27

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 31 października–13 listopada 2014 nr 20 (216)

Humor

Echa dni krwi i chwały, dni zwycięstwa”

żydowski

Pod takim tytułem w Słowie Polskim z dnia 23 marca 1926 roku (nr 81),

umieszczona została relacja z „pogrzebu 156 obrońców Lwowa z dni

- Jak ty myślisz, dlaczego an-

listopadowych”. Gazeta Lwowska z tegoż dnia ograniczyła się do podania

gażuje się mełameda (mełamed –

hebr. nauczyciel w chederze) tylko

krótkiej wzmianki o uroczystości i podała cyfrę pochowanych – 155. Pełna

na pół roku?

relacja z tego wydarzenia przedstawi nam podniosły nastrój chwili tak

- To jasne. Jeśli mełamed jest

człowiekiem sumiennym, to użerając

potrzebny nam 1 listopada – w okresie upamiętnienia Orląt Lwowskich.

się przez sześć miesięcy z bachorami

nabawi się suchot i wtedy trzeba go

Nie znamy nazwiska autora relacji, bo artykuł nie jest podpisany – jak

zastąpić. Jeśli będzie zdrów, to znak,

zresztą większość materiałów redakcyjnych w tamtych czasach.

że pracował niesumiennie – i wtedy

trzeba go zwolnić.

opracował

***

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

O mełamedach krążyło następu-

jące powiedzenie: Najpierw chowa

Urządzony staraniem Miejskiej

się przed mełamedem uczeń. Gdy

Straży obywatelskiej masowy po-

nadchodzi termin zapłaty, chowa się

przed nim ojciec. W końcu, gdy oj-

grzeb 156 Obrońców Lwowa z gór-

ciec chce się sam przekonać, czego

nych i chmurnych dni listopadowych –

syn się nauczył – chowa się przed

stał się w dniu wczorajszym potężną

nim mełamed.

do wysokiego poziomu dostrojonej

***

uroczystości dźwigniętą manife-

Szadchen swata młodzieńcowi

stacją uczuć polskiego społeczeń-

posażną pannę. Młodzieniec wzbra-

stwa i wyrazem głębokiego hołdu

nia się:

dla Tych, którzy „jednością silni,

- Przecież ona jest na pół ślepa!

rozumni szałem” poszli na bagnety

- I to ty uważasz za wadę? Po-

zdobywać wolność i wywalczyć świt

myśl tylko – nie będziesz musiał ni-

wolnego jutra. W głębokim, serdecz-

czego przed nią ukrywać.

nym kulcie prochów Poległych, co

- Ale ona jest prawie głucha!

szli na szańce z przemocą wroga

- Pomyśl tylko – ona nie usłyszy

kap. Glanowskiego z muzyką i licz-

wywalczyć przynależność grodu do

wałczyć o sławę Grodu, wzięły we

Dowódca O. K. gen. Włady-

twoich przekleństw...

ny zastęp Obrońców Lwowa.

Rzeczypospolitej. Te liczne mogiły i

wczorajszych manifestacjach udział

sław Sikorski:

- Kuleje na jedną nogę!

tkwiące w nich krzyże – to potężne

zaznaczył, iż w imieniu Armii

liczne tysiące ze Lwowa, mnogie

- Tylko pomyśl – ona nie będzie

słupy granitowe, wskazujące, że ta

chyli głowę przed Tymi, których ofia-

delegacje z Warszawy, Częstocho-

Rozpoczęte uroczystości

za tobą chodzić krok w krok...

Tuż przed godz. 12 przybył ks.

ziemia jest polską, a obroniona bo-

ra z życia jest drogowskazem, jak

wy, Krakowa, Będzina, Płocka, odle-

- No i ma garb!

Arcybiskup Dr. B. Twardowski wraz z

haterstwem, walecznością i ofiarą

wykonywać wielki, piękny obowią-

głego Pomorza, zastępy młodzieży

- Oj, młody człowieku, bądź że

członkami Kapituły i kap. Chwirutem

życia nieraz bezimiennych Bohate-

zek służby narodowej. Armia nowo-

gimnazjalnej z Żółkwi i kilku innych

sprawiedliwy! Przecież jakąś jedną

oraz kapelanami wojskowymi dalej

rów – na zawsze polską pozostanie.

czesna – mówił – musi być opartą

miast pobliskich, wreszcie mnóstwo

wadę to ona może mieć!

wojewoda Dr. P. Garapich z sekre-

Dzięki tym którzy z hasłem: „Bóg i

o Naród. Bez współpracy cywilnego

organizacji narodowych i społecz-

***

tarzem Piwockim, dowódca O K. VI.

