17

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 31 marca–14 kwietnia 2014 nr 6 (202)

Jubileusz dworca kolejowego we Lwowie

Minęło 110 lat od dnia, kiedy nowy dworzec kolejowy we Lwowie zaczął przyjmo-

wać pierwszych pasażerów. Z tej okazji 26 marca zostało zorganizowane spotkanie

dla lwowskich dziennikarzy i przewodników z kierownikiem dworca kolejowego

Włodzimierzem Żeżełą, połączone ze zwiedzaniem obiektu.

nego. Przedwojenne malowidła się

ALINA WOZIJAN

nie zachowały, obecnie są już inne,

tekst i zdjęcia

podobnie jak i cały wystrój wnętrz.

Włodzimierz Żeżeła opowiedział

Ściany, oparcia przy kasach, podło-

o codziennej pracy dworca. Jako

gi wykonane są z granitu.

gospodarz zaprosił też do obejrze-

Obecnie w gmachu dworca

nia gmachu. Przedstawiciele mediów

mieszczą się: sala biletowa, sześć

lwowskich mieli możliwość ocenić

sal dla oczekujących z różnym pozio-

wystrój i stan pomieszczeń – sali bile-

mem komfortu, sala VIP, sala delega-

towej, kilku poczekalni, restauracji, a

cji oficjalnych, trzy bufety, restauracja,

nawet hotelu składającego się z 11

fryzjer, kioski gazetowe i aptekarskie,

pokoi, mieszczącego się w gmachu

hotel.

dworcowym.

Perony położone są o 7 m wyżej

W dzielnicy gródeckiej Lwowa

od poziomu ulicy. Wyjść na perony

kolej żelazna ma cały zespół gma-

można poprzez trzy przejścia pod-

chów. Wszystkie budowle (prócz no-

ziemne, a do pierwszego dodatko-

wego dworca podmiejskiego) wybu-

wo schodami po obu bokach gma-

dowane były w pierwszej połowie XX

chu dworca kolejowego. Dworzec

wieku, jeszcze przed II wojną świa-

ma pięć peronów, osiem torów, przy

tową. Na zespół składają się oprócz

peronach pierwszym i piątym po

dworca głównego, hale remontowe

jednym torze, na środkowych – po

lokomotyw, dom kolejarza Roksy

dwa. Układ kolei jest przelotowy.

(obecna nazwa – Pałac Nauki i Tech-

Warto dodać, że ażurowe me-

niki Kolejarzy). Przed wojną do kolei

talowe konstrukcje przykrycia pero-

należały też kamienice mieszkalne,

nów tworzą tę niepowtarzalną aurę

wybudowane dla pracowników kolei.

i są nieodłączną częścią wizerunku

W Pałacu Nauki i Techniki Kolejarzy

lwowskiego dworca. Stalowe oże-

czynne dziś jest Muzeum Kolejnic-

browanie do budowy hali dworca

twa, otwarte w 2001 r. z okazji 140.

kolejowego we Lwowie wykonano w

rocznicy budowy kolei żelaznych w

Fabryce Wagonów i Maszyn L. Zie-

Galicji Wschodniej.

leniewski w Sanoku (późniejszy Au-

Obecny dworzec główny nie jest

tosan). Estetyka konstrukcji fascyno-

Handlu i Przemysłu. U szczytu fasa-

wówczas wymogom czasu. Po roz-

strój gmachu odpowiedzialna była

pierwszym dworcem kolejowym we

wała współczesnych, którzy widzieli

patrzeniu różnych wariantów, w 1899

firma budowlana Jana Lewińskiego,

Lwowie. Uprzywilejowana Kolej im.

