20

Przegląd wydarzeń

16–29 września 2014 nr 17 (213) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

DZIEDZIctWo koŚcIoŁA LWoWSkIEgo

Z okazji 600-lecia przybycia do Lwowa pierwszego katolickiego arcybiskupa metropolity bł. Jakuba Strzemię – pod patronatem arcybiskupa lwow-

skiego Mieczysława Mokrzyckiego odbyła się międzynarodowa konferencja: „Ecclesia Leopoliensis: Kościoły Lwowa i archidiecezji lwowskiej

obrządku łacińskiego: historia, tradycja i dzień dzisiejszy”. Wśród organizatorów konferencji byli: Ośrodek Badań nad Historią i Tradycją metropolii

lwowskiej obrządku łacińskiego, Centrum Ucrainicum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”, Instytut

Teologiczny im. św. Józefa Bilczewskiego i Muzeum Historii Religii we Lwowie oraz Stowarzyszenie „Wspólne Korzenie” w Lublinie.

miejskich. Uczestnicy konferencji mo-

nych opartych na Dekalogu. Przyka-

KONStANty CZAWAGA

gli zobaczyć niszczejący piękny ko-

zania wyraźnie i bezkompromisowo

tekst i zdjęcia

ściół w Komarnie odebrany przez gre-

mówią: „Nie kradnij”, „Nie pożądaj

kokatolików, którzy i tak posiadali już

W sobotę 6 września uczestnicy

żadnej rzeczy, która jego [bliźniego]

w mieście dwie cerkwie. Wspólnota

forum uczestniczyli w uroczystej pro-

jest”. Natomiast chęć bezprawnego

rzymskokatolicka została wyrzucona

cesji z kościoła św. Antoniego do ar-

posiadania cudzej własności sprowa-

na cmentarz, gdzie gromadzi się na

chikatedry Wniebowzięcia NMP z re-

dza na etyczne manowce chrześcijan,

nabożeństwa przy małej kapliczce.

likwiami bł. Jakuba Strzemię – patro-

zmusza do łamania fundamentalnych

Uzupełnieniem do tego obrazu było

na archidiecezji lwowskiej. Duchowni

zasad, sprzeniewierzać się własnej

odwiedzenie wsi Obroszyn, w której

i świeccy naukowcy z Polski i Ukrainy

wierze. W zdumienie wprowadza na-

mieściła się zamiejscowa rezydencja

odwiedzili świątynie na terenie archi-

uczanie władyki greckokatolickiego

lwowskich arcybiskupów z pięknym

diecezji lwowskiej, w tym także nie

zachęcającego do przejęcia kościoła

niegdyś pałacem, o zwrot którego

zwrócone katolikom – kościół Matki

rzymskokatolickiego w ramach za-

również bez skutku starał się prawo-

Bożej Gromnicznej i kościół św. Ma-

dośćuczynienia za krzywdy „wielo-

wity właściciel. Za pięknie odnowioną

rii Magdaleny we Lwowie, parafialny

wiekowej okupacji”: „Nasi dziadowie

elewacją zewnętrzną, wprowadzają-

kościół w Komarnie i letnią rezyden-

i pradziadowie ciężko pracowali na

cą w błąd gości, krył się rozsypujący

cję arcybiskupów lwowskich w Ob-

ziemiach latyfundystów, prawie za

się obiekt z tylnej części budynku.

roszynie. Metropolita Lwowa wyraził

darmo, niech teraz ich następcy po-

Obrady konferencji odbywały się

wdzięczność za „wielkie dziedzictwo,

modlą się w cerkwiach, które często

w zwróconym na żądanie papieża

które przyjęliśmy po naszych przod-

były budowane kosztem ich praoj-

Jana Pawła II gmachu Kurii Metropo-

kach, arcybiskupach”.

ców, ich ciężką pracą”. Brzmi prawie

litalnej – dawnym pałacu łacińskich

w duchu leninowskiego „grabcie za-

prof. Włodzimierz osadczy i abp Mieczysław Mokrzycki

arcybiskupów. Dysonans do pięknie

grabione”!

