21

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 18–30 kwietnia 2015 nr 7 (227)

- Ukraina nie posiada lustracyj-

między decydentami na szczeblu

kilka. Podkreślam to w tym miejscu,

nego ustawodawstwa, według które-

rządów i dyplomacji dwóch sąsiadu-

gdyż polskie media skupiają się tylko

go kandydaci na państwowe posady

jących państw europejskich. Jedno

na jednym. Ustawy te mają na celu

muszą udowodnić, że nie współpra-

z tych państw bardzo potrzebuje

wzmocnienie i utwierdzenie pamięci

cowali z radzieckimi organami par-

pomocy, a drugie ma tylko jednego,

historycznej o wszystkich strukturach

tyjnymi i służbami specjalnymi. Tu

dużego kalibru zakochanego w so-

dążących do utworzenia niezależnej

rodzi się pytanie – jaka jest praktycz-

bie, emocjonalnie nastawionego do

Ukrainy, destalinizację przestrze-

na korzyść z otwarcia archiwów dla

siebie przyjaciela w Europie. Tym

ni publicznej, zakaz propagowania

wszystkich chętnych? Wywoływać

przyjacielem jest Polska. Wszyscy

ideologii stalinowskich i faszystow-

moralny osąd nad byłymi „tajniaka-

inni stawiają warunki. Stawiają je w

skich oraz otworzenie archiwów z lat

sposób otwarty i twardy nie dając

mi”? Tak, ale tego nie można wpisać

1917–1991. W tym zawierają tę, która

niczego darmo. Moich dyskutantów

w żadna ustawę.

wywołała w relacjach z Polską wspo-

nie dziwi, kiedy Niemcy negocjują

mniany zgrzyt.

- Wynikają też kolizje z Ukraińskim

swoje cele i w zamian za wielomilio-

Ustawa, sama w sobie, nie jest

Instytutem Pamięci Narodowej. Po

nowe dotacje na uchodźców i infra-

niczym dramatycznym. Jej głównym

przekazaniu wszystkich archiwów tej

Wasyl Rasewycz

strukturę starają się o preferencyjne

celem jest podwyższenie świadczeń

instytucji, manipulacyjne możliwości

ukraiński historyk

traktowanie.

socjalnych dla kombatantów, których

kierownictwa i pracowników Instytutu

Agnieszka Piasecka

i publicysta,

Co do samego sporu o Wołyń

doprawdy niewielu już zostało. Nie

Fundacja „Otwarty Dialog”

wzrastają wielokrotnie. W społeczeń-

szef redaktor lwowskiego

To nie będzie komentarz histo-

pomiędzy obydwoma państwami.

budzi też we mnie większych kon-

stwach demokratycznych, aby unik-

portalu zaxid.net

ryczny, gdyż historykiem nie jestem.

Stykam się z politykami i urzędnika-

trowersji zapis o uznaniu struktur dą-

nąć nadużyć, dokładnie opisane są

Przyjęta niedawno przez Radę

W czwartek w Radzie Najwyższej

mi ukraińskimi, którzy albo wypie-

żących do niepodległości po I wojnie

mechanizmy rekrutacji pracowników

Najwyższą Ukrainy ustawa o deko-

posłowie przegłosowali pakiet ustaw,

rają tę świadomość albo ze swojej

światowej, bo uwzględnione zostały

takiej instytucji, naznacza się kierow-

munizacji jest surowym i w wielu miej-

z których jedna szczególnie wzbudzi-

interpretacji wydarzeń robią oficjalny

wszystkie struktury.

ników i rady nadzorcze z szeregów

scach sprzecznym z ukraińskim usta-

ła kontrowersje w polskich mediach

kurs polityki zagranicznej. Warunek

Natomiast jest pewien zapis, któ-

bezpartyjnych i cieszących się autory-

wodawstwem dokumentem. Pośpiech

ze względu na jej wydźwięk ale i na

symbolicznego przeproszenia i nie

ry jest sam w sobie niebezpieczny.