w tym wcielenie elegancji i subtelnej

dy są rzeźby dłuta Piotra Wójtowicza

r. zadecydowano o realizacji projektu

Alfreda Zachariewcza i Józefa So-

Karola Ludwika do Lwowa dotarła

lekkości. Nazywano ją pajęczyną

symbolizujące Lwów i Ruch Kolejo-

wykonanego jeszcze w 1890 r. przez

snowskiego. Poświęcenie i uroczy-

jeszcze w roku 1861. Wybudowano

rozciągniętą na łodygach, które wy-

wy. Te rzeźby szczęśliwie się zacho-

architekta, profesora Politechniki

ste otwarcie dworca nastąpiło 26

wówczas dworzec nazywany był

rosły z betonu. Stare przewodniki

wały, natomiast na skutek działań

Lwowskiej Władysława Sadłow-

marca 1904 r. Według Mieczysława

Czerniowieckim, od głównego kie-

podają, że konstrukcja pokryta była

wojennych, nie zachowały się deko-

Orłowicza, w momencie budowy był

specjalną emulsją, która świeciła się

racje rzeźbiarskie bocznych skrzydeł.

to największy dworzec w Galicji.

w nocy. Stylizowane linie przykrycia

Zwieńczeniem całości gmachu są

Przy jego budowie wykorzystano

w ogólnych formach powtórzone są

metalowe kopuły, charakterystyczne

najnowocześniejsze osiągnięcia po-

w ornamentach obiektów na pero-

w ogólnym widoku Lwowa.

czątku XX wieku: oświetlenie i wen-

nach – ogrodzeniach, balustradach

Bramę główną wykonano z ku-

tylacja elektryczne, centralne ogrze-

schodów, kioskach (te obecne, choć

tego żelaza według projektu W. Sa-

wanie, windy i zegary. Nad peronami

już nowe, ale stylowo dopasowane),

dłowskiego. Secesyjne formy i zie-

zamontowano ażurową konstrukcję z

niezachowanych podstaw na zegary,

lone zabarwienie łodyg na bramie

metalu i szkła. Na placu przed wej-

trzymaczy ogłoszeń ruchu pociągów.

dopasowane są do kolumn i dekoru

ściem głównym umieszczono pętlę

W ciągu swojej 100. letniej historii

rzeźbiarskiego. Część centralną two-

linii tramwajowych tras KD i LD.

dworzec niejednokrotnie był niszczo-

rzy westybul, zamknięty od fasady

Gmach dworca ujmuje swoją

ny, odbudowywany i przebudowywa-

arkadowo z dużym świetlnym prze-

wielkością. Fasada główna rozwią-

ny. Dla zainteresowanych tematem

cięciem, które niegdyś było wypełnio-

zana jest w stylistyce neorenesanso-

wielką atrakcją może być porówny-

ne artystycznym trawionym szkłem w

wo-secesyjnej. We wnękach umiesz-

wanie zdjęć z różnego okresu, by wy-

metalowych ramach. Wieńczy westy-

czone są rzeźby dłuta Antoniego

tropić zmiany w sylwetce i detalach

bul metalowa kopuła ze świetlikiem

Popiela przedstawiające alegorie

architektonicznych gmachu.

dla przepuszczania światła dzien-

skiego. Budowę nadzorował Ludwik

runku linii kolejowej. Dworzec ten

Wierzbicki, inżynier, architekt i dy-

nie przetrwał burz dziejowych. Jak

rektor kolei, jeden z autorów po-

wyglądał, możemy obecnie zoba-

przedniego lwowskiego dworca. W

czyć tylko na starych zdjęciach. Stał

przygotowaniu projektu udział wzięli

on też w innym miejscu – niedaleko

również: Józef Wysocki, Franciszek

wybudowanego w początkach lat 90.

Rybicki, Emil Cyprian, Albin Zazu-

XX wieku dworca podmiejskiego.

la, Alfred Zachariewicz, Kazimierz

Dworzec, z którego dziś wy-

Rzeczycki, Henryk Jabłoński, Józef

jeżdżamy i na który przyjeżdżamy,

Hornung, Ignacy Kędzierski, Teodor

zbudowano dlatego, że budynek

Talowski. Za prace budowlane i wy-

starego dworca nie odpowiadał już

Włodzimierz Żeżeła oprowadza dziennikarzy