawę wydania drukiem „Skar-

na Ziemie Odzyskane. Zielona Góra

1920 roku, darzący wielką sympatią

Pan swojego rodzinnego

prezentowano na dużym ekranie nad

bów pamięci” objął szczególnym pa-

stała się dla kresowej rodziny nowym

marszałka Piłsudskiego. Mnie i moją

Łucka...

sceną. Przedstawiano też sylwetki

tronatem Jan Tarnowski, prezes Zie-

miejscem na ziemi. Na Ziemię Lubu-

Tak, to prawda. Łuck cały czas

starszą siostrę uczył nie tylko histo-

autorów. Aktorzy Lubuskiego Teatru

lonogórskiego Oddziału Towarzystwa

ską Tadeusz Marcinkowski przywiózł

jest obecny w moim sercu i w mej

rii Polski, ale też szacunku i miłości

przygotowali piękną, niezwykle su-

Miłośników Lwowa i Kresów Połu-

miłość do ukochanego Wołynia.

pamięci. Tam się urodziłem, tam

do niej. Pamiętam, jak któregoś

gestywną interpretację fragmentów

dniowo-Wschodnich, który zawsze w

Wierny rodzinnej ziemi od lat stara

przeżyłem najpiękniejsze chwile

dnia przyniósł do domu epidiaskop

wyróżnionych publikacji. Po pre-

niezwykle efektywny sposób wspiera

się poprzez publikacje oraz wystawy

swojego dzieciństwa. Rodzice, przy-

i wyświetlał przeźrocza ze scenami

zentacji przewodniczący zespołów,

wszelkie działania Kresowian. Dzięki

prezentować historię, kulturę i niepo-

jaciele, szkoła, ulubione miejsca za-

historycznymi, zdjęciami przywód-

oceniających prace nadesłane w

jego staraniom, dzięki życzliwości

wtarzalny urok Ziemi Wołyńskiej. W

poszczególnych kategoriach, ogła-

prezydenta Zielonej Góry Janusza

2000 roku był organizatorem autorskiej

szali zwycięzców. Miłą informacją dla

Kubickiego i dotacji z Urzędu Miasta

wystawy „Wołyń – podróż sentymen-

Lubuszan o kresowych korzeniach

Zielona Góra opowieść o życiu „straż-

talna”, którą zaprezentowano w Woje-

była wiadomość, iż decyzją jury, w

nika pamięci” o rodzinnym Łucku

wódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicz-

skład którego wchodzili pracownicy

mogła ukazać się drukiem. Książka,

nej im. C. Norwida w Zielonej Górze

naukowi Uniwersytetu Zielonogór-

która została wydana w październiku

oraz w Domu Polonii w Warszawie.

skiego, Państwowej Wyższej Szkoły

2013 roku, od razu zdobyła przychyl-

Brał też udział w wystawach: „Wołyń

Zawodowej w Sulechowie, Państwo-

ność czytelników o kresowych korze-

– ocalić od zapomnienia” (Warszawa

wej Wyższej Szkoły Zawodowej w

niach. Atutem „Skarbów pamięci” jest

1997) i „Henryk Jan Józewski. Polityk.

Gorzowie Wielkopolskim oraz Zamiej-

nie tylko ciekawa narracja, ale także

Artysta. Malarz” (Warszawa 2002). W

scowego Wydziału Kultury Fizycz-

piękna szata graficzna. Wysoki po-

2008 roku wraz z Wacławem Nyczem

nej poznańskiej AWF w Gorzowie

ziom edytorski to przede wszystkim

pod patronatem Towarzystwa Miłośni-

Wielkopolskim, dyplom za najlepszą

zasługa Wydawcy – Regionalnego

ków Lwowa i Kresów Południowo-

książkę o charakterze popularnonau-

Centrum Animacji Kultury w Zielonej

Wschodnich przygotował wystawę

baw i spotkań, tworzą jakby moją

ców naszego państwa i zabytkami

kowym przyznano Tadeuszowi Mar-

Górze. Walory publikacji doceniła ko-

„Kresy Wschodnie II Rzeczypospoli-

duchową wyspę, na którą wracam

Krakowa czy Warszawy.

cinkowskiemu, autorowi „Skarbów

misja, oceniająca książki nadesłane

tej Polskiej małą ojczyzną wielu na-

myślami i wspomnieniami każdego

Jan Marcinkowski należał

pamięci”, członkowi Towarzystwa

na konkurs „Lubuski Wawrzyn 2013”.

rodów” (Zielona Góra). Zwieńczeniem

dnia. Wciąż mam w pamięci rodzin-

też do Związku Strzeleckie-

Miłośników Lwowa i Kresów Połu-

Już od dwudziestu lat Wojewódz-

każdej przygotowanej ekspozycji było

ny dom na Zamkowej, wieże zamku

go. Jaką pełnił w nim funk-

dniowo-Wschodnich z Zielonej Góry.

ka i Miejska Biblioteka Publiczna im.

wydanie pięknie ilustrowanego folde-

Lubarta czy tonące w zieleni dwor-

cję?

