28

polacy na Majdanie

19 grudnia 2014–15 stycznia 2015 nr 23–24 (219–220) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Jak to na Majdanie było

Wspomnienie Majdanu przywołuje liczne obrazy – barykady, uzbrojonych w tarcze protestują-

Co przywiozłeś?

Z KONRADEM FALĘCKIM,

Zdjęcia. Głównie z tej ostrej za-

fotoreporterem Gazety Pol-

cych, wolontariuszki rozdające gorącą herbatę. Z archiwum pamięci wyciągam także te najbar-

dymy. Ludzie miedzy sobą spierali

skiej rozmawiał WOJCIECH

dziej dramatyczne sceny, których z kolejnymi dniami trwania Majdanu przybywało. Kulminacją

się czy atakować milicję pod siedzibą

JANKOWSKI.

ściągających uwagę całego świata wydarzeń była ofiara Niebiańskiej Sotni. Do historii przeszły

prezydenta. Pojawił się wtedy Poro-

również kadry płonącego Domu Związków Zawodowych, w którym na I piętrze znajdowało się

szenko, o którym nie wiedziałem nic,

Czy pamiętasz ile razy

kto to jest. Był on tam od samego po-

Centrum Prasowe Majdanu. Wśród kilkunastu stołów, stał tam jeden szczególny. Opatrzony był

byłeś na Majdanie?

czątku i to jest znaczące, bo później

Pierwszy raz na Majdanie byłem

maleńką polską flagą i nazywany był „polskim stolikiem”.

w czasie swoich sześciu pobytów w

1 grudnia zeszłego roku.

Kijowie widywałem go stale.

Więc to dokładnie dzisiaj

Czy jesteś w stanie oce-

jest rocznica.

Tak, rocznica. A historia była

nić ile czasu spędziłeś na

dokładnie taka. Protesty zaczęły się

Majdanie?

Trudno powiedzieć, ale myślę, że

tam tydzień wcześniej, więc ja mó-

w ciągu tych trzech miesięcy około

wiłem w redakcji, że trzeba jechać

sześciu tygodni. Jakoś tak. Ten pierw-

na Ukrainę. Ale w redakcji jakoś nie

szy pobyt 1 grudnia to był w zasadzie

wyczuwano niczego. Dopiero, gdy

kilkunastogodzinny. Ale już 6 grudnia

30 (listopada – red.) studenci na

wróciłem na tydzień czy dziesięć dni.

Majdanie zostali pobici, zmasakro-

Następnie przyjechałem w styczniu,

wani, podjęto decyzję – jechać. Ale

potem w lutym.

gdy stało się wiadome, że Kaczyński

jedzie na Majdan, redakcja prawie

Kontynuujmy o Poroszen-

dostała wścieklizny i nagle „wszyscy

ce.

W każdych istotnych sytu-

jedziemy na Majdan”. Pamiętam ten

acjach, które widziałem, on był. Nie

dzień. Była to sobota wieczór. Nie-

mówię o jego wystąpieniach ze sce-

dziela to był 1 grudnia. Siedziałem u

ny Majdanu, bo rzadko występował.

kumpla pod Warszawą, przy winku.

Zawsze stał w drugim szeregu, ale

Mam wolny weekend. Aż tu telefon –

był tam gdzie potrzeba. Tak było 1

Czy ja jadę na Majdan? – Ja mówię,

stein wspomina, jak posłanka zapy-

załatwiłem dwa dodatkowe stoły i

WOJCIECH JANKOWSKI

grudnia i dla mnie to jest znaczące.

przepraszam, już przed trzema dnia-

tała dziennikarzy, kto chce herbaty, po

wtedy też pojawiła się flaga, którą

Wtedy młodzi ludzie, radykalnie na-

mi mówiłem, że trzeba tam jechać to

czym przyniosła siedzącym przy stoli-

zrobiłem w rocznicę stanu wojenne-

Misją Majdanu było, obok walki z

strojeni zaczęli walczyć z milicją, z

nikt nie reagował. Ale po chwili namy-

ku napoje: „Oni wszyscy zdębieli tam!

go – 13 grudnia”. A sama flaga? „Fla-

reżimem, informowanie opinii publicz-

Berkutem, gdy z jednej strony leciały

słu postanowiłem jednak pojechać.

