15

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 18–30 kwietnia 2015 nr 7 (227)

Polityka obronna Polski według Janusza Onyszkiewicza

Obrona i odwet

Nasza polityka obronna jest wbudowana w system międzynarodowy NATO i jest oparta na przekonaniu, że trzeba budować

nasz własny potencjał na wypadek także zagrożenia wielkim konfliktem międzypaństwowym. Przede wszystkim jednak trzeba

skoncentrować się na możliwym zagrożeniu konfliktem lokalnym. Musimy być gotowi nie tylko do obrony, ale i do ataku odwe-

towego – mówił JANUSZ ONYSZKIEWICZ, kończąc swoje wystąpienie dla studentów przemyskiej Państwowej Wyższej Szkoły

Wschodnioeuropejskiej. Oprac. Jacek Borzęcki

Stąd też starania Polski, aby pozy-

czonego ataku lokalnego, teoretycz-

swoją siłę, jako karę wobec krajów

Nierealny atak totalny

Natowska „szpica”

W przypadku niezwykle mało

skać na swoim terytorium obecność

nie istnieje też zagrożenie w postaci

NATO podjęło w Newport dobrą

arabskich za przyzwolenie na dzia-

prawdopodobnego ataku totalnego

natowskiej „szpicy”, a także natow-

konfliktu wewnętrznego w jakimś

dla Polski decyzję o powstaniu tzw.

łalność organizacji terrorystycznych

na Polskę, sojusznicze kraje NATO

skich magazynów wojskowych. Je-

kraju, mogącego „wylewać się” na

„Szpicy”, czyli sił szybkiego reago-

atakujących państwo żydowskie.

mają oczywiście obowiązek przyjść

żeli bowiem „szpica” miałaby szybko

zewnątrz, czy też tzw. konfliktu „hy-

wania.

Demonstracja siły polegała na ude-

nam z pomocą. Stosunkowo niedaw-

wkroczyć do akcji, to potrzebowa-

brydowego”, znanego już nam z

W ramach planów operacyjnych

rzeniu przez izraelskie siły specjalne

no udało się Polsce uzyskać nowy

łaby ileś czołgów i transporterów

Krymu i „Donbasu”. To jest wojna, w

NATO, „normalne” siły reagowa-

lub lotnictwo na jakiś wybrany obiekt

plan działania NATO wobec naszego

opancerzonych, jak również zaple-

której właściwe nie ma linii frontu i nie

nia są w stanie przystąpić do akcji

danego kraju.

kraju.

cza technicznego.

ma wyraźnych (uznawanych przez

zbrojnej dopiero po miesiącu lub

Przeciwko takiemu lokalnemu

Jeżeli doszłoby do pełnej agresji

Założeniem  polskiej  polityki

wszystkich) stron konfliktu.

nawet dwóch. To byłoby wystarcza-

atakowi Polska musi się przygoto-

wobec Polski, to wiemy mniej więcej

obronnej jest nie tylko gotowość do

Wojna „hybrydowa” okazała się

jące jedynie w przypadku wielkiego

wać, bo jest on politycznie znacznie

na jakie wsparcie wojskowe nasz kraj

obrony, ale jednocześnie gotowość

skuteczna na Krymie i we wschod-

konfliktu zbrojnego, kiedy natowski

trudniejszy. W przypadku np. od-

może liczyć. I wszystko wskazuje na

do odpowiedzi atakiem odwetowym.

nich obwodach Ukrainy, bo tam więk-

ogląd satelitarny miałby możliwość

osobnionego ataku obcej rakiety na

to, że byłoby to wsparcie zupełnie wy-

Będzie to możliwe dzięki aktualnie

szość miejscowej ludności akceptuje

odpowiednio wcześniejszego do-

jakiś obiekt w Polsce, nie do końca

starczające do odparcia takiej agresji

kupowanym rakietom manewrują-

i wspiera działania separatystów.

strzeżenia koncentracji wojsk rosyj-

wiadomo, czy NATO ma zareagować

– twierdzi Onyszkiewicz. Przyznaje

cym „JASSM”, którymi w odwecie

Tego rodzaju zagrożenia są teore-

skich, niezbędnych agresorowi do

i ewentualnie w jaki sposób. Ponie-

jednak, że traktat, zobowiązując kra-

można będzie zaatakować strate-

tycznie możliwe także na Łotwie i

zmasowanego ataku.

waż to byłby atak nagły, więc obro-

je natowskie do przyjścia z pomocą,

giczne cele agresora.

zwłaszcza w Estonii, gdzie żyje ok.

