42

Okruchy historii

19 grudnia 2014–15 stycznia 2015 nr 23–24 (219–220) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Muzeum przyrodnicze.

czy odzyska zwiedzających?

Trwające 18 lat prace renowacyjne w Muzeum Przyrodniczym we Lwowie (dawne

muzeum im. Dzieduszyckich) pzyczyniły się do utraty prawie całego pokolenia

zwiedzających. Długie lata remontu budynku przy ul. Teatralnej spowodowały, że

turyści i część mieszkańców Lwowa zapomniała o nim. Przedtem odwiedzało go

około 100 tysięcy osób rocznie. Pełna renowacja głównej siedziby na ul. Teatral-

nej została ukończona w 2012 roku. W tym samym roku muzeum wygrało konkurs

na projekt „Dynamiczne muzeum” z funduszu Rinata Achmetowa „Rozwój Ukra-

iny” w rozmiarze 10 mln hrywien.

Klucz do sukcesu polega we

lwowiacy zaprosili dyrektora kopal-

KATARZYNA ŁOZA

ALEKSANDER KUŚNIERZ

współczesnych rozwiązaniach w

ni do Lwowa, gdzie suto go gościli,

tekst i zdjęcie

Muzeum w XIX w. zostało zało-

muzeum, należałoby odejść od po-

jakoby w podzięce za mamuta. W

żone (jako prywatne) przez hr. Wło-

wszechnego stereotypu muzeum

takich okolicznościach jakoś głupio

W niepewnym dla Ukrainy czasie

dzimierza Dzieduszyckiego, później

jako miejsca pozbawionego życia.

było nie oddać także i nosorożca.

Lwów mocno odczuwa brak tury-

upublicznione i przekazane miastu.

Nowe spojrzenie na przyszłość od-

Nosorożca jednak na razie w

stów, głównie z Polski. Przyszła dzia-

Dzieduszycki zatrudnił się w nim

zwierciedla nowe logo muzeum,

muzeum nie zobaczymy, a jedynie

łalność muzeum jest prowadzona w

jako kustosz.

które nawiązuje do historii, nauki, ra-

część wykonanych przy jego konser-

kierunku przyciągania mieszkańców

Za oficjalną datę powstania pla-

dości ze zwiedzania i ochrony środo-

wacji preparatów (m.in. oczy) oraz

miasta. Takie akcje jak „Noc w mu-

cówki uważa się rok 1870, kiedy zbio-

wiska naturalnego. Głównym mottem

rekonstrukcję głowy i sceny wydoby-

zeum”, „Ptasia pisanka”, ciekawe

ry umieszczone w specjalnie zaku-

Przyrodniczego Muzeum stało się

cia szczątek spod ziemi.

lekcje i pogadanki o zjawiskach przy-

pionym do tych celów budynku, za-

hasło – „wiedza staje się zrozumiała”.

W 1929 r. po wielu staraniach,

rody i tymczasowe tematyczne eks-

częły przyjmować pierwszych zwie-

Dzięki bogatej historii z oryginalnym

odbyła się ekspedycja naukowa zor-

pozycje – powinny zachęcać lwowian

Włodzimierz Dzieduszycki

dzających. Początkowo otwarte było

podejściem do pracy i ciekawymi

ganizowana przez PAU, która wy-

do wspólnego spędzania czasu. Na

chodne ropy naftowej, doskonale

raz w tygodniu. Ekspozycja składała

przedsięwzięciami muzeum przy-

dobyła jeszcze jednego nosorożca.

przykład, wielkanocną akcję „Ptasia

się ono zakonserwowało. Czaszka

się z 7 działów – zoologicznego,

rodnicze może liczyć na wielu gości,

Okaz ten, znajdujący się w Krakowie,

pisanka”, w trakcie której dzieci ma-

mamuta była pokryta skórą, którą

botanicznego, paleontologicznego,

jest najlepiej na świecie zachowanym

doceniła miejscowa ludność, wyci-

archeologicznego, etnograficznego,

okazem nosorożca włochatego. Stan

nając jej kawałki i robiąc z niej buty.

mineralogicznego, geologicznego. F.

jego zachowania pozwolił nawet na

Dopiero po pewnym czasie ktoś

Martin w swojej monografii poświę-

zidentyfikowanie roślin w treści żo-

zorientował się, że szczątki mogą na-

conej muzeom porównywał wówczas

łądka zwierzęcia. Brakowało mu je-

leżeć do wymarłego gatunku.

muzeum Dzieduszyckich do londyń-

dynie rogów, kopyt i sierści.

Szczątki chciało pozyskać do

skiego Muzeum Akademii Nauk.

W trakcie dalszych badań od-

swojej kolekcji muzeum krakowskie,

Od 1880 r. muzeum zostało prze-

kryto fragmenty szkieletów kolejnych

jednak lwowiacy byli szybsi – skorzy-

kazane społeczeństwu i utrzymywa-

dwóch nosorożców oraz wielu mniej-

stali z drogi nieoficjalnej. Zamiast pi-

ne z ordynacji poturzyckiej, czyli

szych zwierząt. Wszystkie okazy

niepodzielnej części majątku, którą

zarządzał ordynat – początkowo sam

Dzieduszycki.

