Niezależne pismo

Zapalając światełko pamięci

Polaków na Ukrainie

Polakom w długiej historii państwowości, zaborów, odzyskanej wolności zawsze czegoś

brakowało. Głównie czasu na porządkowanie państwa – okres „liberum veto”, okres

saski, okres utraty niepodległości, zbyt krótki okres międzywojnia, zbyt długi okres

PRL-u. Na szczęście, nie zabrakło nam ludzi, którzy swoją pracą i zaangażowaniem

społeczników działali na rzecz kraju i wyciągali ojczyznę z tarapatów.

BEATA KOST

W XIX wieku obsesją pozytywi-

stów stał się kult pracy od podstaw.

Nie oznacza to, że nikt przed nimi

nie dostrzegał, że kraj potrzebuje

pracy i przedsiębiorczości, wiedzy i

nowoczesności – tak, jak tego chcieli

pozytywiści i tak, jak rozumieli cy-

wilizacyjne znaczenie pracy. Dużo

prawdy zapewne jest w twierdzeniu,

że literatura i kultura polska czci a

nawet wielbi odwagę, ale zapomnia-

ła o szacunku dla pracy. Brak nam

bohaterów zwyczajnych i przyziem-

nych, wyobraźnię Polaków często

www.kuriergalicyjski.com

kształtowały postawy pół-szaleńców.

Ale mimo wszechobecnego wzorca

31 października–

romantycznego bohatera, który z

fantazją zginie za miliony, kolejne mi-

13 listopada 2014

liony swoją pracą codzienną próbo-

nr 20 (216)

wały udowodnić, że „dawniej ludzie

walczyli mieczami, głośno, groźnie,

burzliwie; dziś walczyć mogą i powin-

Festiwal Filmowy

ni tylko pracą serc swych, głów i rąk,

EMIgRA z Ukrainą w tle

cicho, skromnie, po prostu”.

Konstanty Czawaga

Brakuje nam dziś takich dziewięt-

Eugeniusz Sało

nastowiecznych założeń i ludzi do ich

realizowania – szczególnie Polakom

s. 4

poza krajem. Tu, we Lwowie i w okoli-

cach, mieliśmy ich całe rzesze zupeł-

nie niedawno, w okresie radzieckim:

organizatorów tajnych kompletów z

wość, dlaczego tak ciężko nam robić

czynili się do małych i dużych suk-

skoro często nie zna języka i kul-

historii, literatury i religii; nauczycieli

coś z przekonania, nie użalając się

cesów Polski. Obyśmy umieli brać z

tury. Gdzie w XXI wieku zazębiają

z polskich szkół, kapłanów wędrują-

na los i brak dofinansowania?

nich przykład.

się elementy wspólnoty narodowej?

cych, twórców zespołów teatralnych i

Polacy w kraju są niezadowoleni

Na Święto Niepodległości wię-

Czy wystarczy podpisać deklarację

teatrzyków amatorskich. Wiedzieli po

z siebie (marne drogi, źli politycy, sła-

cej radości z tego dnia, większego

o przynależności, dostać Kartę Pola-

co to robią i nic nie było w stanie od-

ba służba zdrowia, za mało narodo-

poczucia wspólnoty, bez awantur

ka i ewentualnie pójść kilka razy na

wieść ich od myśli, że pracę, za którą

wo, za mało kosmopolitycznie), Pola-

politycznych i smutnych refleksji.

cmentarz z bukiecikiem biało-czer-

w każdej chwili mogli wylądować w

cy na wschodzie są niezadowoleni z

wonych chryzantem?

więzieniu lub na zesłaniu, winni są

Polaków w kraju (a my tu tak trwamy,

Zapraszamy Państwa do udzia-

Odpowiedzi często brak, bo zbyt

Polsce. Tej mitycznej ojczyźnie za

dofinansujcie nam coś jeszcze). Nie-

łu w Światełku Pamięci dla Cmenta-

różni są ci, którzy mówią o sobie

żelazną kurtyną. Uczyli nas języka,

zadowolenia tych pierwszych nic nie

rza Łyczakowskiego. 1 listopada od

„Polak” we Lwowie, w Mościskach,

O meandrach polityki

tradycji, rzetelności i uczciwości – w

jest w stanie poprawić – ani wyniki

godziny 9:00 aż do zmierzchu przy

w Żytomierzu, w Doniecku czy Ode-

roku 1948 i 1956, w 1968 i 1972, i

gospodarcze kraju, ani niezły status

specjalnie oznakowanych punktach

ssie. Polski patriotyzm na wschodzie

historycznej z płk

jeszcze później w 1989. Nie bali się

materialny. Niezadowolenia i rosz-

będą czekały znicze, które zapalimy

też jest różny – bywa szczery, ale

Tadeuszem krząstkiem

i nie mieli wymówek, bo wiedzieli, że

czeniowości tych drugich też nic nie

na opuszczonych grobach. W punk-

bywa okolicznościowy „od obcho-

rozmawiał

jeśli nie oni – to kto? Przedwojenni

zmieni, choć większość ich potrzeb

cie informacyjnym przy wejściu na

dów do obchodów” i dla wzbudzania

Wojciech Jankowski

profesorowie wyższych uczelni za-

powinien zaspokoić kraj w którym

cmentarz wolontariusze zgłaszający

litości w sercach rodaków z kraju;