Natomiast w przypadku nagłe-

nić się przed takim atakiem można

jednocześnie wprowadza element

Polityka obronna Polski jest więc

30% Rosjan (w estońskim mieście

go uderzenia lokalnego, przepro-

w zasadzie tylko środkami własny-

dowolności polegający na tym, że

nie tylko wbudowana w między-

Narwa Rosjanie stanowią aż 95%

wadzonego niewielkimi siłami prze-

mi. I stąd – jak twierdzi Onyszkie-

każdy kraj sam będzie decydował

narodowy system obronny NATO,

mieszkańców). Konflikt „hybrydowy”

ciwnika, pomocna będzie natowska

wicz – w polskiej polityce obronnej

o podjęciu środków, które uzna za

ale zakłada też budowę własnego

wiąże się z tzw. „doktryną Putina”,

„szpica” (w formie wzmocnionej

jest taki duży nacisk na systemy

„stosowne i wystarczające”. Dlatego

potencjału nastawionego przede

która zakłada, że Rosja nie tylko

brygady – około 5 tysięcy żołnie-

obrony przeciwlotniczej czy prze-

też Polska stara się o stacjonowanie

wszystkim na ewentualne zagroże-

może, ale ma obowiązek działać

rzy), która może przystąpić do akcji

ciwrakietowej, które mogłyby skutki

jednostek wojsk sojuszniczych na

nie nagłym konfliktem lokalnym. W

(nawet zbrojnie) wszędzie tam, gdzie

w ciągu paru dni. Aktualnie „szpica”

tego rodzaju ataku zminimalizować

swoim terytorium.

przypadku takiego ataku polskie siły

bardzo szeroko rozumiane interesy

składa się z żołnierzy niemieckich,

albo w ogóle do niego nie dopuścić.

zbrojne – licząc przede wszystkim

ludności rosyjskojęzycznej (prawo-

holenderskich, polskich i z krajów

– Wielki program, który będzie kosz-

na własne siły – mogą jednocześnie

sławnej) są zagrożone. W ramy tych

bałtyckich, przy czym brygada ta

tował kilkanaście miliardów złotych,

Możliwy atak lokalny

Bardziej prawdopodobny (choć

oczekiwać na szybkie wsparcie so-

interesów Rosja włącza także prawo

dysponować będzie także siłami

ma być uruchomiony już w tym roku

ciągle na skali mało prawdopodob-

juszniczej brygady „szpicy”.

do secesji, jak to widać na Ukrainie.

lotniczymi i morskimi. Dowództwo

– zapowiada Onyszkiewicz.

nych zdarzeń) może być atak lokal-

W sumie chodzi po prostu o to,

Na szczęście w Polsce nie ma

„szpicy” ma być ulokowane najpraw-

ny. Takie ograniczone konflikty uży-

aby cena ataku na Polskę była na

liczącej się mniejszości rosyjskiej,

dopodobniej w Szczecinie. Ważne

Nieprawdopodobny

wane bywają jako środek nacisku,

tyle wysoką, żeby nikomu nie opła-

czy też znaczącej liczby zwolenni-

jest, żeby na ewentualną rosyjską

konflikt „hybrydowy”

albo środek demonstracji siły. Izra-

cało się go podejmować.

ków Rosji, więc tego typu konflikt

agresję lokalną odpowiedziały siły

Obok pełnowymiarowej wojny

el np. dość często demonstrował

naszemu państwu nie grozi.

