8

V Polska Wiosna Teatralna

30 kwietnia–14 maja 2015 nr 8 (228) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Pocztówka z Wędryni

Hipnoza” teatralna

Polski Teatr Ludowy ze Lwowa „zahipnoty-

V Polską Wiosnę Teatralną we Lwowie otworzył znany lwowskiej publicz-

zował” widzów V Polskiej Wiosny Teatralnej.

ności Zespól Teatralny z Wędryni (Czechy) komedią Michaela McKeevera

Premiera sztuki Antoniego Cwojdzińskiego

„Pocztówki z Europy”. Obecny reżyser Janusz Ondraszek kontynuuje

„Hipnoza” odbyła się w wypełnionej sali lwow-

tradycję wybitnych wędryńskich reżyserów i zespół nadal intensywnie

skiego Domu Nauczyciela.

się rozwija. W latach 1995-2008 teatr regularnie uczestniczy w Spotka-

niach Teatrów Polskich z Zagranicy w Rzeszowie. Na Wiosnę Teatralną

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

Sztuka na zamówienie –

do Lwowa wędryńscy aktorzy przyjechali już po raz trzeci. Z JANUSZEM

tekst i zdjęcie

jak pan sam powiedział.

Taką propozycję dostałem przed

ONDRASZKIEM, kierownikiem Zespołu Teatralnego z Wędryni, rozma-

O samym przedstawieniu opo-

rokiem od dyrektora Jana Sęka. Wie-

wiała ANNA GORDIJEWSKA.

wiedział  Zbigniew  Chrzanowski:

działem, że będzie kolejna Wiosna

„Jest to pierwszy przypadek w historii

Teatralna i postanowiłem na tę oka-

naszego teatru, gdy przygotowali-

zję przygotować premierę. Chociaż

Proszę opowiedzieć o

śmy przedstawienie na zamówienie.

Cwojdziński był bardzo popularnym

początkach  amatorskiego

Z prośbą zwrócił się do mnie dyrektor

autorem w latach między- i powojen-

ruchu teatralnego w Wędry-

Filharmonii Lubelskiej Jan Sęk. Pla-

nych to jakoś nie sięgaliśmy do jego

ni na Zaolziu.

cówka chciała uczcić swego wielolet-

twórczości. W Lublinie nasz występ

Początki sięgają do 1903 roku,

niego dyrektora Andrzeja Cwojdziń-

planowany jest na 17 maja bieżą-

kiedy z Jabłonkowa, miasta położo-

skiego, syna autora sztuki „Hipnoza”

cego roku o godz. 18:00 w Studiu

nego niedaleko od Wędryni, przyje-

Antoniego Cwojdzińskiego”.

Muzycznym Radia Lublin przy ul.

chała grupa teatralna i przedstawiła

Przedstawienieswojąobecnością

Obrońców Pokoju 2.

pierwszy spektakl. Grupa zapa-

zaszczycili aktorzy Cezary Morawski

Proszę przybliżyć postać

leńców zbiła z desek na beczkach

i Anna Zagórska którzy poprzedniego

Antoniego Cwojdzińskiego.

z piwa scenę w gospodzie, gdzie

dnia przedstawili lwowskiej publiczno-

Antoni Cwojdziński urodził się w

była sala i tam odbyła się premiera

ści spektakl „Jestem wiec myślę…”

Brzeżanach w 1896. Studiował fizy-

pierwszej sztuki. Impuls był potężny,

oraz Anna Skubik, która zakończyła

kę w Krakowie, Lwowie i Warszawie.

ponieważ już dwa lata później pękł

V Wiosnę przedstawieniem „Złamane

Pracował w katedrze fizyki UW (był

worek z własnymi przedstawienia-

paznokcie. Rzecz o Marlenie Die-

asystentem prof. Białobrzeskiego,

mi. Różne grupy grały swoje krótkie

Pamiętam opowiadał mi jak robić

Wędryni znajduje się huta w Trzyńcu,

spektakle: straż pożarna, kluby spor-

scenografię, jak szkicował nocami. Z

działająca również dzisiaj. Zachowały

towe, członkowie „Sokoła”, młodzież

grupą teatralną ze Lwowa zżyliśmy

się unikatowe wędryńskie piece wa-

katolicka czy ewangelicka. Cała wio-

się i kiedy przyjeżdżamy tutaj do was

pienne z XIX wieku, otrzymywane z

ska bawiła się w teatr. Od tego mo-

– to gorąco się witamy z lwowskimi

nich wapno wykorzystywano w hucie

mentu z wyjątkiem krótkich przerw w

aktorami.

trzynieckiej do produkcji stali. Jak to

czasach wojennych zespół prowadzi

pod zaborem austriackim wszystkie

W końcu ubiegłego roku

działalność teatralną w dawnej Czy-

narodowości wymieszały się, podob-

Polski Teatr Ludowy ze Lwo-

telni Katolickiej.

nie jak we Lwowie. Moj pradziadek

wa zawitał do Zaolzia. Co

od strony ojca był Węgrem, a jego

I to już ponad 100 lat bez

odbywało się w Wędryni?

