18

świąteczne tradycje

19 grudnia 2014–15 stycznia 2015 nr 23–24 (219–220) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Boże Narodzenie 1914

Święta rodzinne obchodzone w gronie najbliższych, przy tradycyjnych

potrawach, kolędach, drzewku. Sto lat temu toczyła się I wojna światowa,

mocniej odczuwano brak kogoś z bliskich przy wigilijnym stole. W swo-

ich wspomnieniach „Lwów w czasie okupacji rosyjskiej (3 września 1914

– 22 czerwca 1915)”Józef Białynia Chołodecki niezwykle krótko relacjo-

nował ten okres… A co pisały lwowskie gazety?

nie potrzebujących pomocy. Przez

opracował

wypłacenie tych zapomóg załatwio-

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

no część podań, których w ostatnich

„W przygotowaniu skromnej

dniach wniesiono do zarządu miasta

przynajmniej, świątecznej zastawy,

kilka tysięcy.

kazał dr. Schleicher wypiec w trzech

piekarniach 38.000 strucli, z tego

23 grudnia,

32.000 z przeznaczeniem dla kuch-

Słowo Polskie:

ni miejskich. Przystąpiono z drugiej

- Muzyka kościelna. W pierwsze

strony do rozdawnictwa zapomóg.

święto Bożego Narodzenia o godz.

Wpłynęło kilka tysięcy podań, a ko-

10:00 (czas piotrogradzki) wyko-

rytarz I piętra ratusza, był przepeł-

nana zostanie w czasie uroczy-

niony petentami. O drzewo ubiegało

stej sumy pontyfikalnej w Bazylice

się blisko 12.000 osób, z których

Archikatedralnej obrz. łać. „Missa

znaczna część pukała do publicznej

solemnis in Nativitate Christi”. – So-

ofiarności, nie tyle z potrzeby, ile z

lenna Msza Pasterska, opracowana

nałogu, jaki niestety, coraz bardziej

przez Stefana Surzyńskiego na chór

się rozpowszechniał. W ochronkach

mieszany z tow. pełnej orkiestry, na

miejskich, przygotowano dla dziatwy

tle prześlicznych naszych polskich

ciepłą odzież, paltociki, spodnie itp.

kolęd, z zachowaniem całego tekstu

Dla inwalidów i rannych przygoto-

liturgicznego. Na Graduale i Offerto-

wywały „gwiazdki” Pelagia i Róża hr.

rium, oraz na zakończenie po błogo-

Skarbkowe, ta ostatnia przy pomocy

sławieństwie arcypasterskim wykona-

Tadeusza Tyca, członka M.S.O. Sto-

ne zostaną kolędy na chór mieszany

warzyszenie Czerwonego Krzyża,

z orkiestrą. Na uroczyste zaś przyję-

urządziło dla żołnierzy obu walczą-

cie ks. arcypasterza Responsorium

wiona obecnie dochodów, korzysta

cych armji „gwiazdkę”, we wszystkich

„Ecce Sacerdos Magnus” ks. dra J.

ich ulubieniec, dyrektor teatru Andrzej

- Zapomogi w opale. Z dniem

z dobrodziejstwa mi a ta. Podania o

swoich pawilonach. Wśród gości byli

Surzyńskiego. W wykonaniu, pod

Lelewicz, urządzeniem, za pozwo-

wczorajszym rozpoczęło się w ma-

zapomogi w opale wpływają w dal-

ks. arcybiskup Józef Teodorowicz,

batutą autora, biorą udział, obok

leniem władz, przedstawień w sali

gistracie bezpłatne rozdawnictwo

szym ciągu w wielkiej liczbie, które

Józefowa hr. Potocka, Fryderykowa

chóru katedralnego, artystyczne siły

Kasyna Miejskiego przy ulicy Akade-

asygnat na drzewo. To też mnóstwo

rozpatrują komisje ubogich. Przyjmo-

hr. Skarbkowa z siostrą, Leon hr.

amatorskie, oraz członkowie orkiestry

mickiej 13. Rozpoczął je w pierwszym

petentów zaległo wczoraj przedpołu-

wanie dalszych podań o opal zostało

Piniński, generał rosyjski Bołotow,

Teatru Miejskiego, co miłośnikom mu-

dniu Bożego Narodzenia, stylową

dniem korytarze magistratu czekając

na pewien czas wstrzymane.

