12

Wywiad

21–30 października 2014 nr 19 (215) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

UE to lekarstwo na wyjście

z komunistycznej infekcji

16 lat temu wygrałem wybory do Parlamentu ukrainy. Pamiętam mój pierwszy dzień w Kijowie.

Podjechałem na wózku do głównego wejścia. Milicja pilnująca parlamentu zamknęła mi drzwi

przed nosem. Pytali, gdzie się chcę dostać? Kazali odejść. Wyjąłem dokument stwierdzający, że

jestem posłem. ale i to nie poskutkowało. nadal nie chcieli wpuścić. – To niemożliwe – orzekli

milicjanci. – Poczekajcie, musimy to wyjaśnić... – usłyszałem wreszcie od strażników. Milicjanci

dzwonili do kierownika ochrony z pytaniem co mają zrobić, bo jest tu inwalida, który mówi, że jest

posłem. Byli bardzo zdziwieni, kiedy w końcu musieli mnie wpuścić na teren parlamentu. To było

typowe, postradzieckie zachowanie. niepełnosprawny nie miał żadnych praw. a tu nagle poseł na

wózku inwalidzkim! To się nie mogło pomieścić w ich głowach. nie tylko milicja tak reagowała.

Dla postradzieckiej władzy ukrainy również nie istniałem jako poseł inwalida.

stanowił stary aparat fotograficzny.

z WaLERyM suszKiE-

ukraina podpisała umo-

Nie mieliśmy nawet drukarki, aby wy-

WyCzEM, posłem ukraiń-

wę stowarzyszeniową z unią

drukować ulotki. Ludzie jednak szybko

skiego parlamentu rozma-

Europejską. Czy w związku

dowiedzieli się, że jest taki facet, który

wiał anDRzEJ KLiMCzaK.

z tym upatruje Pan w przy-

mimo niepełnosprawności kandydu-

szłości szansę na polepsze-

je. Ku zaskoczeniu wielu oponentów

Pamięta Pan początki

nie bytu emerytów, renci-

wszedłem do II tury wyborów wraz

swojej działalności na rzecz

stów i niepełnosprawnych?

z zastępcą mera Dniepropietrowska

Oczywiście, że podpisanie umo-

najbardziej potrzebujących

jako moim kontrkandydatem. Zwycię-

wy stowarzyszeniowej między Ukra-

– niepełnosprawnych, renci-

żyłem. Zostałem deputowanym dnie-

iną a UE otworzy zupełnie nowy roz-

stów, emerytów?

Muszę tamten czas podzielić na

propietrowskiej rady regionalnej.

dział i stworzy większe możliwości

dwa etapy, Jako 20 letni, młody czło-

Zacząłem pisać projekty uchwał

poprawy losu niepełnosprawnych

wiek zajmowałem się sportem dla

i ustaw dotyczące zmian warunków

na Ukrainie. Zresztą te szanse będą

niepełnosprawnych, oraz działałem

życia  osób  niepełnosprawnych.

większe dla wszystkich obywateli

w organizacjach dla niepełnospraw-

Tłumaczyłem cierpliwie wszystkim,

mojego kraju. Przez ostatnie trzy lata

nych w Dniepropietrowsku. Nale-

że trzeba zmienić coś w ich życiu.

pracowałem w Radzie Europy, po-

żałem wtedy do klubu sportowego

Wreszcie odważyłem się zanieść

znawałem europejskie mechanizmy.

„Optymist”. Nazwa klubu była dość

pierwszy projekt ustawy o ochronie

Dlatego jestem przekonany, że sto-

znacząca. Trudno było w tamtych

socjalnej niepełnosprawnych do Par-

warzyszenie Ukrainy z UE, to główne

czasach być jednocześnie optymistą

lamentu krajowego. Przegonili mnie.

lekarstwo na wyjście z komunistycz-

i niepełnosprawnym. Zaczynałem

Ja jednak nie ustępowałem. W końcu

nej infekcji.

