22

Polemika

18–30 kwietnia 2015 nr 7 (227) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

rezultaty połączenia tych faktów to

mając w pamięci ludobójstwo na

perspektywę. A już penalizowanie

drugi wariant staje się bardzo praw-

Wołyniu, które jest przemilczane, lub

historycznej krytyki budzi fatalne sko-

dopodobny. W Polsce znów toczy się

wręcz ignorowane, czy też lekcewa-

jarzenia – np. z putinowską Rosją.

dyskusja o UPA i „banderyzmie” ,a co

żone w ukraińskiej narracji. Zestawia

Polscy  komentatorzy  mogą

ciekawe najwięcej w tej sprawie nagle

się je również, próbując równoważyć

machnąć ręką na despekt w imieniu

mają do powiedzenia również środo-

winy, z dokonaną przez komunistów

swoim, ale nie mogą tego uczynić w

wiska byłych postkomunistów. Fakt,

akcją „Wisła”. Niewątpliwie nie jest to

imieniu ludzi pamiętających brutal-

że Ukraina odkrywa swoje archiwa,

droga do wzajemnego zrozumienia.

z których zapewne wiele będzie

Mamy prawo i będziemy kon-

ność ukraińskich nacjonalistów. To

można dowiedzieć się o nieznanych

sekwentnie oczekiwać rozliczenia

Paweł Bobołowicz

pokrzywdzeni oraz ich rodziny głośno

faktach II wojny światowej, w tym

brutalnych mordów na ludności pol-

polski dziennikarz,

kwestionują potrzebę polsko-ukraiń-

działań UPA, ale też i o działalności

skiej. Z drugiej jednak strony musimy

korespondent Radia Wnet

skiego zbliżenia i myślę, że ich głos

polskich komunistów, wcale nie w tak

zmierzyć się z faktem, że UPA pro-

z Kijowa

będzie słyszalny coraz mocniej, jeśli

odległych czasach, staje się w ogóle

wadziła walkę o niepodległość Ukra-

W dyskusji nad tematem uzna-

Ukraińcy będą ignorować lub umniej-

nieznaczący. Środowiska współpra-

iny jeszcze wiele lat po zakończeniu

nia UPA jako organizacji walczącej

szać skalę zbrodni na pograniczu.

cujące z Ukrainą zostają oskarżone

II wojny światowej. W tej walce za-

o niepodległość Ukrainy całkowicie

Jurij  Szuchewycz  kategorycznie

o kolaborację z „ludobójcami”, jedno-

wierała również przymierze z polskim

pomija się faktyczną treść przyjętej

cześnie próbuje się podważać sens

podziemiem niepodległościowym.

ustawy, skupiając się tylko na tym

stwierdza, że nie możemy odpo-

Franciszek Rapacki

wspierania Ukrainy. Po raz kolejny

Wbrew pozorom i próbom narzu-

jednym fakcie. Najważniejszym jej

wiadać za grzechy rodziców. Ale

polski publicysta,

doprowadza się do absurdu pomie-

cenia jednej perspektywy, uznanie

elementem jest jednak odwołanie

czy możemy być wtedy dumni z ich

współautor głośnego

szania pojęć zbrodni, odpowiedzial-

OUN i UPA za organizacje walczą-

się współczesnej ukraińskiej tradycji

dokonań? No dobrze, Szuchewycz

ostatnio wywiadu

ności, winy i bohaterstwa.

ce za ukraińską niepodległość nie

państwowej do Ukraińskiej Republiki

jest dzieckiem swojej epoki, ale od

z Jurijem Szuchewyczem,

Jeśli Ukraińcy potrafią wreszcie

oznacza nieuznania ich odpowie-

Ludowej i uznanie okresu 1920-1992

Włodzimierza Wiatrowycza można

zamieszczonym niedawno

zrzucić z siebie jarzmo sowieckości,

dzialności za mordy na Polakach. W

jako czasu faktycznej aneksji i oku-

oczekiwać pogłębionej refleksji i da-

w „Rzeczpospolitej”

potrafią powrócić do korzeni swoich

przyjętych 9 kwietnia tzw. ustawach

pacji Ukrainy.

Z jednej strony nie chcę i nie

lekowzroczności.

tradycji państwowych, to też powinni

antykomunistycznych pojawia się

Ustawa o uznaniu statusu praw-

otwarcie powiedzieć o tym, co w tej hi-

wręcz dodatkowa możliwość lepsze-

nego i uszanowaniu pamięci uczest-

umiem bić się w cudze piersi, a do-

Rumuński pisarz Norman Manea

storii jest strasznym i przerażającym.

