20

Damski Lwów

31 marca–14 kwietnia 2014 nr 6 (202) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Matka ubogich. Seweryna Badeniowa

„Były we Lwowie takie wiekowe panie, istotnie tak wyjątkowe, że rozkosz była, i wielka nauka,

słuchać ich i patrzeć na ich życie” – wspominał Stanisław Tarnowski. Wśród wielu znakomitych

pań wymieniał Tarnowski Sewerynę Agatę z Pietruskich hrabinę Badeniową zasłużoną dla Lwowa filantropkę.

teksty do rodzinnych szopek, bę-

rzecz ubogich i kierowały dalszą pra-

dące pierwszą lekcją historii Polski.

cą Towarzystwa. Seweryna została

Dla dorosłych tłumaczyła komedie

jego przełożoną. Zakres prac wo-

i rozprawy, z których „Dumanie nad

lontariuszek był imponujący. Praca

prawdą o duszy i Bogu” wydano w

z dziećmi zajmowała bardzo ważne

Warszawie w 1858 roku. Pisała też

miejsce w działalności Towarzystwa,

popularne dzieła o tematyce religijnej

panie prowadziły żłobki i ochronki

dla rzemieślników.

dla niemowląt, których matki praco-

Zaabsorbowana  działalnością

wały; opiekowały się domami sierot

na rzecz innych nie przywiązywała

i dziećmi szkolnymi; prowadzono

BEATA KOST

uwagi do pieniędzy. W rodzinie Fre-

przygotowania do pierwszej komu-

drów powtarzano opowieść, jak to

We Lwowie „o dwa domy od

nii dla najuboższych, zajmowano

Badeniowa jadąc razem z mężem

kamienicy Christianiego, w domu

się umieszczaniem sierot u opieku-

z ulgą usłyszała wiadomość o za-

krawca Kulczyckiego (nieopodal ko-

nów. Odwiedzano najuboższych w

gubieniu przez niego na polu pod-

ścioła Bernardynów – B.K.) miesz-

domach, stowarzyszenie pomagało

czas popasu sakiewki z 10 000 tys.

kali ongi Kazimierzowie Badenio-

w poszukiwaniu pracy, nauce rze-

florenów. Mąż zawrócił z nadzieją,

wie” – pisała w pamiętnikach Zofia

miosła lub zawodu, panie doradzały

Dedykacja Maurycego Dzieduszyckiego w książce „Ko-

że sakiewkę odnajdzie, a tymcza-

Szeptycka. Chodziło o Kazimierza

w sprawach urzędowych rodakom

ściół katedralny lwowski”

sem Seweryna Badeniowa ruszyła

Badeniego, krajczego koronnego

przybywającym z emigracji do Lwo-

na piechotę do pobliskiej Beńkowej

(1792-1854) i jego drugą żonę hrabi-

Zakładu Narodowego im. Ossoliń-

wa. Prowadzono resocjalizacyjne

skich, jak też osoby zupełnie obce.

Wiszni w odwiedziny do Zofii Fredro

nę Sewerynę Pietruską, pieczętują-

skich we Lwowie w 1859 roku.

spotkania z więźniami, którymi

Znana była też ze swej szczerości

– „tego dnia prosiła Opatrzność, aby

cą się herbem Starykoń. To właśnie

W tym samym roku, aby upa-

opiekowały się działaczki.

i weredyczności, dowcip jej potrafił

pozwoliła jej spotkać się z Aleksan-

Seweryna – za swoją gorliwą pracę

miętnić ogłoszony przez Watykan

W chwili, kiedy na cele dobro-

być cięty. Opowiadano we Lwowie

drową i Opatrzność nie zawiodła”!

i oddanie dla wszystkich potrzebu-

dogmat o niepokalanym poczęciu

czynne zgromadzono znaczne kwoty,

o słownych potyczkach pomiędzy

A drobiazg w postaci zgubionych

jących – zyskała sobie we Lwowie

Najświętszej Marii Panny, hrabina

Towarzystwo przejęło też opiekę nad

Badeniową, a zaprzyjaźnioną z nią

10 000 florenów nie był w stanie ze-

przydomek „matki ubogich”.

ufundowała posąg „Matki Boskiej z

osobami starszymi. Z ważniejszych

księżną Jadwigą Sapieżyną. Po-

psuć jej nastroju.

Była córką krajczego koronne-

gwiazdami” na placu Ferdynanda.

zadań warto wymienić załatwianie

wiedzonka Badeniowej wchodziły

W Poniedziałek Wielkanocny zwy-

go Piotra Pietruskiego i starościanki

Rzeźba wykonana w Monachium

pomocy lekarskiej i szpitalnej dla

do słownictwa lwowskiego, a z za-

czajem lwowskim odwiedzano znane

zakroczymskiej Marianny Młockiej,

przez Johanna Hautmanna sprowa-

osób starszych, wydawanie posił-

pasów słownych wychodziła zwy-

domy. W domu Seweryny Badeniowej

przyszła na świat w 1812 roku. Po

dzona została do Lwowa i ustawio-

ków ubogim starcom, szycie bielizny

cięsko, bo jak mówiono dowcip był

również gromadzono się na tradycyj-

ślubie z Kazimierzem Badenim,

na na placu Ferdynanda na studni z

dla chorych, opiekę nad osobami

u Pietruskich dziedziczny. „Pani Se-

ne lwowskie „święcone” smakowite i o

zaopiekowała się jego dziećmi z

kamienia trembowelskiego. W 1862

umierającymi. Skala opieki działają-

weryna Badeniowa wreszcie, miała

„rzadkiej – jak pisał krakowski „Czas”

roku zmieniono nazwę placu na

ten wdzięk osobny, że pobożność

– dziś okazałości”.