wtedy coraz bardziej odczuwać po-

udało się częściowo i 2/3 mojej usta-

Podobnie jak większość Ukraiń-

trzebę zrobienia czegoś pożytecz-

wy zostało przegłosowane. To był

ców opowiadam się za takim rozwią-

nego dla niepełnosprawnych i ludzi

mój pierwszy poważny sukces.

zaniem. Razem z moimi rodakami

znajdujących się w trudnej sytuacji

Postanowiłem nie poprzestawać

byłem na Majdanie. To była nasza

życiowej. Dość szybko zrozumiałem,

na działaniu we władzach regional-

europejska deklaracja – okupiona

że aby czegoś dokonać, należy mieć

nych. 16 lat temu wygrałem wybory

ofiarami wspaniałych ludzi, którzy

wpływ na władzę. Panowały jednak

do Parlamentu Ukrainy. Pamiętam

musieli zginąć tylko dlatego, że

Walery Suszkiewycz

radzieckie obyczaje. Ludzie niepeł-

mój pierwszy dzień w Kijowie. Podje-

chcieli być wolni i żyć godnie – tak

nosprawni nie istnieli dla władzy.

chałem na wózku do głównego wej-

z niepełnosprawnością – od znaków

jak reszta Europy.

w organizacjach niepełnosprawnych.

Wręcz w poprzednim ustroju starano

ścia. Milicja pilnująca parlamentu za-

drogowych po urządzenia pomaga-

Byłem też dwukrotnym czempionem

Wojna. z taką samą siłą

się unikać niepełnosprawnych, bo w

mknęła mi drzwi przed nosem. Pytali,

jące w przemieszczaniu się i umożli-

ZSRR w pływaniu, a to daje popular-

rodzi zło jak i dobro. nastę-

tak „pięknym” ustroju nie można było

gdzie się chcę dostać? Kazali odejść.

wianiu dostępności do transportu, in-

ność.

puje gwałtowny wzrost osób

epatować nieszczęściem i biedą,

Wyjąłem dokument stwierdzający, że

stytucji publicznych czy kulturalnych.

Od początku pracy w parlamen-

niepełnosprawnych. Jak im

chociaż ona realnie istniała.

jestem posłem. Ale i to nie poskutko-

Jedno jednak okazało się być kwe-

cie jestem przewodniczącym Komi-

pomóc?

Zacząłem się kontaktować z

wało. Nadal nie chcieli wpuścić.

stią podstawową – prawa człowieka.

Widziałem wojnę z bliska. Śmierć

tetu Werchownej Rady ds. niepełno-

władzami Dniepropietrowska. Był

- To niemożliwe – orzekli milicjan-

Od tego należało zacząć: stworzyć

i kalectwo. Bywam w szpitalach,

sprawnych.

to niezmiernie trudny teren na takie

ci – Poczekajcie, musimy to wyjaśnić

na Ukrainie system gwarantujący

gdzie leżą ranni. Spotykam się z ich

Czy podejmując pracę

działania. Pełen baz militarnych,

– usłyszałem wreszcie od strażników.

inwalidom prawa człowieka. Prawa

matkami, żonami, narzeczonymi.

na  rzecz  niepełnospraw-

wyrzutni rakietowych – w tym tych

Milicjanci dzwonili do kierownika

i zabezpieczenie socjalne, które

Rannych przybywa każdego dnia.

nych, działał Pan stosując

najstraszniejszych – atomowych.

ochrony z pytaniem co mają zrobić,

byłyby jednakowe dla wszystkich

Przybywa też inwalidów.

jakąś własną, autorską wizję

Wszystko podlegało regułom militar-

bo jest tu inwalida, który mówi, że

– sprawnych i niepełnosprawnych.

