26

przegląd wydarzeń

19 grudnia 2014–15 stycznia 2015 nr 23–24 (219–220) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Zakończenie sezonu prac konserwatorskich

14 listopada br. odbyło się kolejne, ostatnie w tym roku, posiedzenie polsko-

ukraińskiej komisji konserwatorskiej, która oceniła i przyjęła prace zespołów

konserwatorów na Cmentarzu Łyczakowskim i w katedrze rzymskokatolickiej.

wspólnych prac obejmował nagrobki

nagrobkiem arcybiskupa Grzegorza

JURIJ SMIRNOW

dyrektora Ossolineum Augusta Bie-

Michała Szymonowicza. Podczas

tekst i zdjęcia

lowskiego, poety Seweryna Gosz-

remontu tego nagrobka około dwu-

czyńskiego, Zdzisławy Krówczyńskiej

dziestu lat temu ustawiono tablicę z

W 2014 roku wspólne prace

(cenny nagrobek dłuta Tadeusza Ba-

napisem ukraińskim.

konserwatorskie i zabezpieczająco-

rącza), Anny z Malczyńskich Krypia-

Jeszcze bardziej intrygująco

ratunkowe prowadzono we Lwowie

kewycz (przedstawicielki znanej ro-

wygląda sprawa z nagrobkiem Woj-

i na innych obiektach zabytkowych

dziny ukraińskiej), Jarosława Kułacz-

ciecha Kętrzyńskiego (1838-1918),

wspólnego dziedzictwa kulturowego,

kowskiego (zasłużonego działacza

dyrektora Ossolineum, historyka,

mianowicie w kościele pw. św. An-

kooperacji ukraińskiej), arcybiskupa

archiwisty. W sprawie tego pomni-

toniego, katedrze ormiańskiej, daw-

Grzegorza Romaszkana (metropolity

ka głos zabrała Wiktoria Malicka,

nym kościele ojców jezuitów, lecz

obrządku ormiańskiego). Przeprowa-

przedstawiciel we Lwowie Zakładu

prace konserwatorskie sezonu 2014

dzono również bardzo żmudne prace

Narodowego im. Ossolińskich we

roku zakończono jeszcze w sierpniu-

konserwatorskie elementów metalo-

Wrocławiu. Poinformowała komisję,

wrześniu i komisja przyjęła wyniki z

wych, mianowicie lampionu z grobu

że kilka tygodni temu zwrócił się do

wysoką oceną jeszcze dwa miesiące

rodziny Kobielskich i wieńca z grobu

niej dyrektor muzeum Cmentarz

temu. W niniejszej komisji konserwa-

rodziny Rendlów. Przy tych wszyst-

Łyczakowski Mychajło Nagaj, który

torskiej stronę polską reprezentowali

kich nagrobkach prace rozpoczęto

powiedział, że pracownicy muzeum

przedstawiciel Ministerstwa Kultury

Monika Jamroziewicz-Filek

jeszcze w maju 2014 roku i część

odnaleźli oryginalną tablicę z grobu

i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN)

Komisja konserwatorska przyję-

prac wykonano do sierpnia, kiedy od-

Kętrzyńskiego. Znajdowała się ona w

Michał Michalski i grupa ekspertów

Według Stanisława Niciei były to:

ła wszystkie prace przy nagrobkach

było się kolejne posiedzenie komisji

30 metrach od grobu i leżała licem do

„Jadwiga i Jagiełło”, „Obrazy lechic-

i pomnikach. Dr Michał Laszczkow-

konserwatorskiej. Teraz można było

dołu. Tablicę przeniesiono i umiesz-

kie”, „Śmierć Czarnieckiego”, „Oby-

ski, prezes Fundacji Dziedzictwa Kul-

ocenić i przyjąć wszystkie prace zro-

czono obok grobu. Wynikło pytanie

czaje pierwotnych Słowian”. Konsul-

turowego z Warszawy, wyraził zda-

bione do ostatniego szczegółu.

co robić dalej. Na grobie stoi nowy

tant ekipy konserwatorskiej Marcin

nie, że „w pierwszej kolejności trzeba

Wspaniale odnowiony lampion

pomnik z medalionem Kętrzyńskie-

Biernat, historyk sztuki z Krakowa,

odnawiać duże obiekty, dominujące

i wieniec umieszczone w swoich

przeprowadził kwerendę naukową,

przy głównych alejach cmentarnych,

miejscach, zademonstrowała kon-

sprawdził napisy w archiwach i w

związane z ważnymi dla Lwowa po-

serwator Monika Jamroziewicz-Fi-

2015 roku będą one zrekonstruowa-

staciami. Również najwyższa pora

lek z Krakowa. Jest ona prawdziwą

ne na pomniku.

przeprowadzić konserwację najbar-

entuzjastką ratowania dzieł sztuki

Napisy na pomnikach stały się

dziej cennych pomników figuralnych

kowalstwa artystycznego i utalento-

jednym z ważnych tematów dyskusji

autorstwa znanych artystów. Takie

wanym konserwatorem. Z inicjaty-

komisji. Kilka lat temu Politechnika

nagrobki wymagają więcej pracy i

wy własnej i przy poparciu MKiDN

Lwowska przeprowadziła remont po-

większego finansowania. Chcemy w

przeprowadziła w 2012 roku fo-

mnika na grobie Juliana Zachariewi-

2015 roku skończyć renowację po-

tograficzną i rysunkową inwenta-

cza, wybitnego polskiego architekta,

mnika Seweryna Goszczyńskiego,

ryzację elementów metalowych

profesora i rektora Politechniki. Ale

przeprowadzić konserwację pomnika

na cmentarzu, będących dziełem

napis na tablicy na pomniku został

na grobie Franciszka Jaworskiego,

kowalstwa i odlewnictwa artystycz-

zmieniony z polskiego na ukraiński.

