Niezależne pismo

95. rocznica Sojuszu Piłsudski – Petlura. Obchody w Winnicy

Polaków na Ukrainie

Winnica jako centrum pojednania

Polaków i Ukraińców

Mundury Wojska Polskiego i Ukraińskiej Republiki Ludowej, okrzyki

komend i szczęk broni z początku XX wieku na ulicach i placach Winnicy

w dniu 25 kwietnia symbolicznie towarzyszyły głównym obchodom 95.

rocznicy podpisania w tym mieście sojuszu polsko-ukraińskiego przez

Marszałka i Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego i Atamana Naczelnego

Symona Petlurę. Organizatorem uroczystości był Konsulat Generalny RP

w Winnicy, Stowarzyszenie polonijne „Kresowiacy”, Urząd miasta Winnicy

oraz Stowarzyszenie „Historia Winnicy”.

dziadek został zabity przez czerwono-

KONSTANTY CZAWAGA

armistów więc rodzina mojego dziad-

tekst i zdjęcia

ka musiała uciekać z tych terenów.

Dziadek trafił do oddziałów Atamana

W szczegóły Paktu Piłsudski-

Petlury jako oficer, dzielnie bronił tu-

Petlura wprowadziło sympozjum

taj ziemi ukraińskiej, ja wnuk Mak-

naukowe z udziałem historyków pol-

symiliana Bojcuna jestem tutaj po

skich i ukraińskich, które odbyło się

raz pierwszy, ale sercem byłem tutaj

na Winnickim Narodowym Uniwersy-

www.kuriergalicyjski.com

cały. W dniu dzisiejszym zostaliśmy

tecie Technicznym. Na obrady „okrą-

zaproszeni przez Ambasadę RP na

głego stołu” pt. „Braterstwo broni.

30 kwietnia–14 maja

Ukrainie i Konsulat Generalny RP w

Polsko-Ukraiński Sojusz 1920 roku”

2015 nr 8 (228)

Winnicy. Jesteśmy grupą Stowarzy-

przybyli: Ambasador RP na Ukra-

szenia Rekonstrukcji Historycznej

inie Henryk Litwin, Przewodniczący

Marienburg, która powstała w 2005

Winnickiej Państwowej Administracji

Tatarzy z Krymu

roku w Malborku. Odtwarzamy walki

Obwodowej Walerij Korowij, Konsul

we Lwowie

żołnierzy polskich od 1914 roku do

Generalny RP w Winnicy Krzysztof

Alina Wozijan

współczesności”.

Świderek, przewodniczący Winnickiej

s. 20

Zbieg okoliczności sprawił, że te-

Rady Obwodowej Serhij Swytko, p.o.

raz w Winnicy Marek Bojcun spotkał

Prezydenta Miasta Winnicy Serhij

grupę Rekonstrukcji Historycznej z

Morgunow oraz Rektor Winnickiego

Kamieńca Podolskiego, która od-

Narodowego Uniwersytetu Technicz-

tworzyła żołnierzy Ukraińskiej Armii

nego prof. Wołodymyr Hrabko. Licz-

Narodowej. W podobnym mundurze

nie przybyli też działacze polskich

kiedyś walczył jego dziadek.

organizacji społecznych z dwóch

W asyście polskich i ukraińskich

obwodów – winnickiego i chmielnic-

grup rekonstrukcyjnych złożono też

kiego. Każdy z uczestników otrzy-

wiązanki kwiatów pod tablicą Mar-

mał wydaną przez Muzeum Historii

szałka Piłsudskiego oraz ministra

Polski w Warszawie tekę edukacyjną

Marszałek Piłsudski

rządu URL Markowycza. Została też

po polsku i po ukraińsku pt. „Razem

nie żyje

otwarta w centrum miasta plenero-

o wolność. Sojusz polsko-ukraiński

Co pisała prasa lwowska

wa wystawa „Za Wolność Naszą i

1920 r.”. Są to biogramy działaczy

Krzysztof Szymański

Waszą” przygotowana przez „Kurier

wojskowych, dokumenty, odezwy i

s. 22

Galicyjski”.

przemówienia, wspomnienia oraz

„Refleksji jest bardzo wiele, bo

mapy i źródła ikonograficzne.

to są i różne, prywatne sprawy sen-

„Mieliśmy oprócz obecnych tu

Rzeczą charakterystyczną, którą

przedstawiciele władz winnickich zło-

tymentalne – powiedział Henryk Gro-

prelegentów jeszcze 15 innych chęt-

podkreślali nasi miejscowi rozmówcy,

żyli kwiaty pod odsłoniętą w ubiegłym

cholski z Warszawy. – Jest to miejsce

nych profesorów z Polski, którzy się

był też fakt obecności najwyższych

roku tablicą pamiątkową o treści: „16

gdzie moja rodzina żyła przez trzysta

tym tematem interesują – powiedział

władz winnickich podczas całego

maja 1920 roku w Winnicy spotkali

lat. W Warszawie żyjemy zaledwie

dla Kuriera Jerzy Wójcicki, prezes

sympozjum historycznego, co jesz-

się Ataman Naczelny Symon Petlura

80. Ogromna część naszej świado-

Stowarzyszenia Polonijnego „Kre-

cze rzadko się zdarza na Ukrainie.