s. 14

mieniali się w podrzędnych bibliote-

mieszkają i płacą podatki w ramach

się do rozstawiania zniczy dostaną

zdarza się z domieszką religijnego

karzy, intelektualiści pracowali fizycz-

wspierania mniejszości.

znaczki i mapki z zaznaczoną kwa-

i udawanego uwielbienia ojczyzny

nie, księża bywali stróżami w par-

Listopad zawsze skłania do re-

terą.

oraz taki z przyzwyczajenia.

fleksji jak to z nami jest. Od dnia, kie-

kach miejskich. Wieczorami rodzice

Znicze, podobnie jak w latach

Karolinę Lanckorońską, która

przyprowadzali nas do ich mieszkań,

ubiegłych, zostały zakupione dzięki

całe życie spędziła na obczyźnie po-

dy wspominamy naszych zmarłych,

przy dużych stołach zastawionych

wsparciu Konsulatu Generalnego

proszono w latach 90. XX w. o wypo-

poprzez obchody święta niepodległo-

książkami i talerzami z kanapkami

RP we Lwowie i Rady Ochrony Pa-

wiedź w ankiecie czasopisma Znak

ści, aż po wspomnienie nieudanego

opowiadali nam o rzeczach waż-

mięci Walk i Męczeństwa.

„Czym jest polskość”, dała znakomitą

zrywu powstańczego często mamy

nych, za darmo, z potrzeby serca.

odpowiedź: „Polskością jest dla mnie

okazję do rozważań o postawach

Przy tych samych stołach pod koniec

świadomość przynależności do na-

i losach Polaków. W tych datach

Obchody Dnia

października wycinaliśmy lampiony

rodu polskiego. Uważam, że należy

zawarty jest duży ładunek emocjo-

Niepodległości

Zapomniana kwatera na

z orzełkiem przeznaczone na dzień

godz. 10:00 katedra lwowska –

dać możliwie konkretne dowody tej

nalny: czcimy naszych przodków,

Cmentarzu Janowskim

zaduszny i na święto niepodległości

msza św. za Ojczyznę. Organizacje

świadomości, natomiast nie rozu-

cieszymy z naszej wolności, rozwa-

– na groby osób zasłużonych. Tamci

polskie proszone są o wystawienie

miem potrzeby jej analizy”.

żamy nasze klęski. Oczywiście, jeśli

Paweł Należniak

ludzie i tamte czasy są tak odległe,

pocztów sztandarowych;

Wciąż potrzebujemy tych kon-

mają one dla nas jakiekolwiek zna-

s. 18

aż trudno uwierzyć, że ktokolwiek z

godz. 12:00, Cmentarz Orląt –

kretnych dowodów, zamiast skarg,

czenie i sens.

nas w tym uczestniczył, że ktoś jesz-

złożenie kwiatów i wieńców przez

zażaleń i podań. Wzorem niech będą

Z Polakami na terenie współ-

cze to pamięta.

organizacje polskie na grobach żoł-

dla nas ci, którym zapalimy znicze

czesnej Ukrainy bywa różnie, co

Dzisiaj wygląda na to, że ludzi

nierzy, poległych za Ojczyznę;

na cmentarzu Łyczakowskim i Ja-

powoduje, że pytań do zadawania

od przekazywania ważnych rzeczy

Na przejazd z centrum miasta na

nowskim we Lwowie, na wszystkich

jest znacznie więcej. Jak odnaleźć

było za mało, że nie do końca potra-

Cmentarz Łyczakowski przy Basz-

cmentarzach na teranie kraju i w

się z polskością poza granicami kra-

fili przekonać nas do swoich warto-

cie Prochowej przy ul. Winniczenki

dawnych województwach Rzeczpo-

ju? Jak budować swoją tożsamość?

ści. A może źle ich słuchaliśmy? Bo

zostaną podstawione autokary.

spolitej. Wszędzie tam znajdziemy

Jaki jest Polak na Ukrainie? Na jakiej

skąd w nas taka apatia, roszczenio-

ludzi, które swoją upartą pracą przy-

zasadzie buduje swoją tożsamość,

www.kuriergalicyjski.com – internetowa gazeta codzienna

Kupując nasze pismo, wspomagasz słowo polskie na Wschodzie