NATO, a nie tylko jednego kraju.

między dwoma krajami, czy ograni-

KG

z tym Ukraina musi wejść w okres

prowadzenia działań wojennych ze

atakiem rosyjskim na Polskę jest w

Z JANUSZEM ONYSZKIE-

Ukraina poradzi sobie z pro-

bardzo bolesnych ale koniecznych

względu na ograniczone możliwości

istocie bardzo niewielkie. Natomiast

WICZEM, ministrem obrony

gramem reform. Bo jeśli ten

reform, bez których może zginąć.

użycia lotnictwa (nawet zima jest pod

dla nas jest rzeczą niesłychanie waż-

narodowej Polski w latach

program miałby zawalić się,

tym względem lepsza). Dopiero teraz

ną, żeby mieć na Wschodzie, to zna-

1992–1993 i 1997–2000 roz-

gdyby na Ukrainie wybuchła

Niektórzy polscy politycy

zaczynają się pojawiać lepsze możli-

czy na Ukrainie, kraj prosperujący go-

mawiał JACEK BORZĘCKI.

trzecia rewolucja i powstał

straszą nas niebezpieczeń-

wości dla eskalacji tego konfliktu. Do

spodarczo, stabilny politycznie i nam

chaos, to wówczas prawdo-

stwem agresji rosyjskiej na

tego wszystkiego dochodzi jeszcze i

przyjazny, a nie kraj słaby, całkowicie

Jaki scenariusz rozwoju

podobieństwo kontynuowa-

Polskę. Tymczasem trudno

to, że nie wszyscy separatyści pozo-

zwasalizowany wobec Moskwy i bę-

sytuacji na Ukrainie uważa

nia agresji (zwłaszcza wzdłuż

sobie wyobrazić, po co by-

stają na „krótkiej smyczy” Rosji. Są

dący elementem polityki bezpieczeń-

Pan za bardziej realny? Czy

wybrzeża Morza Czarnego)

łoby to Putinowi potrzeb-

konflikty między nimi, oni mają też

stwa Rosji. W związku z tym, to co się

tzw. „optymistyczny”, zakła-

byłoby większe, niż gdyby

ne. Zresztą wymieniony w

własne ambicje – czasami zresztą

dzieje na Ukrainie, los tego kraju, jest

dający „zamrożenie” konflik-

reformy się powiodły.

Pańskim wystąpieniu fakt

Oczywiście, Putin liczy na to, że

zbyt wygórowane, ale mogą czasami

dla nas ważny nie tylko ze względu

tu we wschodniej Ukrainie i

utrzymywania przez Rosję

sytuacja gospodarcza na Ukrainie

skutkować nowymi aktami agresji.

na wspólne więzy historyczne i pew-

nie przewidujący ekspansji

bardzo silnego wojska na

do tego stopnia załamie się, że dla

Wprawdzie mam nadzieję, że do peł-

ne poczucie wspólnoty, ale także ze

rosyjskiej na dalsze teryto-

wschodzie kraju i znacznie

Ukraińców „żołądek” stanie się waż-

nej eskalacji nie dojdzie, ale nie doj-

względu na nasze bardzo podstawo-

ria ukraińskie? Czy raczej

słabszego w części zachod-

niejszy od suwerenności narodowej.

dzie tylko wtedy, jeżeli my pokażemy,

we interesy narodowe.

„pesymistyczny”,  przewi-

niej, najlepiej dowodzi, że

I wówczas duże szanse będzie miała

że jesteśmy do tego stopnia gotowi

dujący kontynuację zbroj-

tak naprawdę Putin nie oba-

Z Pańskiego wystąpienia

wojna „hybrydowa”, która zdestabili-

wesprzeć Ukrainę, że cena dalszej

nej agresji wzdłuż wybrze-

wia się ataku z Zachodu.

wynikałoby, że nie należy,

zuje państwo. Kluczową sprawą na

Oczywiście, z punktu widzenia

agresji będzie po prostu zbyt wyso-

ża Morza Czarnego?

