30

Sztandar dla szkoły

19 grudnia 2014–15 stycznia 2015 nr 23–24 (219–220) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Szkoła pod trójkątem

Już wkrótce, bo za niecałe dwa lata Szkoła nr 10 im. św. Marii Magdaleny we

Lwowie obchodzić będzie jubileusz 200-lecia. Kochana jest miłością szczególną

przez jej uczniów, absolwentów wielu pokoleń. Dla jednych zabarwiona nostalgią

spowodowaną zmianami na mapie świata, dla innych świadomością spełnionego

obowiązku. Dziś z dumą możemy zaznaczyć, że od lipca 2013 r. nasza szkoła po

wielu latach starań dyrekcji i komitetu rodzicielskiego znów odzyskała swe histo-

ryczne imię.

Lwowie, Stanisławowie, Tarnopolu,

TERESA DUTKIEWICZ

Samborze, Sokalu, Czortkowie i Za-

Stoi niczym pomnik

leszczykach i seminaria żeńskie we

z wejściem pod trójkątem,

Lwowie, Przemyślu i Brzeżanach są

ukochana szkoła

co do języka wykładowego utrakwi-

z numerem dziesiątym...

styczne, tzn. niektóre przedmioty

bywają wykładane w języku polskim,

Janina Birecka-Ponomarczuk

a inne w języku ruskim, a nauczyciel

podaje przy wykładzie terminologię

Materiały z Obwodowego i Miej-

w obu językach i uczniowie muszą

skiego Archiwów we Lwowie, Biblio-

umieć dawać odpowiedź w obu języ-

teki im. Wasyla Stefanyka (dawn.

kach i znać obopólną terminologię”.

Ossolineum), Biblioteki Uniwersytetu

W sprawozdaniu wizytacyjnym

Jagiellońskiego w Krakowie, niepeł-

10 lipca 1874 r. inspektor okręgowy

ne niestety dokumenty archiwalne

Jan Hausmann zaznacza:

szkoły, udostępnione przez dyrektor

„Szkoła Marii Magdaleny obok

Martę Markuninę pozwoliły mi ułożyć

szkoły żeńskiej u św. Antoniego ze

w zarysie historię istnienia szkoły,

wszystkich tutejszych szkół żeńskich

opisaną w książce „Jubileusz Szko-

pospołu najbardziej się zaleca tak-

ły 1816-1996”, która ukazała się

townem kierownictwem, gorliwym

zawdzięczając wielu sponsorom, a

wypełnianiem obowiązków nauczy-

przede wszystkim Akademii Górni-

cielek jako postępu uczennic”.

czo-Hutniczej im. Stanisława Staszi-

Do rejonu szkoły (męskiej i żeń-

ca w Krakowie z rektorem prof. dr.

skiej) im. św. Marii Magdaleny należa-

hab. Mirosławem Handke.

ły następujące ulice: Bogusławskie-

Jedynym źródłem do skreślenia

klasę czwartą i czwartego nauczycie-

trudno dokładnie określić, w każdym

bei St. Magdalena, wo in 2 Klassen

go, Chodorowskiego, Chrzanowskiej,

historii szkoły im. Marii Magdaleny

la, a więc przeistoczono ją w szkołę

jednak razie usiłowano to uczynić.

48 Schüler unterrichtet werden”.

Głęboka, Karpińskiego, Kleinowska,

od jej założenia aż do roku 1874 tj.

czteroklasową. Kronika Szkoły Żeń-

W okresie od 1805 do 1867 r.,

Szkoła mieściła się na probo-

Kopernika od ul. Ossolińskich, Kra-

do organizacji na podstawie pierw-

skiej im. Św. Marii Magdaleny rozpo-

a nawet do roku 1871 rozwój szkol-

stwie, tj. w klasztorze podominikań-

szewskiego, Krzyżowa, Lipowa, św.

szej ustawy szkolnej krajowej z 1873

czyna się od 1846 r. W tym więc roku

nictwa lwowskiego był nadzwyczaj

skim, gdzie przedtem był dom karny

Łazarza, św. M. Magdaleny, Matejki,

r. są katalogi szkolne, gdyż żadnych

oddzielono dziewczęta od chłopców

dla kobiet. W zabudowaniach tych

innych zapisów nie ma.

i utworzono osobną szkołę chłopców,

mieli także mieszkania nauczyciele.

Biorąc więc za podstawę kata-

a osobną dziewcząt.