Badania oparte na źródłach

odrestaurowanego, po sowieckich

społeczeństwa obywatelskiego, spo-

Jakżeż inne doświadczenia po-

nie są oddawane w prawowite ręce.

dewastacjach, budynku Kurii stanowi

łeczeństwa wolnego”.

kazywały niektóre referaty wygłoszo-

Wystarczy przywołać na pamięć

ks. prof. Józef Marecki

przylegający do niego dawny kościół

ne w ramach konferencji lwowskiej.

sytuację kościoła w Komarnie. Taki

z krakowa:

seminaryjny Matki Boskiej Grom-

„Ta konferencja jest cenna. Przy-

Na przykład w diecezji warmińskiej,

stan rzeczy jest najprawdopodobniej

Obawy naukowców

nicznej dziś cerkiew greckokatolicka.

byli do Lwowa naukowcy z Polski,

gdzie katolicy przejmowali budow-

wynikiem obawy miejscowych władz,

Widok ten ma wymowę metafory ob-

naukowcy z Ukrainy, którzy od wielu

le poprotestanckie, nie patrząc na

by nie dopuścić do repolonizacji

prof. nadzw. dr hab.

razującej relacje między lwowskimi

lat publikują liczne materiały dotyczą-

„hojność” władz komunistycznych

ziem dawnej Małopolski Wschodniej.

Mieczysław ryba

chrześcijanami – katolikami. Katoli-

cy dziejów poszczególnych kościo-

oddających dawne zbory, zgodnie

Lepsza staje się sytuacja, gdy dana

z kulu:

kom obrządku łacińskiego zabrano

„Mówimy tu o wielorakim wymia-

łów, klasztorów, życia społecznego

z duchem ewangelii i uczciwością

stara świątynia niszczeje (zawali się),

świątynię tworzącą wraz z pałacem

rze sztuki sakralnej: architektonicz-

kościoła, życia gospodarczego, życia

były prowadzone przez Kościół ka-

niż miałaby przechodzić w łacińskie

arcybiskupów  połączony  zespól

nym, artystycznym, duszpasterskim,

dewocyjnego, w tym znaczeniu po-

tolicki zbiórki dla wykupu świątyń.

(polskie) ręce. Owe nadmierne oba-

architektoniczny, i niby na przekór

jak i militarno-politycznym (upamięt-

bożnościowym. Są to osoby, które

Takie kwesty trwały jeszcze nie tak

wy i niesprawiedliwe decyzje rodzą

erygowano w niej parafię greckoka-

nianie w świątyniach wielkich wy-

przez wiele lat badały dane problemy,

dawno, choć po spustoszeniach

jednak wielkie poczucie krzywdy

tolicką. Żeby było wiadomo, kto jest

darzeń z życia narodu polskiego).

zajmowały się najstarszymi fundacja-

wojennych można było wystawiać

wśród miejscowych katolików. Ure-

gospodarzem w prezbiterium posta-

Spojrzenie na łacińskie świątynie w

mi lwowskich kościołów i klasztorów.

Niemcom najwyższe rachunki.

gulowanie tej kwestii ma zatem

wiono cerkiewny ikonostas uniemoż-

tym wielowymiarowym ujęciu daje z

Zajmowały się działalnością dusz-

W dniu obrad konferencji kwestia

fundamentalny wymiar dla zaprowa-

pasterską, społeczną a także na

świątyń lwowskich zabrzmiała także

przykład symboliką wystroju świątyń,

z ust abp Mieczysława Mokrzyckie-

historią poszczególnych zabytków od

go, lwowskiego metropolity w mo-

czasów Średniowiecza aż po czasy

wie do biskupów greckokatolickich

współczesne. Są tu przedstawicie-

zgromadzonych na synodzie. Przy-

le środowisk naukowych Lwowa, a

pomniał on, że kilkakrotnie była poru-

także ci, którzy przybyli z Polski – z

szana kwestia „dziesiątków świątyń,

Uniwersytetu Warszawskiego, Pol-

generalnie na Ukrainie zachodniej,

skiej Akademii Nauk, KUL-u, z Uni-

które są własnością Kościoła łaciń-

wersytetu Jana Pawła II z Krakowa,

skiego. Po ogłoszeniu niepodległości

z Legnicy, z Uniwersytetu Olsztyń-

przez Ukrainę, przy pomocy władz,

sko-Mazurskiego w Olsztynie. Liczne

ale bez zgody historycznych wła-

grono, ponad 40 osób, które ma wiele

ścicieli – Kościoła rzymskokatolic-

do powiedzenia w sprawie, jak to on-

kiego – bądź też wbrew naszej woli

giś było we Lwowie. Jak odczytujemy

te świątynie przejął Kościół katolicki

ową historię nie na zasadzie plotek,

obrządku bizantyjskiego. Sprawa ta

legend, bo też o tym tutaj mówiliśmy,

nadal jest otwarta i nie rozstrzygnięta

ale na podstawie źródeł”.

z Waszej strony”. Arcybiskup Lwowa

liwiający sprawowanie w głównym

jednej strony pogłębioną wiedzę o tym

przypomniał, że wbrew ustaleniom

dzenia sprawiedliwego ładu w życiu

ołtarzu nabożeństw łacińskich.