niestety, robić sobie nadziei

Jeżeli Zachód nie wesprze Ukra-

Ukrainie są reformy gospodarcze,

racjonalności, zagrożenie atakiem na

ka i nie do zaakceptowania – nie tyle

na wzmocnienie jednostki

iny nie tylko gospodarczo i finanso-

ale także reformy w funkcjonowaniu

Polskę ze strony Rosji jest minimal-

może przez samego Putina, ile przez

wojskowej w Przemyślu.

wo, co zresztą w dużej skali już się

państwa, w tym także decentraliza-

ne. Trzeba jednak pamiętać o pewnej

jego otoczenie, a w szczególności

Rzeczywiście, jednostki wojsko-

dzieje, ale także wojskowo, i jeżeli

cja. Putin nalega na federalizację

lekcji z historii. Mianowicie często

przez oligarchów rosyjskich, którzy

wej w Przemyślu nie ma powodu

Ukraina tym samym nie podniesie

kraju, co jest kolejnym przykładem

władze krajów nawet wydawałoby

są najbardziej dotknięci tymi rozma-

wzmacniać. Po pierwsze dlatego, że

kosztów dalszej rosyjskiej eskalacji

cynicznej hipokryzji, bo przecież

się dosyć rozsądnie funkcjonujących,

itymi sankcjami i spadkiem wartości

nie widać zagrożenia od strony gra-

tego konfliktu do poziomu, który już

Rosja w rzeczywistości wcale nie

dokonują rzeczy kompletnie irracjo-

rubla. Oni być może w końcu za-

nicy, a po drugie, mówiąc całkowicie

nie będzie do zaakceptowania przez

jest krajem federalnym, choć ma taki

nalnych, powodując potem straszliwe

czną oddziaływać na samego Puti-

otwarcie, nie jest dobrą praktyką

rozmaite kręgi decyzyjne w Rosji,

zapis w Konstytucji. Decentralizacja

katastrofy. Można też dopuszczać

na, mitygując go w poszczególnych

obronną, aby mieć poważną jednost-

to taka eskalacja agresji nastąpi.

natomiast jest koniecznością, chodzi

czynnik podobny do sytuacji carskiej

działaniach. Ale raczej trudno mieć

kę wojskową tuż przy granicy, przez

Obecny okres zawieszenia broni jest

tylko o to, by to była decentralizacja

Rosji w 1914 roku, która myślała, że

nadzieję, że przy rządach Putina uda

którą teoretycznie mógłby nastąpić

częściowo spowodowany tym, jak

rzeczywista, a nie tylko pozorna. No i

w sytuacji pojawiających się trudności

się odwrócić to, co się stało na Ukra-

atak. Takie usytuowanie uniemoż-

sądzę, że Rosja musiała wchłonąć

także sprawą bardzo istotną jest peł-

wewnętrznych, uratować carat może

inie wschodniej. To zresztą wcale nie

liwiałoby tej jednostce jakikolwiek

i wyszkolić kolejną grupę poboro-

ne uniezależnienie sądownictwa, bo

tylko „dobra” wojna. Mógłby tak po-

oznacza, że trzeba dążyć do zama-

manewr operacyjny. Duża jednostka

wych. Właśnie jesienią zakończył

bez niezawisłego sądu niemożliwa

myśleć również i Putin, gdyby zaczęły

chu na Putina.

musi więc być usytuowana bardziej

się tam pobór – 150 tysięcy młodych

będzie walka z korupcją, która jest

mu zagrażać trudności wewnętrzne.

w głębi kraju, żeby w razie potrzeby

Zapewne zgodzi się Pan,

Rosjan trafiło do wojska. Ponadto

kolejnym rakiem, który toczy spo-

Sądzę jednak, że nawet przy tym

mogła rozwinąć działanie operacyjne

że zachowanie Putina bę-

jesień jest okresem najgorszym do

łeczeństwo ukraińskie. W związku

elemencie irracjonalności zagrożenie

w jedną lub w drugą stronę.

dzie też zależało od tego, jak