go zrozumienia, rozliczenia i udoku-

ników walk za niezależność Ukrainy

maganie się słów żalu i zadośćuczy-

wzywa do równoważenia pomników

Nie każdy żołnierz UPA dokonywał

mentowania tego okresu. Przyjęta

w XX wieku („Про правовий статус

nienia w sytuacji, gdy Ukraińcy tak

narodowej chwały, pomnikami naro-

mordów. Nie każdy za nie jest odpo-

ustawa o otwarciu archiwów sowiec-

та вшанування пам яті учасників

mocno potrzebują osnowy i mitów

dowej hańby. Aby Polakom nie było

wiedzialny. Ale ci którzy tego dokonali

kich, będących w rękach Ukrainy (w

боротьби за незалежність України

dla swojej państwowości, jest co naj-

zbyt wesoło: Gdy prezydent Lech

powinni ponieść karę. W oczywisty

tym archiwum KGB) może pozwolić

у ХХ столітті” ) wskazuje, że obecna

mniej nietaktowne. Z drugiej strony

Kaczyński odsłaniał w Zakopanem

sposób dziś ona będzie miała charak-

na wyjaśnienie wielu spornych fak-

Ukraina nie kontynuuje sowieckiej

Ukraińcom także taktu zabrakło.

pomnik poświęcony partyzantom

ter moralny, a nie faktyczny. Ci którzy

tów z naszej przeszłości.

tradycji, a za legalne, do 1992 roku,

walczyli o niepodległość Ukrainy mają

Niepokój może jednak budzić

uznaje władze przebywające na emi-

W działaniach naszych sąsiadów

Józefa Kurasia „Ognia”, to prote-

prawo do bycia bohaterami. Rozlicze-

wybranie terminu przyjęcia tych

gracji. Nie może zatem dziwić, że

raczej nie widzę złej woli, ale niepo-

stowali górale ze Spisza. Spiszaków

nie z własną historia nigdy nie jest

ustaw: moment wystąpienia w ukra-

OUN, czy UPA, ale także Ukraiński

koi mnie, że nie znalazł się nad Dnie-

„ogniowcy” nie raz mordowali tylko

proste, o czym my Polacy powinni-

ińskiej Radzie Najwyższej polskiego

Związek Helsiński uznane zostają

prem nikt, kto mógłby wystarczająco

za to, że ci mieszkali po złej stronie

śmy wiedzieć najlepiej, szczególnie

Prezydenta. Można uznać, że zbież-

za organizacje walczące o ukraińską

dobitnie zwrócić uwagę na polską

rzeki Białki.

w czasie gdy chowamy zdrajców oj-

ność terminów była przypadkowa, a

niepodległość. Trudno też temu fakto-

czyzny w asyście głowy państwa, a

można też próbować doszukiwać się

wi zaprzeczyć, nawet jeśli nie można

ciała bohaterów wciąż spoczywają w

w tym próby wbicia kolejnego klina

pogodzić się ze stosowanymi przez

wej prowadzonej przez Rosję prze-

bezimiennych mogiłach.

w nasze relacje. I jak popatrzymy na

OUN i UPA metodami. Szczególnie

ciwko całej cywilizacji europejskiej,

autor ustawy – 80-letni syn dowódcy

Dziś większość obywateli Ukra-

nej strony, a tzw. „obrońcy Donbasu”

UPA Jurij Szuchewycz dolał oliwy do

iny nie będzie publicznie wyrażać

przed nazi-faszystami-nacjonalista-

ognia, rozpalanego przez Moskwę.

swoich zastrzeżeń, bo w warunkach

mi” z drugiej – nie jest najlepszym

Tak więc syn poszedł w ślady ojca i,

wojny z wrogiem zewnętrznym i po-

momentem. Najgorsze jest jednak

świadomie lub nieświadomie, działa

szukiwaniach wroga wewnętrznego,

to, że ta ustawa, jak i kiedyś uznanie

na rzecz interesów Rosji, która nadal

zawsze w społeczeństwie nakręca

przez Juszczenkę Bandery jako bo-

usiłuje rozpalić polsko-ukraiński kon-

się tzw. „spirala milczenia” – gdy

hatera narodowego Ukrainy, została

flikt, korzystając z tragicznych kart

silna i wpływowa mniejszość może

uchwalona bez szerokiej dyskusji

historii obu narodów.

narzucić pasywnej większości pew-

społecznej. Większość w Radzie Naj-

Nie jest żadną tajemnicą, że

Wołodymyr Pawliw

ne wartości, których tak naprawdę

wyższej tak zdecydowała i uchwaliła,

Moskwa, także dziś, posługując się

ukraiński publicysta

ona nie podziela. Nie podziela, ale

nie za bardzo interesując się zdaniem

tematem ludobójstwa Polaków na

wykładowca Ukraińskiego

milczy, przynajmniej do tej pory, do-

społeczeństwa.

Wołyniu, usiłuje poróżnić Polskę i

katolickiego Uniwersytetu

póki życie znów nie wróci na swoje

A zdania Ukraińców w różnych

we Lwowie

Ukrainę.