W 1940 r. muzeum znacjonalizo-

wano i włączono do Akademii Nauk

USRR. Wzbogaciło się on o kolejne

zbiory – m.in. zbiory przyrodnicze

dawnego Muzeum Towarzystwa im.

Szewczenki, które zostało zlikwido-

wane, ale utraciło zbiory nie związa-

ne z przyrodą, które przemieszczo-

liczba których będzie rosnąć propor-

lowały jajka w naturalne rysunki jaj

no do innych muzeów.

cjonalnie do włożonych starań.

ptaków w tym roku odwiedziło około

Ostatnie 20 lat muzeum było

Muzeum Przyrodnicze założone

6 tys. osób.

zamknięte z powodu remontu bu-

zostało w 1870 roku przez hrabie-

W grudniu dla muzeologów

dynku, w którym się znajdowało, na

go Włodzimierza Dzieduszyckiego

zostało zorganizowane spotkanie

szczęście ten dobiegł końca i mu-

i było najchętniej odwiedzanym mu-

„Strategia aktualności: w jaki sposób

zeum odnowiło swoją działalność.

zeum we Lwowie. Powstało z myślą

muzeum może być potrzebne miej-

Póki co tylko w dwóch niewielkich

gromadzenia eksponatów regional-

scowej ludności”. Gośćmi byli dr Da-

salkach, ekspozycja będzie stopnio-

nych. Było największym muzeum

niela Zingg i Hans Konrad Schmutz z

sać oficjalne prośby do ministerstwa,

wo rozszerzana do 2015 r.

przyrodniczym II Rzeczypospolitej.

odnaleziono na terenie o wielkości

Muzeum Przyrody w Szwajcarskim

na miejsce przybył Tadeusz Dzie-

Dziś zbiory liczą około 500 tysięcy

3×8 m.

Wintertur. Mówili o tym, jak przy-

duszycki (syn zmarłego już Włodzi-

muzealiów przyrodniczych, etnogra-

Co ciekawe, w czasie badań

ciągać mieszkańców miasta, aby

Mamut ze Staruni

mierza), który zaproponował wykup

Jednym z głównych ekspona-

ficznych i prehistorycznych.

naukowych stwierdzono także, że

stali się stałymi gośćmi muzeum.

eksponatu. Właściciel kopalni wspa-

tów w Muzeum Dzieduszyckich była

Najbardziej znanym ekspona-

mamut i pierwszy nosorożec nie

Do Lwowa zjechali się pracownicy

niałomyślnie oddał mu go za darmo.

czaszka oraz duża część szkieletu

tem muzeum są szczątki nosoroż-

spoczywały w warstwach ze „swoich”

muzeów z różnych części Ukrainy, od

Czaszkę mamuta można oglą-

młodego mamuta, odnaleziona przy-

ca włochatego i mamuta ze Staru-

czasów, a więc musiały zostać wy-

nich można było się dowiedzieć jak w

dać dziś w muzeum.

padkiem w 1907 r. przez robotników

ni. Ze Staruni pochodzą także inne

kopane wcześniej i przemieszczo-

Kijowie, Charkowie, Odessie i Lwo-

kopalni ozokerytu w Staruni. Robot-

szczątki zwierząt i roślin prehisto-

ne. Prawdopodobnie dokonali tego

wie zachęca się mieszkańców do

nicy, kopiąc nowy szyb natrafili na

rycznych. Jeden z nich to jedyny

pracownicy kopali ozokerytu, którzy

zwiedzania muzeów. Podkreślano,

Nosorożec ze Staruni

Wkrótce dokonano kolejnego

kły, które z początku wzięli za rogi

na świecie egzemplarz nosorożca

natknęli się na znaleziska z XIX w.,

że współczesne muzeum musi być

znaleziska – były nim niekompletne,

wołu, i uważając, że znalezisko nie

włochatego z zachowanym nie tyl-

i uznawszy je za bezwartościowe,

interaktywne. Powinno być dostępne

ale doskonale zachowane, z tkanka-

ma żadnej wartości, poćwiartowali

ko szkieletem, ale także częściami

wrzucili do nieużywanego szybu.

dla dzieci i proponować naukę przez

mi miękkimi i rogiem, szczątki noso-

i wyrzucili.

miękkimi: częścią wnętrzności, mię-

zabawę. Oprócz stałej ekspozycji,

rożca włochatego.

Dzięki szczególnym właściwo-

śni i skóry. Nosorożec włochaty żył

MUZEUM PRZYRODNICZE mieści

gdzie można zobaczyć najcenniejsze

Także ten okaz trafił do Muzeum

ściom terenu, w którym znajdowało

na naszych terenach około 500000

się przy ul. Teatralnej 18, otwarte:

zbiory są także miejsce na zmienne

Dzieduszyckich, gdyż zapobiegliwi

się znalezisko, obfitego w sól i po-

lat temu.

10-17, oprócz pn. i pt.

ekspozycje tematyczne.