Polityk, członek parlamentu przynosi

ga powstała z kartki A4, taśmy kleją-

nej. Działające w siedzibie związków

granaty hukowe i gazowe, a z drugiej

Pojechaliśmy prywatnym samocho-

herbatę dziennikarzom! Urośliśmy w

cej i kawałka wędki, którą dostałem

zawodowych Centrum Prasowe od-

cegły i koktajle Mołotowa. To było dla

dem w kilka osób. W Kijowie zdąży-

ich oczach! Musieliśmy być synami

w tzw. punkcie zaopatrzenia na dole

wiedzali liderzy trzech partii opozycyj-

mnie piękne. Ważne było to, jacy są

liśmy na początek wiecu, tuż przed

jakichś oligarchów!”. Innym zabaw-

profspiłek. Później, z tego co pamię-

nych, działacze Majdanu, Automajda-

nieustępliwi, jacy zorganizowani. Do-

przemową Kaczyńskiego. Jeszcze

nym momentem była pobudka Wild-

tam, Agata Grzybowska postawiła na

nu, ofiary Berkutu. Odbywały się tam

piero później zorientowałem się kto

nie było tego Majdanu który znamy,

steina obok… Rusłany. Polscy dzien-

stole kartkę z napisem POLAND. To

konferencje prasowe. Wśród stołów

to był. Niektórzy mieli oznaczenia –

nie było sceny. Był tylko samochód,

nikarze często spali obok polskiego

był już czas, kiedy każdy wiedział,

w Centrum Prasowym stał taki, przy

strzałka w górę na sztandarach czy

na który po kolei wszyscy wychodzili

stolika lub pod nim. Pewnego ranka

że tam na końcu press center jest

którym rozmawiało się po polsku. Po

na żółtych opaskach na ramieniu

i przemawiali. W tym i Jarosław Ka-

Bobołowicz i Wildstein ujrzeli miedzy

„polski stolik”. Agata Grzybowska, fo-

kilkunastu dniach stanęła na nim pol-

– była to organizacja Młodych Pa-

czyński. Zrobiłem tam kilka zdjęć. Ale

sobą właśnie piękną wokalistkę, która

toreporter Gazety Wyborczej, nie pa-

ska flaga. Po sąsiedzku znajdowało

triotów Ukrainy, jedna z kilku radykal-

od młodych ludzi dowiedzieliśmy się,

musiała nabrać sił po kolejnej wyczer-

mięta, czy rzeczywiście tak było. Po

się stanowisko radia Hołos Swobody,

nych organizacji. Dla mnie 1 grudnia

że na Bankowej jest demonstracja.

pującej nocy na scenie Majdanu.

chwili przyznała, że może faktycznie

przez chwilę z drugiej strony funkcjo-

– to była ewidentna chęć odwetu,

Ruszyłem tam i to były moje pierw-

Stół przyciągał nie tylko Pola-

to ona wykonała ten napis. Po roku

nował „stół gruziński”, jednak naszym

pokazania, że młodzi ludzie walczą.

sze godziny na Majdanie.

ków. Pracowała tu z nami Ukrainka

od początku Majdanu szczegóły ula-

nowym bratankom zabrakło wytrwa-

z Kanady, Marta Iwanek, której ro-

Nie wiem czy wśród nich byli studen-

tują już z pamięci.

łości i ich stół nie przetrwał. Polski

Czy pamiętasz wrażenie?

dzice urodzili się w Bartoszycach.

Mijały tygodnie Majdanu. Wszy-

zaś trwał przez cały Majdan aż do

ci, ale po prostu masa młodych ludzi

Czego się spodziewałeś?

Najwidoczniej było w niej również

scy bywalcy Centrum Prasowego

pamiętnego pożaru budynku siedziby

chciała się bić z milicją. No i bili się na

Niczego się nie spodziewałem.

coś polskiego, bo polubiła nasze to-

wiedzieli, gdzie znajduje się „polski

związków zawodowych.