i Marszałek Józef Piłsudski, przywód-

mej historii to właśnie tereny Podola

sowiacy” i redaktor naczelny „Słowa

„Historyczne wydarzenie 1920

cy walk o wolność i niepodległość

i Wołynia. Cieszymy się za każdym

Polskiego”. – Tematy są aktualne bo

roku zjednoczyło dwa narody ukraiń-

Polski i Ukrainy”.

razem przyjeżdżając tutaj, bo spo-

prezydent Poroszenko dziś już dekla-

ski i polski w walce o niepodległość

Tymczasem  przed  siedzibą

tykamy się nie tylko z życzliwością

ruje, że zainicjuje referendum o wstą-

swoich krajów – mówił przewodni-

urzędu miasta rozpoczęła się defila-

ze strony miejscowych Polaków, ale

pieniu Ukrainy do NATO, a Sojusz

czący Winnickiej Rady Obwodowej

da polskich i ukraińskich grup rekon-

również, szczególnie po ostatnich

Polsko-Ukraiński 1920 roku to też

Serhij Swytko. – Również dzisiaj, gdy

strukcyjnych, które zaprezentowały

Święta żydowskie

zmianach politycznych, spotykamy

był, można powiedzieć, jakby sojusz

Ukraina znów znajdują się w stanie

umundurowanie i musztrę formacji

Leonid Goldberg

się z życzliwością miejscowych Ukra-

Ukrainy z Europą. Bo Polska repre-

wojny z Rosją odczuwamy poparcie

wojskowych z lat 1918 – 1920. Na

s. 24

ińców, którzy, co bardzo mnie cieszy,

zentowała cywilizację zachodnią a

narodu polskiego. Polska jest na-

ulicach rozdawano reprint ukraiń-

naprawdę dobrze wspominają moich

Ukraina zawsze była na rozdrożu.

szym najbliższym przyjacielem”.

skiej gazety „Chwyla” z 1920 roku,

przodków. Staram się te kontakty

Teraz już to rozdroże przemieściło

Na Podolu jest coraz większe

która zapraszała mieszkańców Win-

utrzymywać. Mamy tutaj bardzo

się nieco w stronę Europy. Mamy

zainteresowanie Polską, i dlatego

nicy do przywitania największego

dobre kontakty z archiwum, z biblio-

nadzieję, że zaowocuje to w najbliż-

mamy potrzebę w utworzeniu wy-

przyjaciela Ukraińców – Marszałka

tekami i z miejscami, gdzie żyła ro-

szym czasie z otrzymaniem przez

działu polonistyki na uczelni wyż-

Józefa Piłsudskiego. Zapowiedź

dzina Grocholskich. No a dzisiejsza

Ukrainę konkretnej perspektywy wej-

szej w Winnicy – padła propozycja

okazała się aktualna nawet w dniu

uroczystość to szczególna chwila.

ścia do UE i Paktu Północnoatlantyc-

jednego z prelegentów. Ambasador

dzisiejszym. W roli Marszałka Pił-

Kto by się spodziewał jeszcze dwa-

kiego, a my jako mniejszość polska

Henryk Litwin przekazał dla Win-

sudskiego wystąpił Marek Bojcun,

dzieścia kilka lat temu, że w bardzo

w Winnicy będziemy się starali na

nickiego Narodowego Uniwersytetu

członek grupy rekonstrukcyjnej z

dużym mieście ukraińskim, (Winnica

swój sposób ten ruch promować.

Technicznego książki polskich histo-

Polski, który powiedział przedstawi-

liczy 400 tys. mieszkańców), Polacy

My już wiemy co znaczy Polska, co

ryków o wydarzeniach wojennych

cielom Kuriera:

i Ukraińcy wspólnie wystawią hono-

znaczy Unia Europejska i staramy

z przed 95 lat na ziemi ukraińskiej

„Urodziłem się w Malborku, ale

rową wartę wojskową przy tablicy

się Ukraińcom powiedzieć, że te

i polskiej.

mój dziadek urodził się na Ukrainie.

marszałka Piłsudskiego.

stereotypy sowieckie powinny na-

Po zakończeniu obrad na dwor-

Jego korzenia pochodzą z Kamieńca

leżeć już do przeszłości”.

cu kolejowym polscy dyplomaci i

Podolskiego. W 1917 roku mój pra-

(cd. na s. 4)

www.kuriergalicyjski.com – internetowa gazeta codzienna

Kupując nasze pismo, wspomagasz słowo polskie na Wschodzie