Nagrobek Wojciecha Kę-

znanego lwowskiego historyka, kra-

nego XIX wieku i zrobiła opis stanu

Rodzina Zachariewiczów w Polsce

trzyńskiego

z prof. Jerzym Petrusem z Krakowa

na czele. Stronę ukraińską repre-

Grób Augusta Bielowskie-

zentowali przedstawiciele Zarządu

go

Ochrony Środowiska Historycznego

Lwowskiej Rady Miejskiej. Wspólne

go i podwójnym polsko-ukraińskim

prace ratowania zabytków kultury

napisem. Stara płyta z różowego pia-

i sztuki we Lwowie wspiera i obej-

skowca trembowelskiego znajduje

muje swoim patronatem Konsulat

się w stanie prawie idealnym. Napis

Generalny RP we Lwowie, otóż w

na niej dotyczy dwóch osób, miano-

komisji był obecny również konsul

wicie samego dyrektora Ossolineum

Marcin Zieniewicz.

i jego żony. Teraz ku jej pamięci nie

Na Cmentarzu Łyczakowskim

ma żadnego napisu na nowym na-

pod kierownictwem prof. Janusza

grobku. Nie ma zdjęć jak wyglądał

Smazy (warszawska ASP) i prof.

nagrobek przed wojną, gdzie kon-

Jurija Ostrowskiego (lwowska ASP)

kretnie była umieszczona płyta z na-

pracowała dwunastoosobowa ekipa

pisem. Fakt ten jest tym bardziej in-

konserwatorów. Tegoroczne etap

trygujący, że współczesny nagrobek

jest już trzecim na grobie dyrektora.

Swego czasu był ustawiony jeszcze

inny z czarnego marmuru z napi-

sem polskim od rodaków z Kętrzyna

i województwa olsztyńskiego. Tego

nagrobka dziś również nie ma. Ko-

joznawcy, pisarza. Postaramy się

ich zachowania. Teraz stara się o

była poruszona takim faktem i w

misja jednoznacznie wypowiedziała

wpisać na listę roboczą pomnik na

ich konserwację i zabezpieczenie.

lecie tego roku z inicjatywy własnej

się o konieczność rekonstrukcji ist-

grobie hrabiny Honoraty Borzęckiej

Monika Jamroziewicz-Filek powie-

ustawiła na pomniku inną tablicę

niejącego nagrobka i wmontowanie

dłuta Cypriana Godebskiego, na-

działa Kurierowi, że w roku 2015

z napisem polskim. Jest to tablica

starej płyty z napisami. Potrzebne

grobek rodziny Skrypciów z pięknym

będą prowadzone prace zabez-

prowizoryczna, a komisja jednostaj-

są poszukiwania archiwalne, stwo-

aniołem z pracowni Ludwika Tyrowi-

pieczające elementy metalowe po-

nie zaleciła usunięcie obydwu tablic

rzenie nowego projektu konserwacji

cza i inne”.

mników na znacznie większą skalę.

i przewrócenie pierwotnego wyglą-

i przebudowy nagrobka, również od-

Wiadomo, że kilka lat temu był

Opieką konserwatorską będą objęte

du nagrobkowi z marmurową tablicą

powiednich uzgodnień.

odnowiony pomnik na grobie Karo-

4 kwatery na terenie cmentarza. Na

w języku polskim. Prof. Jerzy Petrus:

Warto przypomnieć, że wszystkie

la Szajnochy, wybitnego historyka

nich znajduje się ponad 15 obiektów

„To trzeba zrobić przede wszystkim

opisane w artykule prace i badania

i pisarza. Ale podczas prac konser-

kowalstwa artystycznego. Każdy

ze względu na historyczne znacze-

konserwatorskie przeprowadzone są

watorskich nie udało się odczytać

uda się na razie tylko zabezpieczyć

nie osoby tu pochowanej. Zrobiliśmy

na koszt polskiego Ministerstwa Kul-

napisy na kartce, którą trzyma w

od dalszego zniszczenia, bo małe,

razem sobie problem i teraz musimy

Grób abpa Grzegorza Ro-

tury i Dziedzictwa Narodowego.

ręku muza historii Klio. Miały to być

luźne elementy metalowe odpadają

razem, i w porozumieniu jego roz-

maszkana

tytuły dzieł historycznych Szajnochy.

i znikają na zawsze.

wiązać”. Podobny problem jest też z

KG