Gdy zaczęła się agresja Rosji, na

zmian prawnych, oraz prak-

nym. Przebić się z tematem niepeł-

jest posłem. Byli bardzo zdziwieni,

Badałem europejskie zapisy prawne.

terenach objętych walką mieszkało

tycznych działań, czy też

nosprawności to było zadanie prawie

kiedy w końcu musieli mnie wpu-

Wraz z moimi kolegami obserwowali-

wielu niepełnosprawnych. Kiedy za-

wzorował się Pan na jakimś

niewykonalne. Nie dawałem jednak

ścić na teren parlamentu. To było

śmy ewolucję praw człowieka w Pol-

czynało się bombardowanie i ostrzał

zagranicznym modelu?

za wygraną. Stało się jasnym, że aby

typowe, postradzieckie zachowanie.

sce po tym, jak nasz sąsiad najpierw

artyleryjski, nie mogli uciekać – przy-

Odpowiadając na to pytanie,

być skutecznym trzeba mieć wpływ

Niepełnosprawny nie miał żadnych

aplikował do struktur, a później stał

kuci do łóżek, do swoich inwalidzkich

znowu muszę trochę oddzielić moją

na radę regionalną w Dniepropie-

praw. A tu nagle poseł na wózku in-

się pełnoprawnym członkiem Unii

wózków, często niewidomi. To było

działalność polityczną od społecznej,

trowsku. Efekty moich nieustających

walidzkim! To się nie mogło pomie-

Europejskiej. Patrzyliśmy trochę z

straszne. Czekanie na śmierć, gdy

chociaż w efekcie te dwie dziedziny

starań przyszły po latach.

ścić w ich głowach. Nie tylko milicja

zazdrością jak w Polsce ten proces

wszyscy, którzy mogli, uciekali jak

są ze sobą nierozłącznie powiąza-

Pierwszą propozycję startu w

tak reagowała. Dla postradzieckiej

przebiega bez większych wstrząsów.

najdalej od wybuchających poci-

ne. Moje początki w parlamencie

wyborach do parlamentu regional-

władzy Ukrainy również nie istnia-

Polska zawsze była bliższa europej-

sków. Jeździliśmy w te rejony i poma-

nie były łatwe. Obowiązywało po-

nego dostałem w roku 1996. To była

łem jako poseł inwalida.

skich rozwiązań niż Ukraina. Nawet

gali ewakuować niepełnosprawnych.

stradzieckie widzenie problemu –

niezwykła sytuacja – osoba na wózku

Dzisiaj, po16 latach nieprze-

socjalizm był tam łagodniejszy niż u

Było ich kilka tysięcy. Rozlokowali-

socjalne izolowanie niepełnospraw-

inwalidzkim startowała w wyborach

rwanej pracy w Sejmie, jestem roz-

nas. Przyglądaliśmy się pracy funda-

śmy ich głównie w regionie odeskim i

nych. Problem był ze wszystkim. Nie

politycznych. Tego jeszcze nie było

poznawany wszędzie. Nawet jeśli

cji zajmujących się niepełnosprawno-

mikołajewskim.

można było wtedy używać terminu

ani za czasów ZSRR, ani w postko-

czasem zatrzymuje mnie patrol mili-

ścią w Polsce. Wiele z tych rozwiązań

To prawda, że wojna rodzi tak

dostępności wszelkich obiektów

munistycznej Ukrainie. Starano się

cji drogowej do kontroli, to zanim się

adaptowaliśmy. Kiedy pisałem kolej-

samo zło jak i dobro. To dobro widać

dla inwalidów, bo nie istniała jaka-

mnie przekonać, żebym dał sobie

zdążę pokazać dokumenty, każą je-

ne projekty ustaw prawnych, często

było po naszych wolontariuszach,

kolwiek. Ja też uczyłem się nowych

spokój, że nie mam szans. Zaryzyko-

chać dalej, życząc szczęśliwej drogi.

korzystałem z polskich doświadczeń.

którzy nie zwracali uwagi na to, że

dla mnie rzeczy.

wałem jednak.

Ta popularność nie wynika jedynie z

Ale nie tylko. Inspiracją dla mnie były

sami mogą zginąć. Ratowali tych,

Zacząłem odwiedzać wiele kra-

Cały mój komitet wyborczy to były

mojej funkcji polityka, ale również z

też rozwiązania w pozostałych kra-

którzy sami nie mogli się chronić

jów. Między innymi Polskę. Obser-

na początku trzy osoby. Wyposażenie

osiągnięć sportowych i działalności

jach Europy.

przed ogniem terrorystów.

wowałem wszystko co było związane