11

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 18 lipca–14 sierpnia 2014 nr 13 (209)

Wspólne świętowanie 100. rocznicy

walk Legionów Polskich

1–4 października br. obchodzony będzie jubileusz 100. rocznicy walk Legionów Pol-

skich w Karpatach wschodnich. Obchody te są organizowane przez Towarzystwo

Karpackie z warszawy przy współpracy z ukraińskimi władzami lokalnymi – Radą

wiejską Bystryci (obecna nazwa Rafajłowej). Patronat honorowy nad imprezą objął

Konsul generalny RP we Lwowie.

najbardziej znane zachowały się: na

Narciarskiego), okazały pensjonat

JAn SKŁODOwSKI

Przełęczy Rogodze Wielkie (Przełęcz

„Grażda”, liczne domki dla letników;

Legionów), w Rafajłowej przy dawnej

w górach poprowadzono znakowa-

W trakcie przygotowań do obcho-

kaplicy i w wielu miejscowościach

ne szlaki turystyczne. Odbywały się

dów Przewodnicząca Rady Wiejskiej

dolin obu Bystrzyc – Nadwórniań-

także takie imprezy zimowe jak mar-

Bystryci pani Hanna Hawiuk wyraziła

skiej i Sołotwińskiej, więc w Zielonej,

sze narciarskie szlakiem Legionów z

prośbę o udostępnienie tamtejsze-

Pasiecznej, Nadwórnej, Mołotkowie,

Rafajłowej do Worochty. Ten dyna-

mu Domowi Kultury archiwalnych

Sołotwinie i Bohorodczanach, wresz-

miczny rozwój miejscowości został

materiałów wizualnych związanych

cie w Dolinie Płajskiej.

zahamowany przez wybuch II wojny

z  Rafajłową-Bystrycią.  Dotyczyć

W latach 1918–1939 Rafajłowa

światowej.

miały historii, etnosu, turystyki tam-

stała się znaną miejscowością

Obecnie, od czasu uzyskania

tych okolic. Jako, że posiadam taki

letniskową i turystyczną, również

przez Ukrainę niepodległości w 1991

historyczny zbiór, a jednocześnie re-

miejscem  polowań  rządowych.

r., Bystrycia od nowa przyciąga tury-

prezentuję Towarzystwo Karpackie,

Wzniesiono m.in. nowy budynek

stów z wielu krajów pięknem swego

pełniąc funkcję przewodniczącego

szkolny (zachowany do dziś), schro-

krajobrazu, pomnikami historii oraz

Komitetu Obchodów tego jubileuszu,

nisko W.K.N. (Warszawskiego Klubu

gościnnością jej mieszkańców.

zobowiązałem się przygotować tako-

wą ekspozycję. Została ona zrealizo-

Jan Skłodowski

wana dzięki wsparciu finansowemu

Konsulatu Generalnego Rzeczypo-

RAFAJŁOWSkA BALLADA

spolitej Polskiej we Lwowie jako dar

dla mieszkańców Bystryci – histo-

rycznej Rafajłowej.

W ostatnich numerach KG ukazywały się

Wystawa, która nosi tytuł Rafaj-

łowa–Bystrycia w zwierciadle histo-

w odcinkach materiały o II Brygadzie

rii, umieszczona w szklanych anty-

Legionów Polskich oraz o historii Rafajło-

ramach (42 plansze 30x40 cm),już

w połowie czerwca została prze-

wej. Dziś, nawiązując do owych tekstów,

transportowana do Domu Kultury w

Bystryci-Rafajłowej i przeniesiona

chcielibyśmy zapoznać Państwa z napisa-

do specjalnie dla niej przeznaczonej

Józef Haller

nym dla harcerzy utworem „Rafajłowska

sali. Towarzyszący ekspozycji tekst

siły zeszły do niej zbudowaną w cią-

przybliżający historię Bystryci-Rafaj-

służyła ona transportowi drewna oraz

Ballada” autorstwa Jana Skłodowskiego.

gu zaledwie kilku dni sławną „Drogą

łowej został przygotowany w języ-

przewozom pasażerskim, także tury-

Legionów” wiodącą z Doliny Płajskiej

kach polskim i ukraińskim. Uroczyste

stom; kolejka czynna była jeszcze w

przez przełęcz Rogodze Wielkie do

I.

otwarcie wystawy, które odbędzie się

II połowie XX w. W 1897 r. wzniesio-

Doliny Rafajłowca i utworzyły tam

Tam gdzie Karpat szczyty dawnych

1 października, jest jednym z punk-

no we wsi drewnianą cerkiew grecko-

tzw. Rzeczpospolitą Rafajłowską. W

granic strzegły

tów programu obchodów jubileuszu.

katolicką pw. św. Jura, spłonęła ona

okolicy odbyło się wiele starć zbroj-

Strzelcy i Sokoli los rzucili swój,

Wystawę można jednak obejrzeć już

w 1915 r., a odbudowana została w

nych, najważniejsze – z 23 na 24

pod Hallerem walcząc o kraj

teraz.

