21

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 27 lutego–16 marca 2015 nr 4 (224)

Obserwator i rewolucjonista

jest bitwa z 1694 roku z Tatarami pod

Wszystko zmieniło się, gdy mia-

sąsiednim Hodowem, w której poległ

sto i okolice przejął kasztelan owrucki

pułkownik Stanisław Zagorowski.

Stanisław Pruszyński. Zaczął on re-

Rasowy dziennikarz polityczny powinien mieć talent, łatwość pisania, być spostrze-

Niedawno zawaliły się duże frag-

konstrukcję dawnego zamku, zakoń-

menty dachu, ścian i jedna z kolumn.

czył to dzieło jego syn Erazm już w

gawczy i mieć dar wyławiania z powodzi codziennych wiadomości informacji ważnych.

Przy tym, zaginał gdzieś interesujący

połowie XIX wieku. Wtedy rozebrano

Musi z łatwością nawiązywać kontakt z ludźmi – wielkimi tego świata i osobami, wyda-

barokowy portal. Wewnątrz – cał-

dwa najbardziej uszkodzone skrzydła

wałoby się, najzwyklejszymi, które nieraz jednak potrafią ująć istotę rzeczy precyzyjniej

kowita ruina, nie ma stropów, bram,

i bramę, z których w mieście wznie-

posadzek. Jedynie w jednym z po-

siono wspaniały neogotycki ratusz z

niż zacne grono uczonych w piśmie. Powinien także posiadać umiejętność syntezy

mieszczeń zachowały się fragmenty

wieżami. Z niewiadomych przyczyn

i pisać tak, by być zrozumianym przez szeroki krąg czytelników.

kominka z pilastrami.

w 1876 roku Pruszyński sprzedaje

Przez całkowity brak środków,

zamek Stanisławowi Potockiemu.

MIROSŁAW CZECH

warunki atmosferyczne i krytyczny

Jego wnuk Jerzy, właściciel wspa-

stan zabytku, przed kilkoma dniami

niałego pałacu przy lwowskiej ul.

Rasowy dziennikarz musi być

na FB pojawiła się grupa „Ratunek

Kopernika, choć rzadko wpadał do

osobowością i posiadać wyraziste

zamku w Pomorzanach”, której za-

Pomorzan, ale trzymał rezydencję

poglądy. Nie jest bowiem zwykłym

daniem jest zebranie 7 tys. hrywien

we wzorowym porządku i regular-

obserwatorem zdarzeń, lecz ich ko-

(stanem na 13 stycznia 2015 roku)

nie nadsyłał tu nowe meble i dzieła

mentatorem i interpretatorem. Przede

na wzmocnienie konstrukcji dachu.

sztuki. Częściowo te ostatnie zosta-

wszystkim więc musi być sobą, musi

Mam nadzieję, że inicjatywa entuzja-

ły wyszabrowane podczas I wojny

być obiektywny i opisywać rzeczywi-

stów-amatorów zwróci jednak uwagę

światowej. Potocki, który został

stość bez uwzględniania nacisków z

zewnątrz. Ważne jest przy tym, by

posiadał sprecyzowany system war-

tości i kierował się nim. Jedynie wów-

czas bowiem jego pisarstwo wzboga-

ci czytelnika, a nie będzie karmiło go

myślową papką.

Takim dziennikarzem jest Wi-

talij Portnikow – jeden z najprzeni-

kliwszych obserwatorów polityki na

ogromnym obszarze byłego ZSRR

i jeden z jej najważniejszych komen-

tatorów. Doskonale wykształcony

brać studiów w Kijowie, więc musiał

Do historii Ukrainy przejdzie

erudyta, współpracownik najważ-

wyjechać do Dniepropietrowska.

scena, gdy Portnikow na dźwigu

niejszych mediów na Ukrainie, w

Dziś Izrael jest dla niego praw-

ustawionym pośrodku Majdanu Nie-

Rosji, Polsce, państwach nadbał-

dziwą drugą ojczyzną. Spędza w nim

podległości w Kijowie – w gronie kilku

tyckich i Izraelu. W rankingach ludzi

dużo czasu, komentując tamtejszą

przywódców rodzącej się rewolucji –

najbardziej wpływowych na Ukrainie

rzeczywistość z pozycji zaangażowa-

przemawia do tłumu swoich rodaków,

zajmuje jedno z czołowych miejsc.

nego obywatela. Uczestniczy też w

którzy pospieszyli na pierwszy maso-

Jest czytany, słuchany i oglądany, bo

życiu wspólnot żydowskich na Ukra-

wy protest przeciwko pobiciu studen-

od lat – poza pisaniem – prowadzi

inie i w Rosji, choć do Moskwy wstępu

tów przez oddziały Berkutu. Wszedł

własne audycje radiowe i telewizyjne.