Bankowej. Tak wyglądał 1 grudnia.

Nie byłem wcześniej w Kijowie. Na

warzystwo. Wyjeżdżając do Kanady,

stolik”, czasami przychodzili do nas z

Paweł Bobołowicz, korespondent

Ukrainie zawędrowałem najdalej do

Ze zdjęć z tych dni mo-

zostawiła kartkę „Polska! Kocham

różnymi informacjami. Niektóre mu-

Radia Wnet, tak wspomina pierw-

Chocimia i to przed chyba dziesię-

żemy zobaczyć, jakie były

was!”. Stolik przyciągnął też student-

sieliśmy odrzucać, bo wydawały się

sze dni w Centrum Prasowym: „Na

ciu laty. Właściwie niczego się nie

techniki walki.

kę polonistyki, Ulianę Pereskocką,

podejrzane. To był czas grasujących

samym początku siedziałem przy

Kilku chłopaków, chcąc prze-

spodziewałem. Nie byłem tam pod-

która później bardzo pomogła ekipie

„tituszek” i bijącego Berkutu. Oczywi-

schodach. Ale mnie pogonili, bo tam

pchnąć policję, która używając gra-

czas pomarańczowej rewolucji. Nie

TV Republika. Dosiadali się Ukraińcy

była ta sekretna komnata. Na począt-

stym było to, że władza też prowadzi

natów hukowych i gazowych miała

wiedziałem jak wygląda Kijów. To co

– polonofile, jak np. rozwieszający po

wojnę na polu informacyjnym i nie-

ku byli głównie Ukraińcy. Siadłem w

na sobie maski przeciwgazowe, sto-

zobaczyłem wyglądało zupełnie ina-

całym Majdanie polskie flagi wszędo-

którzy mogą nie być tymi, za których

Centrum. Załatwiłem przedłużacz.

sowało sprawdzoną technikę. Jeden

czej niż sobie wyobrażałem. Trudno

bylski Wasyl Ponomariow z Charko-

się podają. Przy stoliku panowała

Potem przysiadali się następni. Ja

podchodził do milicjantów i ciągnął

było mi ogarnąć tę masę ludzi na

wa. Tu dowiedzieliśmy się, że Paweł

serdeczna atmosfera – dziennikarze,

tam spałem od pierwszej nocy pro-

ich za maskę przeciwgazową, a dru-

Majdanie – pół miliona, czy milion

Bobołowicz z Radia Wnet i Bartłomiej

świadkowie dramatycznych wyda-

fspiłek”. Dawid Wildstein, wówczas

gi w tym czasie farbą w spreju za-

ludzi. Na Bankowej, która jest dość

Maślankiewicz z TV Republika dosta-

rzeń zaczęli odczuwać swoiste bra-

z „Gazety Polskiej Codziennie”, nie

malowywał mu szybę hełmu i twarz.

szeroką ulicą, było chyba około 20

li nagrodę Stowarzyszenia Dzienni-

terstwo broni. Niesnaski, a czasami

ma wątpliwości – to Bobołowicz zało-

żeby milicjant stracił widoczność.

tysięcy.

karzy Polskich za korespondencje z

poważne spory o podstawowe war-

żył „polski stolik”. On był w Centrum

Milicja używała również gazów

Spotkałem tam kumpla z Polski –

Ukrainy. Przyznanie nagrody zostało

tości, zostawały za drzwiami. Przed-

Prasowym od samego początku. On

łzawiących. Chociaż wtedy wiał

Tomka Piechala, dziennikarza. Pra-

uczczone w znajdującym się nieopo-

stawiciele nieprzyjaznych względem

przyniósł rekwizyt, który w dobie In-

dal Majdanu pubie „24h”.

wiatr, to raz byłem dość mocno za-

cowaliśmy kiedyś razem w telewizji.

siebie na gruncie polskim mediów, tu

ternetu i laptopów był oprócz stołu

Mebel, z którym polskich dzien-

nie robili sobie nawzajem żadnych

właśnie narzędziem niezbędnym –

gazowany. W czasie ataku gazem

Czuł się dość słabo, bo poprzedniej

nikarzy na Majdanie łączy tyle

wyrzutów. Znamiennym było np., że

przedłużacz.