niezwykle ważnym w wymiarze kultu-

nie zostały poczynione żadne kro-

społecznym współczesnego Lwowa

otwierając się na prawdę

Bez skutku od lat domagają się

rowym mieście, rodzi także refleksje

ki by zwrócić kościół Matki Boskiej

oraz współczesnej Ukrainy”.

lwowscy katolicy zwrotu kościoła

nad dniem dzisiejszym. Smutkiem

Gromnicznej we Lwowie i kościół w

wiceprzewodniczący

św. Marii Magdaleny zamienionego

musi napawać fakt, że przez dwa-

Komarnie. „Jest mi bardzo przykro,

rady głównej katolickiego

kościoły zabrane

przez Sowietów na salę organową

dzieścia kilka lat od upadku Związku

że sprawy te, a także inne sytuacje

Stowarzyszenie

i pełniącego tę funkcję do dnia dzi-

Sowieckiego nie oddano Kościołowi

dyskryminacji wiernych obrządku ła-

„Civitas Christiana”

prof. Włodzimierz osadczy,

siejszego. Nie usłyszane pozostają

rzymskokatolickiemu we Lwowie

cińskiego przez grecko-katolickie du-

Marek koryciński:

dyrektor Centrum

żądania franciszkanów z parafii św.

żadnej świątyni. W rękach katolików

„Trzeba odkryć to dziedzictwo

chowieństwo są obecne w naszych

uCrainiCuM kul

Antoniego o zwrot plebanii. Wszystko

pozostaje tylko katedra i kościół św.

tak, żeby umieć rozmawiać z innymi,

relacjach. Mimo, iż przeciąga się roz-

i dyrektor ośrodka Badań

to się dzieje w mieście, które uchodzi

Antoniego, a więc te świątynie, które

pokazywać głęboki sens wiary, któ-

wiązanie tych spraw, wciąż czekam

nad Historią i Tradycją

za kolebkę demokracji i zawiesza

i w czasach sowieckich katolicy po-

ra była takim motorem na tych zie-

na konkretne kroki z Waszej strony.

metropolii lwowskiej

na ratuszu flagę Unii Europejskiej.

siadali. Jednym z bardzo bolesnych

miach. „Civitas Christiana” poprzez

Mam nadzieje, że nie będzie potrze-

obrządku łacińskiego:

Stając do walki o wartości demokra-

wydarzeń jest bezprawne przeję-

różne projekty przygotowuje w Polsce

by przedstawiać niezakończonej

Po upadku Związku Sowieckiego

tyczne i europejskie włodarze miasta

cie kościoła seminaryjnego przez

katolików świeckich do działalności

sprawy Ojcu Świętemu w czasie wi-

stanowienie demokracji na Ukrainie

nie przejmują się rażącym pogwał-

grekokatolików. Ciężko przeżywają

publicznej poprzez formację i poprzez

zyty ad limina apostolorum”.

szło w parze z odrodzeniem religij-

ceniem sprawiedliwości opartej na

miejscowi Polacy brak kościoła św.

różnego rodzaju projekty i inicjatywy.

Reprezentujące różne środowi-

nym. Wychodziły z podziemia Kościo-

poszanowaniu prawa własności jako

Marii Magdaleny, który wciąż spełnia

Jedną z takich inicjatyw jest tzw. „Bra-

ska naukowe oraz organizacje spo-

ły represjonowane przez ateistyczne

fundamentalnej wartości cywilizacji

funkcje sali koncertowej, a katolicy

ma Wschodnia”. Chcemy pokazać

łeczne z Polski i Ukrainy uczestnicy

rządy za powiązanie z działalnością

europejskiej.

mogą tylko „gościnnie” spełniać tu-

braciom katolikom i chrześcijanom

konferencji podjęli rezolucję popie-

narodową. Jednak, gdy chodzi o od-

Krzywda wyrządzana Kościoło-

taj posługę liturgiczną. Nie inaczej

jak w państwie demokratycznym

rającą uczciwe uregulowanie kwestii

zyskanie zabranych świątyń, to kato-

wi rzymskokatolickiemu pociąga za

wygląda sytuacja w wielu miejsco-

budować wspólnoty po to, żeby ta

kościołów w archidiecezji lwowskiej

licy obrządku łacińskiego nie zawsze

sobą ogólną demoralizację i relaty-

wościach województwa lwowskiego,

wspólnota miała udział także w bu-

i zwrotu ich właściwym gospoda-

mogli powrócić do swych kościołów.

wizację podstawowych zasad etycz-

gdzie niszczejące świątynie łacińskie

dowaniu społeczeństwa otwartego,

rzom.

Szczególnie dotyczyło to świątyń