tetem naukowców. W przypadku Ukra-

z jakim był „przepychany” ten doku-

fakt, że danego dnia przebywał z wi-

grzebania się w żaden sposób i nie

Mówi on o karaniu obywateli Ukrainy,

iny dyrektora IPN po prostu naznacza

ment w parlamencie świadczy o tym,

zytą na Ukrainie i przemawiał w sali

wracania do tej sprawy stanowi wa-

obcokrajowców oraz bezpaństwow-

się nakazem, a pośród pracowników

że ukraiński Instytut Pamięci Naro-

plenarnej Rady Najwyższej Prezy-

runek wyboru sojusznika polityczne-

ców za „publiczne przejawianie znie-

przeważają ludzie z wyraźnym poli-

dowej chory jest na „kolesiostwo” i w

dent RP Bronisław Komorowski. Te-

go w Polsce. Pozostawiam polskim

ważającego nastawienia do osób wy-

tycznym zaangażowaniem.

wielu momentach mało czym różni

mat powrócił jednak dzisiaj podczas

decydentom politycznym ustosunko-

mienionych w art. 1 tej ustawy”, czyli

Zaliczając do organizacji boha-

się od radzieckich i współczesnych

świątecznej wycieczki ze znajomymi.

wanie się do tych kwestii i wyrażam

m.in. bojowników UPA. Jest to, po

tersko walczących o niepodległość

rosyjskich propagandystów.

W lesie na trawie gdzieś w ostępach

nadzieję, że zadają sobie trud by

pierwsze, zapis w stylu osławione-

Ukrainy OUN, autorzy dopuścili się

Otwarcie radzieckich archiwów

kijowskiej obłasti nagle słyszę: „Czy

wiedzieć, znać, czytać i słyszeć i spo-

go „lub czasopisma” pozostawiający

wielkiego błędu. Po pierwsze: OUN

organów represji można było by po-

wony w cij Werchownij Radi wsi dur-

tykać się. Przyjazd raz na pół roku na

pole swobody interpretacji absolutnie

była organizacją polityczną (politycz-

witać na wszelkie sposoby, gdyby nie

ni? Toż wony ne znaly szczo prezy-

dwa dni ze znajomością tylko angiel-

dowolnej. Można postawić pytanie,

ną partią), która została wyniesiona

pewne wątpliwości:

dent Polszczi pryjizżaje? Choczaby

skiego nie wystarczy aby cokolwiek

czy debata historyczna też zostanie

za nawias naukowego krytycznego

- Jeżeli cele i zadania dwóch

na nastupnyj deń abo piznisze tcej

zrozumieć, a zatem nie wystarczy by

zinterpretowana jak „znieważające

podejścia, bowiem za negowanie

podstawowych kategorii użytkowni-

zakon Szuchewycza perehlosowa-

nawet próbować realizować jakiekol-

nastawieni”? Jeden z komentujących

„kanonicznie-bohaterskiego” opisu

ków archiwów, którymi są zawodowi

ly” („Czy oni w tej Radzie Najwyż-

wiek interesy własnego państwa, pod

na moim Facebook twierdzi, że to

ma nastąpić kryminalna odpowie-

historycy i rodziny represjonowanych

sze wszyscy powariowali? Czyż nie

warunkiem, że byłyby one w ogóle

symboliczny martwy zapis nie powo-

dzialność. W tych warunkach na-

są zrozumiałe, to dążenie osób po-

wiedzieli, że prezydent Polski przy-

sprecyzowane.

dujący żadnych konsekwencji. Pozo-

ukowe badania lat 1920-40 XX wie-

stronnych do cudzej prywatnej in-

jeżdża? Choćby następnego dnia,

W Polsce potrzebujemy również

staje pytanie po co tworzyć martwe

ku są praktycznie niemożliwe.

formacji – już nie całkiem. Ogólny

albo później tę ustawę Szuchewycza

dziennikarzy, którzy pisząc o spra-

zapisy?