ludzie po prostu kucali i wiatr ten

nocy został pobity wraz ze studenta-

wspomnień, podzielił los budynku

mój aparat fotograficzny, uszkodzony

W grudniu Piotr Apolinarski,

gaz przewiewał nad nimi. Mam takie

mi, dostał dość solidnie po głowie.

związków zawodowych – spłonął w

uderzeniem kamienia w czasie zdo-

mieszkający w Londynie fotorepor-

zdjęcie tłumu w kaskach, goglach,

Było to zaskakujące, bo w Polsce nie

pożarze. Wcześniej stał się częścią

bywania Domu Ukraińskiego, wspól-

ter agencji FORUM, powiedział, że

z twarzami zasłoniętymi szalikami –

widziałem go od dłuższego czasu,

barykady – osłony przed snajperami.

nie naprawiali Konrad Falęcki z Ga-

trzeba oznaczyć nasze stanowisko.

wszyscy wyglądają jak narciarze na

aż tu raptem w Kijowie.

Spłonął, tak jak wszystko, co było

zety Polskiej i wspomniana już Agata

Tak też uczynił. W rocznicę wybuchu

stoku. Miałem wrażenie, że ten gaz

Czy spodziewałeś się tu

wewnątrz. Co się stało z papierową

Grzybowska z Gazety Wyborczej.

stanu wojennego w Polsce na stoliku

był słabszy od tego, używanego w

jakiś zamieszek?

flagą? Dawid Wilsdstein uważa, że

Dobrym duchem polskiego stoli-

pojawiła się biało-czerwona flaga.

Polsce, o ile pamiętam. Ale to chyba

Nie miałem żadnych wyobrażeń.

spłonęła. Marcin Fonfara, operator TV

ka był Andrzej Gabrow z Samoobro-

Tak Apolinarski wspomina początki:

za sprawą tego wiatru. Ale raz tak

To co zobaczyłem na Bankowej to

Republika, uważa, że mógł zabrać ją

ny Majdanu. Przynosił kaski i hełmy, a

„Polski stół pojawił się mniej więcej na

dostałem, że musiałem się wycofać,

tak mnie podnieciło, że pomyślałem:

Wasyl Ponomariow. Inną flagę, która

gdy temperatura sięgała -20 stopni –

początku grudnia. To wyszło trochę

bo nic nie widziałem, co dzieje się

„Jak oni pięknie walczą. Jak mi się

leżała złożona w skrzyni koło stolika,

ciepłe skarpety i buty. Stał się naszym

na zasadzie instynktu stadnego, ale

wokół, a wtedy rozpoczął się atak

to podoba”. W Polsce w stanie wo-

wyniósł z płonącego gmachu Marcin

opiekunem i często zwracaliśmy się

na pewno maczał w tym palce Paweł

Berkutu i dzięki temu uratowałem

jennym byłem kilkunastoletnim chło-

Fonfara. Miał do wyboru zabrać przy-

do niego w ważnych sprawach. Przy

Bobołowicz. Natomiast nazwy „polski

zdrowie. Jestem o tym przekonany.

pakiem i te czasy ostrych zadym pa-

wiezioną z Anglii butelkę whisky lub

stoliku pojawiali się kolejni dzienni-

stolik” zaczęliśmy używać później.

Kilka tygodni później poznałem chło-

miętam raczej słabo. Tu dotknąłem

polską flagę. Wybrał biało-czerwony

karze, bywał również Paweł Kukiz

Nie pamiętam kto użył jej pierwszy.

paka, ukraińskiego fotoreportera,

tego na żywo i przywiozłem z tego

sztandar, który być może kiedyś sta-

i posłanka Prawa i Sprawiedliwości

Wiem, że przez Andrzeja Gabrowa,

nie się muzealnym eksponatem.

który był w tym samym miejscu co ja.

dobry materiał.

Małgorzata Gosiewska. Dawid Wild-

z którym poznał mnie właśnie Bobo,