Ojczyzna” na ustach szli w bój – ży-

społeczeństwa, bez iście żołnier-

nych z wsi podmiejskich.

Kandydat do stanu małżeńskie-

gen. Wł. Sikorski, gen. Linde, gen.

jemy dzisiaj wolni, cieszymy się nie-

skich walorów obywatelstwa – żoł-

go pyta szadchena:

- Czy dziewczyna jest ładna?

Thullie, płk Żebrowski, komendant

podległością Ojczyzny, w obronie

nierz byłby bardzo nikłą siłą i nie

Na cmentarzu

- Ładna i bogata.

Korpusu kadetów, płk. Kamiński, płk.

której oni życie swe położyli. (…)

spełniłby swego zadania. Serdecz-

Obrońców Lwowa

- Ile setek rubli ma w posagu?

Haudek i kap. Romański z Komendy

W przepięknych słowach zwró-

na krew poległych silnymi, nieroze-

Pomimo dżdżystej, zamiecią

- Tyle, ile lat.

miasta oraz bardzo liczny Korpus

cił się w końcu Ks. Arcybiskup do

rwalnymi węzłami związała Wojsko

ośnieżanej pory pasującego się z

- A ile ma lat?

oficerski, prezes Związku Obrońców

młodzieży, zwracając jej uwagę na

z resztą społeczeństwa. (…)

wiosną dogasającego dnia zimo-

- Dwadzieścia.

Lwowa, płk. Hoszowski, przybyli da-

obowiązki, płynące od mogił Bo-

Zabrał głos Komendant Lwowa

wego – już wcześnie napływać po-

- Wie pan, panie Majer, ona jest

lej prezesi Czerwiński, Morawiński,

haterów dla tych, którzy przy życiu

z dni listopadowych:

częły tłumy na Cmentarzyk Obroń-

trochę dla mnie za młoda.

Weinfeld, dyrektor Policji Refglender

pozostali.

ców Lwowa, który zazwyczaj cichy

Poseł czesław Mączyński

***

z rad. Kuczewskim, okręgowy Ko-

Na odzew bojowego hasła

o tej zapadającej zimowej porze

Przemówił następnie Wo-

Na lekcji religii.

mendant P. P. insp. Wiczyński i wiele

– mówił poseł Mączyński – z dale-

od wczesnej godziny porannej roz-

jewoda dr Paweł Garapich:

- Kto mi powie – pyta nauczyciel

innych reprezentantów władz i urzę-

„Obrona Lwowa” – mówił p.

kich zakątków Rzeczypospolitej

brzmiewał rozgwarem życia, wno-

– jaki grzech popełnili bracia Józefa,

dów, zastęp weteranów z r. 1863 roku

Wojewoda, – to najpiękniejsza karta

po przez szeregi nieprzyjacielskie

szonego z miasta żywych w miasto

sprzedając go?

i liczna delegacja młodzieży kadec-

w historii tego Lwiego Grodu, który

zbiegała młodzież na ciężki bój.

umarłych. U głównej alei stanęła w

Berek podnosi dwa palce do

kiej. W pośrodku drogi, wiodącej od

czynami swoimi tak wiele pięknych

Przybywała z pod Kijowa, studenci

długich szeregach Miejska Straż

góry.

kaplicy na wzgórzu na Cmentarzyk

stronic w kronice dziejów Narodu

z Petersburga – wszystkich rubieży

Obywatelska z prezesem Webe-

- Oni go sprzedali za tanio i bez

pochód zatrzymał się i tu Ks. Arcybi-

Polskiego zapisał, oczekuje jeszcze

ziemi polskiej – zjawiali się ochot-

rem, licznie zebrane drużyny sokole

opakowania.

skup Dr. Twardowski przy asyście

na swego historyka, któryby przebieg

nicy. Na zewnętrznych peryferiach

ze sztandarem, dalej zajęły miejsca

***

licznego duchowieństwa odprawił

tak wielkich, pełnych chwały i grozy

grodu do ostatniego tchnienia bro-

nieprzeliczone delegacje młodzieży

Nauczyciel religii zwraca się do

najpierw modły żałobne za dusze

wypadków przekazał w dziele nauko-

niła Lwowa Wierna Straż. Chociaż

szkół średnich i powszechnych z

uczniów:

Poległych. Po czym udał się celem

wym przyszłym pokoleniom.

szeregi Obrońców malały – duch

wieńcami oraz młodzieży szkół po-

- Jak się nazywała żona króla

pokropienia masowych grobów, w

Czyn tej garstki dzieci i kobiet,

pozostałych pod ich wpływem rósł

wszechnych z gmin podmiejskich i

Achaszwerosza – ta, która ocaliła

których bielało 156 trumien, zawie-

tej garstki bohaterów-szaleńców,

i potężniał, nigdy nie zwątpił w zwy-

okolicznych.

Żydów od niechybnej śmierci z rąk

rających zwłoki Poległych w obronie

którzy uzbrojeni tylko w gorącą mi-

cięskie zakończenie boju. – Cześć

siepaczy Hamana?

Nieprzejrzanymi falami napły-

Milczenie.

Lwowa Bohaterów. Cztery bardzo

łość Ojczyzny i owiani duchem naj-

dla tych Świętych narodowych

wały delegacje młodzieży jedne za

Nauczyciel podchodzi do jednej

obszerne i głęboko założone groby

większego poświęcenia, dokonują

słuszna i głęboka, uczą oni nas bo-

drugimi – od najmłodszych do naj-

z dziewcząt, której na imię Estera,

masowe wykopane zostały po obu

rzeczy, które rozsądnym wydają się

wiem, jak dla Ojczyzny żyć, praco-

starszych – wszystkie z wieńcami,

i mówi:

stronach Cmentarzyka – po dwa

niemożliwe do wykonania, czeka-

wać i umierać. (…)

karnie zajmowały wyznaczone im

- Ty przynajmniej powinnaś to

po każdej stronie. U trumien wid-

ją jeszcze własnego Sienkiewicza,

W przepięknych słowach, tchną-

stanowiska. Poza szpalerami stanę-

wiedzieć. Przecież ona nazywała

niały tablice z nazwiskiem i imie-

któryby piórem, dorównującym pióru

cych rozumem a serdecznym wy-

ły nieprzebrane masy publiczności,

się tak samo jak ty. No, więc jak ona

niem Poległego. Pochód z Ks. Arc.

tego Mistrza Słowa, opisał obronę

czuciem chwili i zadań młodzieży

delegacje towarzystw i organizacji.

się nazywała?

Twardowskim podążył wkrótce na

Lwowa, postawił ją na równi, a może

wobec mogił Poległych – przemówił

Wzdłuż głównej drogi stanęły naj-

- Pinelesówna.

cmentarne wzgórze, gdzie złożone

wyżej jeszcze z obroną Częstocho-

Antoni Matakiewicz, uczeń VIII kl. IV

pierw po obu stronach kaplicy aka-

***

zostały szczątki Francuza, poległe-

wy i Oblężeniem Zbaraża, a posta-

gimnazjum, w końcu reprezentant

demickie korporacje ze sztandara-

U rogatki, przy wjeździe do mia-

go w obronie Lwowa.

cie Skrzetuskich i Wołodyjowskich

miasta. Podniosła a rzewna uroczy-

mi, wzdłuż opadającej w głąb drogi

sta kłóci się dwóch bałagułów:

Z kolei nastąpiły przemówienia.

nowoczesnej doby spopularyzował

stość była skończoną. Muzyka ode-

drużyny harcerskie i plutony Straży

- Jankiel, ty jesteś osioł!

Przemówił pierwszy

wśród szerokich mas Narodu Pol-

grała „Rotę” Konopnickiej, pochyliły

pożarnych miejskich, ochotniczych

- Jojne, ty jesteś baran!

skiego i całego świata. (…)

się w stronę otwartych dołów mo-

i kolejowych, wreszcie w podmu-

Ks. Arcybiskup dr. Bolesław

- Pst! – wtrąca się do rozmowy

To też – składając dziś u tru-

gilnych sztandary – Wierny Hufiec z

chach zimowego wichru trzepotały

Twardowski:

pasażer. – Żydzi, przestańcie się

Stoimy na ziemi świętej – mówił

mien Waszych wieniec, składam

podmiejskich mogił zaciągnął straż

szarfy kilkudziesięciu sztandarów

przezywać! Dozorca rogatki może to

dostojny Arcypasterz, – kryjącej w

Wam jednocześnie Bohaterowie w

obok dawnych towarzyszów broni

cechowych. Daleko w dole na sze-

usłyszeć i weźmie od was kopytko-

swym wnętrzu około 3.000 bohater-

imieniu Rządu Polskiego za Waszą

we wnętrzu umiłowanego tak bardzo

rokiej poprzecznej alei przed drew-

we.

skich Obrońców miasta Lwowa, któ-

krew przelaną i ofiarną Śmierć głę-

przez siebie Grodu.

nianą kapliczką stanęła honorowa

Horacy Safrin,

rzy rzucili na szalę ofiarę z życia, by

boki hołd i cześć!

kompania 40 p. p. pod dowództwem

KG

Przy sabasowych świecach