na razie nie ma. Dla oszalałej w czasie

do Rady Majdanu, gromadzącej dzia-

Duchowo wciąż jest człowie-

Majdanu i wojny rosyjsko-ukraińskiej

łaczy społecznych i polityków. A gdy

kiem młodym, ma bowiem ogromną

propagandy rosyjskiej stał się jednym

wobec gróźb utraty zdrowia i życia,

pasję poznawania świata, komento-

z wcieleń stereotypu łączącego naj-

jakie otrzymał od „nieznanych spraw-

wania tego, co zobaczył i usłyszał,

gorsze epitety, którymi są obdarzani

ców”, musiał wyjechać z kraju, wybrał

oraz spierania się z tymi, którzy jego

Ukraińcy i Żydzi jednocześnie.

pobyt w Warszawie, bo tu miał przyja-

zdaniem nie mają racji. Był świad-

Pasją Portnikowa jest pozna-

ciół i stąd miał najbliżej do domu.

kiem końca Związku Sowieckiego i

wanie świata. Europę przemierzył

W oczach Polaków i zachodniej

narodzin państw, które powstały na

wzdłuż i wszerz, jako dziennikarz,

opinii publicznej stał się prawdziwym

gruzach imperium. Z tamtych cza-

turysta i uczestnik niezliczonych

ambasadorem rewolucjonistów. Wy-

sów pozostała mu znajomość z ich

stępował w mediach, prowadził de-

konferencji, w których brał udział.

przywódcami, których część patrzyła

Początkowo chciał przede wszyst-

baty, uczestniczył w licznych konfe-

nieprzychylnym okiem na artykuły i

kim nasycić się Zachodem i krajami,

rencjach. Zawsze podkreślał wyjątko-

komentarze „Witalika”.

które uwolniły się od komunizmu. Z

wość wydarzeń rozgrywających się w

Portnikow jest mistrzem krótkich

tych peregrynacji, a także z obser-

Kijowie i innych ukraińskich miastach,

form dziennikarstwa: komentarza, fe-

Zamek w Pomorzanach niszczeje

wacji dokonań polityków i intelektu-

nie tylko w kontekście Ukrainy i Rosji,

lietonu i analizy. Stawia tezy mocne,

specjalistów i fachowców, a co naj-

ambasadorem Rzeczypospolitej w

lecz również Europy i całego Zacho-

alistów ważnych dla dziejów Ukrainy,

bez uciekania się do takich wyrażeń

ważniejsze – urzędników, odpowie-

USA, szybko wszystko naprawił i ze-

Europy, Rosji i pozostałych państw

du. Apelował o pomoc i wsparcie,

jak „wydaje się” lub „być może”. Pi-

postsowiekich  powstała  książka

słusznie zwracając uwagę na to, że

dzialnych za stan zabytków.

zwalał nawet na zwiedzanie zamku.

sze z pasją, językiem ciętym i jed-

„Matka Boska w synagodze”. To za-

przeciwnikiem społeczeństwa ukraiń-

noznacznym. Zawsze z ambicją, by

Wiadomo, że w 1939 roku wszystko

pis dziennika, który przez lata Port-

skiego zgromadzonego na Majdanie

przewidzieć przebieg zdarzeń i ich

zniknęło bezpowrotnie, chociaż coś

Kościołowi bernardynów

nie jest ówczesny prezydent Ukra-

nikow prowadził w „Dzerkało Tyżnia”,

wpływ na losy opisywanych wspólnot

z książek i obrazów znalazło się z

w Husiatynie przywrócono

wpływowym tygodniku kijowskim.

iny, lecz Władimir Putin. A rosyjski

i poszczególnych osób.

dawnym Ossolineum, dziś bibliote-

historyczną fasadę

Polskie wydanie obejmuje przede

przywódca plany ma dalekosiężne

Jego ojczyzną jest Ukraina, którą

Bracia Mniejsi franciszkanie przy

ce im. Stefanyka, a w tarnopolskim

wszystkim te części edycji ukraiń-

– chce zająć nie tyko Ukrainę i inne

chce widzieć jako państwo demokra-

pomocy osób zaangażowanych i pa-

muzeum eksponowana jest komoda

skiej, które są związane z naszym

państwa postsowieckie, lecz dopro-

tyczne i europejskie. Miał nadzieję,

rafian w lecie ubiegłego roku zaczęli

z pomorzańskiego zamku.

krajem. Witalij dobrze zna Polskę, jej

wadzić do rozbicia UE i NATO.