1924 r.; dziś służy wyznaniu prawo-

stycznia 1915 r., to zwycięska krwa-

niepodległy

Przypomnę, że ta owocnie rozwi-

sławnemu. W 1910 r. zbudowano

wa bitwa zakończona odrzuceniem

Drugi Pułk i Trzeci poszły dumne

jająca się polsko-ukraińska współpra-

drewnianą kaplicę rzymskokatolicką

przez legionistów rosyjskiego ataku.

w bój.

ca została nawiązana w 2009 roku,

– obecnie jest cerkwią greckokato-

Siedzibą sztabu Legionów był budy-

kiedy to wspomnianeTowarzystwo

licką.

nek zarządu lasów – „Zarządcówka”

Ref.

Karpackie organizowało w Bystryci

Od października 1914 r. do lute-

(zwany później „Hallerówką”), nadal

I szła z nimi ta piosenka legionowa,

podobną uroczystość z okazji 95.

go 1915 r. Rafajłowa była świadkiem

istniejący. Miejscowi Huculi-prze-

którą las karpacki nucił szumem

rocznicy walk Legionów w Karpatach

zmagań zbrojnych pomiędzy bronią-

wodnicy pomagali legionistom poru-

drzew,

Wschodnich. Ów dialog dwóch kultur

cymi przełęczy karpackich oddziała-

szać się po okolicznych górach. Po-

a ojczyzną była dla nich Rafajłowa –

jest również przesłaniem wystawy o

mi Legionów Polskich pod dowódz-

mocy w transporcie i zaopatrzeniu

tam ich doszedł powstającej Polski

Rafajłowej-Bystryci.

twem Józefa Hallera a nacierającymi

nie szczędził im również karczmarz

zew.

od strony Nadwórnej wojskami rosyj-

Wundermann.

skimi. Pierwsze oddziały legionowe

Parę słów o Rafajłowej –

Znakiem tamtych wojennych

II.

przybyły do Rafajłowej od strony

Bystryci

dni są krzyże i pomniki legionowe –

I krzyż wyrósł wnet wyniosły, gdzie

Dzisiejsza Bystrycia do II wojny

dziesiejszego Zakarpacia – główne

III.

Rogodze,

światowej zwała się Rafajłową. „Po-

Wiele razy jesień buki tam złociła,

z hartu ducha i ofiary młodych lat,

wstała ok. połowy XIXw. jako osada

o wolności nikt już dziś nie musi

dał początek ku wolności sławnej

drwali pracujących przy eksploatacji

śnić,

drodze,

lasów. Miejscowa ludność, Huculi, za-

tylko cicha, zapomniana gdzieś

gdzie żołnierskich butów do dziś

chowała swe dawne zwyczaje i ubiór,

mogiła

znajdziesz ślad

trudniła się pasterstwem. Mieszkali

kryje chwałę i legendę tamtych dni.

tam również Polacy, Żydzi i Austriacy.

Ref.

Od końca XIX w. Rafajłowa była waż-

Ref.

Niech przypomni to piosenka

nym dla turystów punktem wyjścia w

Niech więc zabrzmią znów piosenki

legionowa,

Gorgany. Wtedy też powstała i dzia-

naszej słowa,

którą wiatr karpacki ukrył w szumie

łała aż do II wojny światowej znana

którą zaklął w poszum drzew

drzew,

gospoda-schronisko Izaka Leizora

historii wiatr,

bo gdzie Pantyr, gdzie Mołotków,

Wundermanna, legendowej postaci

by ukryta hen, w Gorganach,

Rafajłowa

Rafajłowej. Na przełomie XIX i XX

Rafajłowa

tam przelewał polski żołnierz swoją

w. zbudowano linię kolejki wąsko-

żyła w sercach od Bałtyku aż do

krew.

torowej z Nadwórnej do Rafajłowej;

Tatr.

Droga Legionów