Mariacki. Na zamówienie Seweryny

i dobroczynność wielką łączyła z

Hr. Badeniowa umarła dzisiej-

Badeniowej identyczna figura, której

humorem najweselszym, z dowci-

szej nocy napisała 17 stycznia 1878

projekt wykonał Artur Grottger zosta-

pem najświetniejszym, najsubtel-

roku „Gazeta Narodowa”: „czyniła

ła ustawiona w Krynicy. W uzdrowi-

niejszym, najbardziej oryginalnym”

nieskończenie wiele dla ulżenia

sku rzeźbę ustawiono w 1864 roku

– potwierdzał opowieści przywódca

nędzy, ale czyniła to cicho, trzyma-

na Górze Parkowej, w zakątku na-

konserwatystów krakowskich, profe-

jąc się ewangelicznej zasady, że

zywanym Łętówką nad źródełkiem z

sor i rektor Uniwersytetu Jagielloń-

lewica nie powinna wiedzieć o tem

cudowną wodą.

skiego Stanisław Tarnowski.

co czyni prawica. Nie tylko hojnie

„Łatwość pióra, trafność i dowcip

Badeniową niezwykle szanowa-

szafowała w tym celu własnym ma-

w pismach i rozmowie, odznaczały tę

no w kręgach arystokratycznych. To

jątkiem, ale nadto, umiała wyjedny-

panią i dawały jej wielką przewagę

właśnie jej zadedykował swoją pracę

wać znaczne datki od możnych tak

w rodzinie i w życiu towarzyskim” –

„Kościół katedralny lwowski” Maury-

w kraju jak i poza krajem. Toteż żal

pisał o niej Ludwik Dębicki. W życiu

cy Dzieduszycki. Zajmowała się dzia-

jest powszechny w naszym mieście,

rzeczywiście miała wielką przewa-

łalnością oświatową, zakładaniem

żal, który z pewnością podzieli kraj

gę. Zaprzyjaźniona była ze znanymi

szkółek i promowaniem czytelnictwa

cały na wiadomość o zgonie tej tak

lwowskimi rodzinami, swoją szcze-

dla dzieci. We Lwowie i Krakowie

ze wszech miar zacnej i godnej jak

rością i ujmującym usposobieniem

drukowała wiersze dla ochronek

największego szacunku i poważania

zjednywała sobie kolejne pokolenia

(„Wianek ze swojskich kwiatów” wy-

matrony. Cześć jej pamięci!!”

i stawała się powiernicą rodziców,

dano w 1855 w Krakowie). Krótkie

„We krwi, w sercu nie umiała,

dzieci i wnuków – wszyscy oni zwra-

wierszyki dla dzieci umieszczała w

nie mogła być inną, wszystko co

cali się do niej po rady i wsparcie.

lwowskim „Dzwonku” wydawanym

polskie, a poczciwe obok niej było

Przyjazna i pełna dobroci, słowem

przez Walentynę Horoszkiewicz. Z

ogrzane”.

i czynem wspierała zarówno bli-

myślą o dzieciach przygotowywała

Dawny Plac Mariacki. Figura ufundowana przez Sewerynę

Badeniową (obecnie w kościele bernardynów)

cego pod egidą Kościoła katolickie-

pierwszego małżeństwa. Mieli też

go towarzystwa wzbudza podziw.

dwoje wspólnych dzieci – córki Marię

Szczególnie w czasach obecnych,

i Kazimierę. We Lwowie Seweryna

kiedy chorymi, starszymi Polakami

Badeniowa znana była jako ofiarna

opiekuje się we Lwowie zaledwie

opiekunka najuboższych mieszkań-

kilka sióstr józefitek i wciąż brakuje

ców miasta, szanowana powszech-

chętnych, miejsca i woli do stworze-

nie z powodu swej dla nich hojności.

nia domu opieki dla starszych osób

Działała w Towarzystwie Pań Miło-

przewlekle chorych.

sierdzia św. Wincentego à Paulo –

Sama Seweryna Badeniowa za-

najstarszym lwowskim towarzystwie

pewniała stałą pomoc i utrzymanie

dobroczynnym, założonym w 1858

dla 12 ubogich studentów-Polaków.

roku i zajmującym się wspieraniem

Była gorliwą katoliczką i wielką czci-

ubogich. Stowarzyszenie powstało

cielką Matki Bożej Niepokalanej.

dzięki staraniom Jadwigi z Zamoj-

skich Sapieżyny. Po śmierci założy-

Przetłumaczyła z języka niemieckie-

cielki właśnie Seweryna Badeniowa

go rozprawę teologiczną „O Niepo-

wraz z Anną Dzieduszycką z wielkim

kalenem Poczęciu Najświętszej Ma-

oddaniem kontynuowały pracę na

ryi Panny”, którą wydano w drukarni

Nekrolog Seweryny Badeniowej w „Gazecie Lwowskiej”