że jego kraj podąży drogą państw

odbudowę swej świątyni, założonej

Po II wojnie światowej w zam-

język i kulturę. Nasz kraj lubi i – mam

Witalij podkreśla, że w podczas

Europy Środkowo-Wschodniej: głę-

w 1610 roku przez starostę winnic-

ku umieszczono szkołę, a później

nadzieję, że nie popełniam nadużycia

rewolucji Euromajdanu i w czasie

boka transformacja gospodarcza

kiego Walentego Kalinowskiego jako

administrację rejonową, bo do 1965

– jest nim zafascynowany. Źródłem

wojny z Rosją na nowo ukształtował

i polityczna, ugruntowanie demo-

klasztor bernardyński. Celem odbu-

roku Pomorzany były stolicą rejonu.

tej fascynacji jest przede wszystkim

się naród ukraiński. Obywatelski, a

kracji i członkostwo w NATO i UE.

dowy było usunięcie współczesnych

Po tym zamek pozostawiono wła-

nie etniczny. Jego członkami i patrio-

wielkość dziejów Polski ostatnich kil-

Nie udało się, Ukraina długo podą-

dobudówek na fasadzie, pochodzą-

snemu losowi, chociaż w 1978 roku

kudziesięciu lat związanych z Solidar-

tami są bowiem wszyscy mieszkańcy

żała inną ścieżką, zakładającą bu-

cych z okresu Breżniewa. Ojcowie

przeprowadzono tu remont. Dalej

nością i polską drogą do UE.

Ukrainy, niezależnie od swojego po-

dowanie modelu postsowieckiego

wykonali olbrzymią pracę: dobudo-

przyszedł pożar i zapomnienie. Do

Dla czytelnika polskiego ogląd

chodzenia etnicznego, języka, którym

z wszechwładzą oligarchów, po-

wali drugie piętro nawy, zdemonto-

naszych dni dotrwało to co uratowali

spraw naszego kraju, jaki przedsta-

posługują się na co dzień i wyznawa-

wszechną korupcją i nepotyzmem.

wali sowiecką fasadę i zamienili ją na

Pruszyńscy – dwa skrzydła z dwoma

nej wiary. Dla Portnikowa to szcze-

wia Witalij Portnikow, powinien przy-

I dlatego pod koniec listopada

pierwotną, renesansową, która była

narożnymi wieżami. Od strony we-

nieść satysfakcję, ocena ta wypadła

gólnie ważne, bo z dumą podkreśla

2013 r. porzucił rolę obserwatora i

przed 1939 rokiem. Detale rzeźbione

wnętrznego dziedzińca jedno z nich

bowiem nad wyraz pozytywnie. Jest

swoją żydowskość.

komentatora, by stać się aktorem

i herb Braci Mniejszych pomogli od-

ma otwartą galerię z kolumnadą, po-

to zarazem zaproszenie do pozna-

Za czasów sowieckich poznał

rozgrywających się wydarzeń. Po od-

nowić konserwatorzy z Żytomierza.

dobną do Zamku Wawelskiego. Zo-

nia sposobu myślenia i postrzegania

ograniczenia związane z osławioną

rzuceniu przez Wiktora Janukowycza

Jednocześnie przygotowano więźbę

stała wzniesiona jeszcze za czasów

świata przez jedną z ważnych po-

„rubryką 5” z kwestionariusza oso-

umowy stowarzyszeniowej Ukrainy z

pod nowy dach, który jest kładziony

Jana III. Zawalone obecnie schody

staci, które kształtują oblicze współ-

bowego obywateli Kraju Rad. Każdy

UE stał się jednym z inicjatorów Eu-

obecnie. Apel o pomoc finansową w

wejściowe prowadziły do głównego

czesnej Ukrainy.

powinien był wpisywać w niej swoją

romajdanu – trzymiesięcznych prote-

tej sprawie można znaleźć na stronie

wejścia, nad którym do dziś widnie-

narodowość. Gdy podał „niewłaści-

stów, które szybko przekształciły się

parafii: http://husiatyn.ofm.org.ua/ lub

je herb królewski i tablica po łacinie

Książka została wydana nakła-

wą”, wówczas spotykały go ogra-

nową ukraińską rewolucję, a następ-

na stronie na Facebooku.

z 1922 roku, gdzie wyszczególnieni

dem warszawskiego wydawnictwa

niczenia w dostępie do szkół wyż-

nie w wojnę z rosyjską interwencją

są właściciele zamku, wspomniana

szych i karierze. Witalij nie mógł wy-

Most.

na Krymie i w Donbasie.