Otrzymał on również wzruszający

C. Norwida w Zielonej Górze oraz

ru. Zdjęcia, pocztówki i dokumenty z

ki na Krasnem. Pomimo upływu lat

Ojciec był komendantem jednego

list gratulacyjny od Marszałek Woje-

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Pu-

wołyńskiej kolekcji Tadeusza Marcin-

dziś bardzo wyraźnie widzę drogie

z dwu oddziałów Związku, z siedzibą

wództwa Lubuskiego Elżbiety Polak.

bliczna im. Z. Herberta w Gorzowie

kowskiego zdobią również starannie

twarze bliskich, przypominam sobie

w zamku Lubarta. Oddział posiadał

Kim jest autor książki „Skarby pa-

Wielkopolskim przyznają Lubuskie

wydane albumy i poważne opracowa-

wspólnie spędzone chwile, na przy-

własne zbiory biblioteczne, a swoich

mięci”? Tadeusz Marcinkowski urodził

Wawrzyny dla najlepszych publikacji

nia naukowe innych autorów. Ilustrują

kład te z Miłką i Szurką Dubniakami,

członków wychowywał w duchu wiel-

się 27 grudnia 1932 roku w Łucku na

w regionie oraz dla najbardziej zdol-

artykuły w pismach wydawanych w

najbliższymi towarzyszami mych

kiego patriotyzmu i bezinteresownej

Wołyniu. Jego ojciec Jan Marcinkow-

nych, utalentowanych ludzi pióra.

Polsce i poza granicami kraju. Tade-

dziecięcych lat.

pracy na rzecz innych.

ski był uczestnikiem wojny polsko-

Pomysłodawcą Wawrzynów był zie-

usz Marcinkowski stworzył w Zielonej

Pasja i wielka tęsknota

Notatka z tygodnika ,,Wo-

bolszewickiej, pracownikiem Sądu

lonogórski oddział Związku Literatów

Górze jedną z największych w Pol-

za utraconym Wołyniem, a z

łyń  z 1935 roku: „dzięki

Okręgowego w Łucku, komendantem

Polskich. W bieżącym roku miała

sce kolekcji, dotyczących rodzinnego

nich to właśnie narodziły się

ofiarnej pracy Jana Marcin-

powiatowym Związku Strzeleckiego,

miejsce 20 edycja konkursu Lubuski

Wołynia. W książce „Skarby pamięci”

„Skarby pamięci”. Dla Kre-

kowskiego prawie wszystkie

członkiem Zarządu Związku Szlachty

Wawrzyn Literacki, 9 edycja konkur-

opowiedział nie tylko o swoim życiu,

sowian i nie tylko, bezcen-

sekcje sportowe posiadają

Zagrodowej i Stowarzyszenia Urzęd-

su Lubuski Wawrzyn Naukowy oraz

ale także o rodzinnym mieście Łucku,

na publikacja, koncentrują-

własny sprzęt”. Jakie dyscy-

ników Państwowych, natomiast mama

1 edycja konkursu Lubuski Waw-

dawnej stolicy województwa wołyń-

ca się głównie na życiu w

pliny sportu uprawiali pod-

Olimpia Marcinkowska z domu Martyń-

rzyn Dziennikarski. Gala związana

skiego.

przedwojennym Łucku, ale

władni Pana ojca?

ska pracowała w Magistracie Miasta

z wręczeniem nagród odbyła się w

Sukces „Skarbów pamięci” to

Oddział na zamku Lubarta został

także ukazująca losy rodzi-

Łuck. Po wybuchu II wojny światowej

Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece

przede wszystkim zasługa wielu lu-

podzielony na różne sekcje, a była to

ny Marcinkowskich. Choć

Jan Marcinkowski został aresztowa-

Publicznej im. C. Norwida w Zielonej

dzi dobrej woli, którzy przyczynili się

m.in. grupa narciarska, piłki nożnej,

wcześniej znałam historię

ny przez NKWD w grudniu 1939 roku

Górze. Uświetniła ją kolejna edycja

do wydania książki. Na podkreślenie

boksu, a nawet ping-ponga. Wszyst-

Pana ojca, dopiero w trakcie

i zmordowany w Kijowie wiosną 1940

Zielonogórskiego Salonu Poezji, w

zasługuje fakt, że idea opublikowania

kie one zostały wyposażone właśnie

lektury uświadomiłam sobie

roku. Jego symboliczny grób znajduje

ramach której aktorka Lubuskiego

kresowych wspomnień połączyła nie

dzięki staraniom mojego taty, który

jej tragizm...

się na Polskim Cmentarzu Wojennym

Teatru Anna Haba zaprezentowała

tylko rozproszonych po Polsce i poza

Wszystko, co związane jest z

był w Łucku znany i bardzo szano-

w Kijowie-Bykowni. Wkrótce po aresz-

utwory muzyczne ze spektaklu „Piaf”.

jej granicami dawnych mieszkańców

moim ojcem, Janem Marcinkowskim,

wany. Cechowała go niezwykła po-

towaniu Jana Marcinkowskiego jego

Później rozpoczęła się już tak nie-

kresowych województw, ale także

jest wciąż dla mnie tak samo trudne

goda ducha, uwielbiał towarzystwo,

żonę wraz z dziećmi: córką Leokadią

cierpliwie oczekiwana, pełna emocji

tych, dla których idea ocalenia pa-

i bolesne. Ojciec to dla mnie postać

śpiew, grał na mandolinie. Bardzo

i synem Tadeuszem zesłano na Sybir.

uroczystość wręczenia Lubuskich

mięci o historii Kresów Wschodnich

szczególna, odegrał ogromną rolę

lubił pieśni patriotyczne, ale również

Kilka trudnych, znaczonych mrozem i

Wawrzynów 2013. Spośród kilku-

nadal jest niezwykle istotna.