Stanisław Henryk hr. Badeni i inni.

zyki kościelnej sprawi niezawodnie

dwuaktową komedią Bogusławskie-

niecierpliwie na swą kolej. Z pośród

W dniu wczorajszym rozdało pre-

Piękny rys ujawnił się w te święta

miłą niespodziankę.

go, p.t. „Stara Romantyczka”. Część

zgłaszających się zauważyć się też

zydium miasta kwotę około 400 rubli,

wśród ludności Lwowa, a to wzmożo-

- Teatr w kasynie miejskim we

dochodu przeznaczono na „Czerwo-

daje spora ilość osób ze sfer inteli-

przeznaczoną na zapomogi dla istot-

na religijność. Kościoły były pełne po-

Lwowie (ul. Akademicka 13) snadź

ny Krzyż”.

gencji, która tak samo jak inni pozba-

bożnych. Pomimo tytanicznych wy-

rozpoczął swą artystyczną działal-

Zakończenie roku 1914 obcho-

siłków Prezydjum miasta i komitetów,

ność w dobrą porę, skoro w tak krót-

dziły świątynie Lwowa uroczystym

pomimo całego uznania i szacunku

kim czasie zdołał wzbudzić wśród

nabożeństwem. W bazylice archika-

dla zasług osób Dr. Rutowskiego, Dr.

licznych mas publiczności ogromne

tedralnej wygłosił podniosłe kazanie

Stahla i Dr. Schleichera, którzy dźwi-

zainteresowanie. Popyt na bilety jest

ks. arcybiskup dr. Bilczewski, po

gali dla dobra ludności ciężar władzy

wielki. Dyrektor Lelewicz dokłada

czym w otoczeniu kapituły prowadził

i pracy, dały święta Bożego Naro-

wszelkich starań, by utrzymać re-

pontyfikalną procesję, zakończoną

dzenia powód do niezadowolenia i

pertuar tego teatru na odpowiednim

błogosławieństwem”.

utyskiwania, a to z winy personelu

wysokim poziomie artystycznym. To

Tyle ze wspomnień. Ten sam

urzędniczego i pomocniczego, który

też wybiera on tylko sztuki dobre –

okres opisywała prasa lwowska,

nie zdołał dorównać prezydentom

przeważnie swojskie – o wysokiej

podawano głównie wiadomości z

kroku, nie umiał postępować prak-

wartości literackiej, i stara się o jak

pól bitewnych, ale i wiadomości

tycznie, pozwalał bezkrytycznym, tłu-

najodpowiedniejszą obsadę ról wy-

bieżące:

mom, zapełniać korytarze i dziedzi-

bitnymi artystami.

niec ratuszowy, przeklinać z powodu

- „Gwiazdka” miejska. Od kilku

22 grudnia 1914,

zbyt małych zasiłków „na sprawienie

dni liczne grono i pań zajętych jest

Słowo Polskie:

świąt” i kruszyć powagę „ratusza”.

w ratuszu sortowaniem podarunków,

- W ogrzewalni dla dzieci „Ciepły

Drugiego dnia świąt około połu-

jakie rozdzielane zostaną „na gwiazd-

kącik” przy ul. Nabielaka 1. grono

dnia, podczas zmiany straży rosyjskiej

kę” pomiędzy najbiedniejsza dziatwę.

pań urządza „Drzewko świąteczne”

na odwachu, zgromadziła się na pla-

Czynność to żmudna, jak donosili-

dla 300 dzieci, przy czym rozdawa-

cu św. Ducha, gromadka chłopaków

śmy bowiem prezydent dr. Rutowski

ne im będą ubranka i buciki.

i zanuciła pełnym głosem kolędę:

zamówił przeszło 1000 ubrań i około

- 38.000 strucli. Oprócz zapasów

Wśród nocnej ciszy

500 par obuwia. „Gwiazdka“ urządza

o których już wspominaliśmy zamówił

Głos się rozchodzi:

się we wszystkich ochronkach, a w

wiceprezydent dr Schleicher na wilię

W stańcie Moskale,

dzielnicach, w których nie ma ochro-

38.000 sztuk strucli, z czego 32.000

Austryjak nadchodzi,

nek w kuchniach miejskich, któremi

sztuk przeznaczono dla kuchni miej-

Czem prędzej się zabierajcie,

zajmujące się panie znające najbar-

skich. Strucle te wykonano w trzech

Do Rosiei umykajcie,

dziej potrzebujących.

piekarniach. Próba, dokonana wśród

Do swego cara!...

Tegoroczną „gwiazdkę” miejską

dostarczonego już pieczywa stwier-

I O dziwo! uszło to malcom na

w istocie zakrojono na duże rozmiary

dziła, że strucle ze wszystkich pie-

sucho. Sołdaci nie dobyli nahajek,

– przeszło 1000 dziatwy najuboższej

karń są bardzo smaczne i starannie

lecz w dobrym humorze odpowie-

zostanie zaopatrzonych na zimę do-

wykonane.

dzieli śmiechem. Jałowość i szarzy-

statnio w sukienki, płaszczyki, obuwie

Natomiast Kurier Lwowski

znę życia Lwowian umaił chwilowo

itp. Wczoraj rozpoczęto również roz-

z tegoż dnia donosi: