5

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 19 grudnia 2014–15 stycznia 2015 nr 23–24 (219–220)

prace na pop Iwanie

28 listopada na Uniwersytecie Warszawskim odbyło się

wspólne posiedzenie polsko-ukraińskiej roboczej grupy

ds. odbudowy byłego obserwatorium astronomicznego na

górze Pop Iwan. Obradom przewodniczyli rektor Uniwer-

sytetu Przykarpackiego im. Wasyla Stefnyka Ihor Cepen-

da i pełnomocnik rektora Uniwersytetu Warszawskiego

Jan Malicki.

Podsumowano prace wykona-

roku planowana jest wylewka z beto-

ne na obiekcie w ciągu 2014 roku

nu szklanego nad częścią obserwa-

w ramach grantu, otrzymanego od

torium. Całkowite ukończenie prac

Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa

renowacyjnych na górze Pop Iwan

Narodowego RP. Omówiono prace

planowane jest na rok 2018. Obiekt

budowlane, mające na celu konser-

należy przywrócić do pierwotnego

wację kamiennej konstrukcji wieży,

stanu. Będą tu korkowe ściany, znaj-

w której pierwotnie zamocowany był

dą też zastosowanie współczesne

teleskop. Uszkodzenia kamienia wy-

kotły grzewcze na ropę itp. Fachow-

stąpiły na skutek trudnych warunków

cy twierdzą, że obiekt, pomimo, że

klimatycznych panujących na górze.

dobiega 80 lat, zachował trwałość

W ramach tegorocznych prac ukoń-

konstrukcji.

czono też instalację ściekową z dachu

- Jest tu bardzo ciekawa róża

budynku głównego obserwatorium.

wiatrów, co interesuje szczególnie

- Budowę obserwatorium roz-

naukowców europejskich w celu po-

poczęto w 1936 roku. Właścicielem

równania przestrzeni karpackiej i al-

obiektu był wówczas Uniwersytet

pejskiej. W tych okolicach nie mamy

Warszawski – powiedział rektor Ihor

obserwatorium meteorologicznego,

Cependa. – Całe zaginione wyposa-

mimo, że mamy obserwatorium na

żenie obserwatorium zostało później

połoninie Pożyżewska – twierdzi Ihor

odnalezione i świadczy o nauko-

Cependa. – Jeszcze jednym naszym

wym charakterze obiektu. Znaczne

celem jest obudowa obserwatorium

koszty utrzymania obiektu ponosiło

astronomicznego. Nie będzie ono

ówczesne Ministerstwo Obrony RP,

pełnowartościowe, bo mamy tu je-

ponieważ tuż obok przebiegała gra-

dynie około 60 słonecznych dni. Do

nica państwowa Rzeczpospolitej.

pełnej obserwacji astronomicznej

Obserwatorium budowano około

potrzeba około 300 słonecznych dni.

dwóch lat, chociaż było to niezwykle

Niestety, takie warunki panują dziś

trudne. Miejscowa ludność dobrze

jedynie w Ameryce Południowej. Ale

zarabiała na dostarczaniu budul-

na Pop Iwanie może być dobra baza

ca. W 1938 roku obserwatorium

naukowa dla studentów. Obiekt ten

ukończono i otwarto. Jednak przed

może stać się bardzo popularnym

wybuchem II wojny światowej ob-

ośrodkiem turystycznym. Jest to

serwatorium pracowało krótko, a po

miejscowość w Karpatach, z którą

wojnie – popadło w ruinę.

powiązane są liczne legendy i opo-

Obserwatorium było wojskowo-

wieści. Nazwa góry wcale nie jest

naukowym obiektem. W Warszawie

związana z imieniem kapłana. Mowa

w Instytucie Meteorologii i Gospo-

tu o „popiwaniu” – śpiewie wiatrów.

darki Wodnej do dziś zachowały się

Archeolodzy natomiast twierdzą, że

dzienniki z zapisami naukowców z

tu znajdowała się jedna z najwięk-

obserwatorium na Pop Iwanie.

szych w Europie świątyń przedchrze-

Od roku 2008 wspólną inicjaty-

ścijańskich. Jest to kultowa góra.

wą Uniwersytetów Przykarpackiego

Interesująca jest historia, mówiąca,

i Warszawskiego jest odnowienie

że nie sposób zarobić tu pieniądze.

obserwatorium. Głównym celem

U podnóża góry swego czasu była

było stworzenie tu stacji meteorolo-

fabryczka produkująca olej z sosny

gicznej, sejsmograficznej, prężnego

karłowatej. Pewnego dnia doszło do

ośrodka biologicznego, badającego

tragedii – od podmuchu wiatru zabu-

florę i faunę Karpat. Jak twierdzą na-

dowania fabryki zawaliły się. Zginęli

ukowcy jest to problem niezwykle ak-

ludzie.

tualny, jeżeli weźmie się pod uwagę

W celu zapewnienia bezpieczeń-

wydarzenia związane z trzęsieniami

stwa w górach wędrowcom i naukow-

ziemi na terenach sąsiedniej Rumu-

com w obserwatorium inicjatorom od-

nii. Karpaty są młodymi górami i są

budowy obiektu udało się osiągnąć

ciągle sejsmicznie niebezpieczne.

porozumienie i zrealizować wspólny

Rozpoczynając prace restaura-

projekt z ukraińskim Ministerstwem

cyjne specjaliści zastali obiekt ogra-

Sytuacji Nadzwyczajnych. Urząd bę-

biony i zrujnowany. Obecnie proces

dzie zabezpieczał bezpieczeństwo

udało się powstrzymać. Budowlę

wędrówek w okolicach góry. Służby

nakryto nowym dachem, ukończo-

ratownicze będą miały tu dyżury ca-

no rekonstrukcję stacji ratownictwa

łodobowe i będą kontrolowały całe

górskiego i wykonano część prac z

pasmo Czarnohory.

rekonstrukcji wieży. W następnym

Inf. Uniwersytetu Przykarpackiego