Problem dekomunizacji prze-

dostęp do archiwów może otworzyć

przegłosowali”). Pada to z ust zna-

wach wschodnich lub pokazując je w

Za dużo i za długo czytam usta-

strzeni publicznej jest aktualny i ko-

skrzynkę Pandory dla osobistych

jomego oburzonego czwartkowym

telewizji znają język i nie polegają na

wy i je analizuję by nie wiedzieć, że

nieczny. Jedną z moich uwag jest

i politycznych rozliczeń. Przy tym

brakiem wyczucia deputowanych i

plotkach. Chciało mi się tę uchwałę

na etapie wdrażania, pole interpre-

to, że w procesie dekomunizacji nie

dyletanckie wykorzystanie personal-

marszałka Rady Najwyższej.

przeczytać w oryginale i okazało się,

tacji odgrywa szeroką rolę. Jeśli za-

można dopuszczać do nowej ideolo-

nych aktów, bez znajomości histo-

Przyznam jednak, że takich ludzi

że poza jednym denerwującym zapi-

pis ten w intencji ustawodawcy jest

gizacji i indoktrynacji. Oznaczałoby

rycznego kontekstu i mechanizmów

spotkałam więcej, jak widać myślą-

sem nie jest z polskiej perspektywy

kompletnie jasny i zrozumiały, to

to, że zamiast Lenina ma przyjść

funkcjonowania sowieckiej maszyny

cych i wyczulonych na kwestie proto-

taka straszna.

potrzebuje on bardzo precyzyjnego

Stepan Bandera, a KPZR powinna

represji może doprowadzić do fatal-

kołu dyplomatycznego. Bo czy to jest

Nie jest ona celowo antypolska,

komunikatu społecznego.

zastąpić OUN.

nych skutków:

wina polskiego MSZ, że nie czyta

ale głosowanie nad nią w dzień wi-

Inna osoba z kolei zakpiła sobie,

tego co tam sobie chcą robić dane-

zyty Prezydenta RP można uznać

że polskie oburzenie brzmi jak sta-

go dnia w ukraińskim sejmie, gdy ma

za wyraz niedelikatności, jednak nie

jako ostateczne i zdecydowane

wianie warunków Ukrainie, pod jaki-

tam wystąpić prezydent RP?

aż taki skandal dyplomatyczny jak

mi będzie otrzymywała pomoc.

odcięcie się od tradycji sowieckiej

Natomiast co do samej idei prze-

byśmy chcieli to widzieć.

Oceniam w tej wypowiedzi nie

oraz pożegnanie ze spuścizną Armii

głosowany pakiet ustaw zawiera ich

relacje między maluczkimi, a relacje

Czerwonej. Stąd zresztą wyniknęły

protesty weteranów tej armii, a także

bardzo krytyczna, negatywna reakcja

obecnie nagłaśniane, ale do końca

skiego i ukraińskiego. Mamy teraz

Rosji. Niestety od końca 1918 r. Woj-

bardzo dobry grunt współpracy. Trze-

1944 roku przede wszystkim z lud-

sko Polskie walczyło ze wspomnianą

ba w tym wypadku by uwzględnione

nością cywilna i AK. To najbardziej

już Zachodnioukraińską Republiką

zostały nasze interesy w aspekcie

razi pamięć historyczną Polaków na

Ludową i Strzelcami Siczowymi, ale

ogólnokrajowym.

Ukrainie i potomków osób, które wte-

dziś raczej nie budzi to szczególnie

Jest to dla mnie bardzo nie-

dy zginęły. Nie da się tego wyrzucić

złych skojarzeń po obu stronach

przyjemne, że w momencie, gdy my

z pamięci.

granicy. Inaczej z UPA, która dla

Polacy, braliśmy udział w uroczysto-

Mamy nadzieję, że ta ustawa nie

Polaków jest formacją, jaka podczas

ściach w Bykowni, spotykaliśmy się

zostanie podpisana przez prezyden-

II wojny światowej wymordowała

z prezydentem Komorowskim, w tym

ta Poroszenkę i w najbliższym cza-

dziesiątki tysięcy naszych rodaków

sie trafi na dodatkowe opracowanie.