Uznanie na oficjalnym państwo-

pokojowe tory.

zakątkach państwa, jak wiemy, za-

Właśnie dlatego niezbędnym

wym poziomie nacjonalistycznych

Dlatego Ukraińcom przyjdzie

sadniczo różnią się w tej kwestii. Re-

jest, aby wszystkie konstruktywne

zbrojnych ugrupowań i organizacji z

powrócić do tej dyskusji później. Jej

wolucja Godności, a także działania

siły przyczyniły się do procesu bada-

okresu II wojny światowej za stronę

potrzeba będzie rozrastać się coraz

wojenne na Donbasie nie za wiele

nia i promowania prawdy historycz-

walczącą o niepodległość Ukrainy

w tej sprawie zmieniły. Wielu ludzi,

bardziej. Do tego czasu ta potrzeba

nej oraz doprowadzenie tej wiedzy

musiało stać się wcześniej lub póź-

którzy uważali ukraińskich nacjona-

będzie wyrywała się na powierzchnię

do szerokiej opinii publicznej. Musi-

Włodzimierz Iszczuk

niej. Kwestią jest tylko w jakim mo-

listów za wrogów, a naród radziecki

podświadomymi urywkami w stylu:

my koniecznie dokładać wszelkich

historyk i publicysta

mencie i w jakich okolicznościach to

za „zwycięzców nad faszyzmem”, ma

„ci cyniczni bandery”.

wysiłków aby kontynuować i rozwijać

red. naczelny kwartalnika

się stało. Sądzę, że konflikt zbrojny

obecnie podstawy by obrażać się na

Bo jak ktoś trzyma wewnątrz sie-

polsko-ukraińską dyskusję o tragicz-

„Głos Polonii”

na wschodzie Ukrainy, gdzie na fron-

Rosję i nie lubić Putina, ale nie ozna-

bie jakąś zniewagę czy nienawiść,

nych kartach historii stosunków po-

z Żytomierza

cie walczą m.in. nacjonalistyczne

cza to, że automatycznie polubili oni

to żadnymi ustawami tego nie usu-

Uchwalenie przez Radę Najwyż-

między naszymi narodami, wśród

ugrupowania, w rodzaju batalionów

Banderę i Szuchewycza. I o to też

niesz.

szą ustawy, według której UPA zosta-

dyplomatów, polityków, naukowców,

OUN czy DUK „Prawy sektor” z jed-

trzeba ich zapytać.

ła uznana „za stronę walczącą o nie-

dziennikarzy i osób publicznych. A

podległość” Ukrainy, czyni poważne

gdy Ukraińcy będą w stanie zrozu-

szkody procesom polsko-ukraińskie-

mieć, że czyny OUN (b) w czasach

bez przyjęcia przez Ukraińców do

Wojciech Mucha

go pojednania.

II Rzeczypospolitej i UPA podczas II

wiadomości, że działalność Ukraiń-

polski dziennikarz

Bolesnym jest fakt, że stało

wojny światowej, w oczach Polaków

skiej Armii Powstańczej to nie tylko

i publicysta „Gazety Polskiej”

narodowo – wyzwoleńcza walka, a

się to w czasie wizyty prezydenta

podobne są do przestępczej działal-

autor wydanej niedawno

także ciemna, ludobójcza karta, trud-

książki „Krew i Ziemia”

Polski Bronisława Komorowskiego

ności bojowników z donieckiej i łu-

no będzie mówić o pojednaniu.

traktującej o wydarzeniach

na Ukrainę. Jest to ciężki cios dla

gańskiej „republik ludowych”, wtedy

A tego pojednania oczekują

na Ukrainie

Polaków i Ukraińców walczących o

łatwiej będzie znaleźć wspólny język

Trudno się do tego odnosić bez

miliony obywateli naszych państw,

polsko-ukraińskie porozumienie hi-

i dojść do historycznego pojednania

emocji. Tym bardziej, że z niezro-

szczególnie w tak trudnym okresie

storyczne. W czasie wojny hybrydo-

i porozumienia.

zumiałych powodów ustawa zosta-

historycznym w jaki wkroczyliśmy

ła przyjęta w dniu, kiedy w Radzie

wraz z rosyjską agresją na Ukrainę.

Pomóżmy osobom z Donbasu

Najwyższej przemawiał prezydent

To w naszym wspólnym interesie.

RP, Bronisław Komorowski. Przez

Jeśli Ukraina chce mieć w Polsce

część polskiej opinii publicznej zo-

prawdziwego sojusznika, musi do tej

Aby pomóc osobom z Donbasu wystarczy do-

stało to odebrane jako policzek. Ten

tragicznymi wydarzeniami z naszej

sprawy podejść z otwartą przyłbicą.

konać wpłaty na specjalny rachunek:

fakt nie przysłuży się relacjom pol-

wspólnej historii, kolejny raz dosta-

Oczekujemy tego, nie tylko ze wzglę-

68114010100000506032001004 (w tytule przelewu wpisując):

sko – ukraińskim. To bardzo smut-

jemy cios między oczy.

du na pamięć o ofiarach ludobójstwa

ne, że zamiast oczekiwanej przez

Każdy naród ma prawo do

na Wołyniu, ale również z troski o

Ratujmy Polaków Donbasu

wielu Polaków dyskusji i debaty nad

czczenia swoich bohaterów. Jednak

przyszłość.