W roku 1870 miasto zakupiło przy

logi szkolne i polegając na krótkim

W 1877 r. wybudowano znowu

tej samej ulicy, w sąsiedztwie, dom

zapisku w kronice parafii kościoła

nowy budynek dla szkoły męskiej

parterowy z pięterkiem stryszkowym

św. Marii Magdaleny, trzeba przyjąć,

i żeńskiej im. św. Marii Magdaleny

od strony południowej i z obszernym

że szkoła ta została założona w roku

przy ul. Leona Sapiehy na dużym,

ogrodem od p. Mosinga za 11.000 zł.

1816, gdyż w tym roku 16 paździer-

wolnym obszarze, który utworzył

W tym samym roku umieszczono tam

nika notatka, zamieszczona na mar-

piękne podwórze i ogród szkolny.

szkołę. Na tym gruncie l.72 ¼ postawi-

ginesie katalogu wskazuje, że odbyły

Szkolnictwo w Galicji po zajęciu

ło miasto w 1882 r. dwupiętrowy dom

się wpisy uczniów do szkoły i z tym

kraju przez Austrię przechodziło trud-

na pomieszczenie obydwu szkół –

dniem nauka się rozpoczęła. Katalogi

ne koleje. Wprowadzono do szkół

męskiej i żeńskiej. Stary budynek zde-

są pisane po niemiecku i nazywane:

język niemiecki jako wykładowy. Taki

molowano, część ogrodu sprzedano,

„Prüfungs-Extrakte”.

stan rzeczy trwał z małymi odmianami

a ze znacznej części rozplanowano

Pierwotnie szkoła miała nazwę

do roku 1868. Język polski służył po-

z trzech stron ulice tak, że z dużego

„Lwowska szkoła trywialna u św. Ma-

mocą w nauczaniu języka niemieckie-

powolny, a stan szkolnictwa niepo-

ogrodu zostało tylko małe podwórko.

Na Bajkach, Pełczyńska do stawu

rii Magdaleny”.

go. W roku 1848, gdy na krótką chwi-

myślny. W szkołach lepsze chwile

W 1871 r. zamieniono Szkołę Mę-

Pełczyńskiego, Sadownicka od ul.

W zaproszeniach urzędowych na

lę zaświtała konstytucja, spróbowano

nadeszły dopiero po wprowadzeniu

ską im. św. Marii Magdaleny na pełną

Krzyżowej, Sykstuska od ul. Słowac-

egzaminy (Einladung...) spotykamy

wprowadzić wykład polski do szkół.

polskiego języka wykładowego usta-

Szkołę Trywialną z trzema samoistny-

kiego, Sapiehy do ul. Sadownickiej,

szkołę im. św. Marii Magdaleny po

W jakich to działo się rozmiarach,

wą krajową z roku 1867 i po wpro-

mi nauczycielami, a w 1873 r. dodano

Technicka, Wronowska, Droga Wu-

raz pierwszy w 1817 r. „Trilialschule

wadzeniu autonomii szkolnej tzn. po

lecka, Wulka.

ustanowieniu Rady Szkolnej Okrę-

W 1876 r. szkoła żeńska prze-

gowej i wprowadzeniu ulepszonych

niosła się do wynajętego domu Ma-

planów nauki w 1875 roku. Nadzorcą

rii Sikorowej przy ul. Kopernika 76.

Szkoły im. św. Marii Magdaleny zo-

Następnie wprowadziła się do nowo

stał Jan Topolnicki.

zbudowanego budynku i w paździer-

Kilka wiadomości dotyczących

niku 1883 r. odbyło się uroczyste po-

szkół wyznaniowych, narodowościo-

święcenie budynku szkolnego.

wych. Celem wykształcenia perso-

Dnia 4 lipca 1887 r. zwiedził

nelu nauczycielskiego w pierwszej

szkołę arcyksiążę Rudolf, obejrzał

połowie XIX stulecia stosownie do

urządzoną wystawę robót ręcznych

postanowień politycznych język wy-

i wpisał się do księgi pamiątkowej.

kładowy seminariów nauczycielskich

W szkole męskiej dostojnego gościa

stosowano do języka okolicy, w jakiej

powitały chóry młodzieżowe ustawio-

seminarium leżało.

ne na podwórzu, dziatwa sypała mu

„...Ruski język jest przedmiotem

pod stopy kwiaty, a w pięknie przy-

obowiązkowym w Krośnie, nadobo-

strojonej sali gimnastycznej powitał

wiązkowym w Krakowie, Tarnowie,

go drugi chór dziecięcy. Arcyksiążę

Rzeszowie. Seminaria męskie we

zachwycony był serdecznym przy-