samym czasie parlament ukraiński

Jerzy Wójcicki

na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, a

Nie wiem, czy zostaną wykreślone

na wniosek Jurija Szuchewycza,

redaktor miesięcznika

dla Ukraińców kojarzy się z oporem

z niej te dwa najważniejsze słowa o

przegłosował tę ustawę. Można po-

Słowo Polskie w Winnicy

przeciw Sowietom do lat 50 i nawet

OUN-UPA, bo wspomniane są tam i

wiedzieć, że zrobiono to celowo, bo

prezes działającego na

60 dwudziestego stulecia. Jednak

Piotr Kościński

inne jednostki, jak np. armia Petlury

parlamentarzyści dobrze wiedzieli,

Podolu Stowarzyszenia

polskie protesty nie będą zrozumia-

Polski Instytut Spraw

czy Strzelcy Siczowi, którzy choć

że prezydent Komorowski jest w tym

„Kresowiacy”

ne, bo ukraińskie społeczeństwo w

Międzynarodowych

też walczyli z Polakami o Lwów, jed-

czasie na Ukrainie i deklaruje bardzo

Myślę, że każdy Polak, który

Ustawa o uznaniu organizacji,

przeważającej większości nie zna

nak walka ta miała inny charakter.

mocno poparcie dla tego kraju, w tym

troszeczkę zna historię kraju swo-

walczących o niepodległość Ukrainy

tragedii Wołynia. Potrzebny jest

Niektórzy z nich brali udział w ofen-

i finansowe.

ich przodków, ma niezbyt przyjemne

w XX w., wywołała bardzo niechętne

intensywny dialog historyczny, by

sywie kijowskiej, bronili Zamościa.

Dowiedziałem się o przyjęciu tej

skojarzenia o działalności nacjonali-

komentarze w Polsce. Do nas bo-

pokazywać Ukraińcom nasze stano-

Tak, że mamy nie tylko strony ciem-

ustawy nad ranem po powrocie z

stycznych oddziałów OUN-UPA. Tym

wiem dotarła tylko wiadomość o tym,

wisko i wyjaśniać, że nie wynika ono

uroczystości w Kijowie. Dowiedzie-

ne w naszej historii, ale bardzo dużo

bardziej, że wśród partyzantów UPA

że Rada Najwyższa w szczególny

z jakichś zamierzeń politycznych ani

liśmy się o tym od polskich dzien-

jasnych stron, o których nie można

znaleźli się też żołnierze kolaborują-

sposób uhonorowała UPA. Tymcza-

też nie wynika z zakulisowych działań

nikarzy, którzy pytali nas co o tym

zapominać.

cych z Niemcami oddziałów Nachti-

sem cała ustawa mówi o różnych

Rosji, ale spowodowane jest faktem,

myślimy? Nasz punkt widzenia nie

Teraz jest czas, gdy możemy coś

gall, czy też później część żołnierzy

organizacjach, od Zachodnioukraiń-

że wśród nas żyje wielu ludzi należą-

różni się od punktu widzenia Pola-

powiedzieć przed podpisaniem tej

SS „Galizien” po rozgromieniu ich

skiej Republiki Ludowej i Strzelców

cych do rodzin pomordowanych na

ków w Kraju, czekamy, że prezydent

ustawy. Trzeba mówić głośno, ale nie

przez Armię Czerwoną. UPA walczy-

Siczowych po Ukraiński Związek

Wołyniu i w Galicji. I ci ludzie chcą

Poroszenko odrzuci tę ustawę i jej

wykorzystywać tego jako pretekstu

ła na Wołyniu i Małopolsce Wschod-

Helsiński. Trzeba ją raczej widzieć

prawdy i pamięci.

nie podpisze.

do skłócenia dwóch narodów: pol-

niej i to nie tylko z NKWD, jak to jest