Przed aksamitną rewolucją co

żona była z Moraw.

przerwy?

Tak, od początku XX wieku, bez

roku odbywały się u nas „Melpo-

Proszę opowiedzieć o

przerwy zespół teatralny z Wędryni

menki”, czyli Przegląd Zespołów

Wędryni.

trich”. Obecny był również dyrektor

jednego z największych znawców

artystyczny festiwali monodramatów

teorii Einsteina w Polsce). W 1927

Teatru Jednego Aktora WROSTJA

roku za namową Osterwy porzucił

Wiesław Geras. Konsulat Generalny

karierę naukową i wstąpił do Teatru

RP reprezentowała zastępca konsula

„Reduty”. Grał na scenach teatrów

generalnego Longina Putka.

Łodzi i Lwowa. Studiował na Wy-

Jest to sztuka o tematyce „psy-

dziale Reżyserskim Instytutu Sztuki

chosomatycznej”, jak ją określił re-

Teatru w Warszawie u Leona Schil-

żyser: pacjentka szuka ratunku u

lera.

kolejnego doktora, zawodzą wszel-

Anegdota mówi, że gdy zwierzył

kie środki i lekarz postanawia za-

się Osterwie z tego, że chce napisać

stosować modną wówczas hipnozę

dramat, ten zgodzi się go wystawić,

gra. Najowocniejszy okres zespołu

Małych Form Scenicznych. Często

Jak głosi legenda, kiedy pod Be-

(sztuka powstawała w latach 40. XX

ale pod warunkiem że autor pozna

przypada na lata powojenne. Od roku

młodzi ludzie wystawiali „produkt

skidami rozciągały się rozległe lasy z

wieku). Zawiłość stosunków pacjent-

teatralne życie od kuchni. Tak został

1947 reżyserem zespołu zostaje Je-

własny” i był to cichy protest przeciw-

dalekiego świata przybył wędrowiec.

lekarz doprowadza do szczęśliwego

aktorem. Pod pseudonimem Antoni

rzy Cienciała. Jego dorobek teatralny

ko reżimowi. Impreza ta faktycznie

Był to prosty chłop, który uciekał od

końca – wzajemnego uczucia pomię-

Wojdan występował w zespole „Re-

dzy bohaterami.

duty”. Dopiero po dziesięciu latach

był na tyle znaczący, a wyreżysero-

sterowała ruchem młodzieżowym w

swego pana. W dzień i w nocy aż

Aktorzy Jadwiga Pechaty i Wik-

„terminowania” w teatrze napisał

wał 75 sztuki, że w roku 2010 nazwa

regionie, nie tylko teatralnym. Potem

straszliwe przemęczenie zwaliło go z

tor Lafarowicz wspaniale wczuli się

pierwszą sztukę: „Teorię Einsteina”

zespołu dostaje przydomek „imienia

ta inicjatywa podupadła. Brakowało

nóg. Kiedy ocknął się ze snu usłyszał

w role i z łatwością „zahipnotyzowali”

(1934), którą Juliusz Osterwa wysta-

Jerzego Cienciały”.

nam „Melpomenek”, więc postanowi-

szmer źródła, więc napił się wody i

na ponad godzinę widownię. Dowcip-

wił w „Reducie”. Sztuka ta cieszyła

łem wskrzesić tę imprezę. Napisałem

postanowił osiedlić się w tym miejscu.

Jakie spektakle są w re-

ne dialogi, wspaniała gra aktorska i

się olbrzymią popularnością. Wysta-

projekt, potem otrzymaliśmy pienią-

Z biegiem czasu osiedlili się tam inni

pertuarze teatru?

kontakt z publicznością, która co raz

wianą ją ponad 500 razy.

Są przeróżne spektakle, nawet

dze i spróbowałem zrealizować swoje

ludzie, ale właśnie od tego wędrow-

wybuchała salwami śmiechu, sprawi-

Później tworzył inne dzieła. Stwo-

króciutkie, dwu lub wieloosobowe.

marzenie. Skontaktowałem wszystkie

ca naszą wieś nazwano Wędrynia.

ły, że czas minął błyskawicznie.

rzył własny, specyficzny rodzaj kome-

Przeważają jednak komedie. Wzięli-

teatry. Chciałem, żeby uczestnicy

Jest to nie tylko jedna z największych

dii popularnonaukowej. Od 1941 roku

śmy się za teatr nowoczesny, ale na

mieli możliwość przedstawić się. Zbu-

wsi na Zaolziu, ale największa pod

mieszkał w Stanach Zjednoczonych,

O pracy nad spektaklem

pewno wrócimy do klasycznych au-

dowaliśmy drugą dodatkową scenę po

względem ilości zamieszkujących

śledził najnowsze osiągnięcia na-

KRZYSZTOFOWI SZYMAŃ-

torów – Fredry czy Zapolskiej. Wiele

to, żeby wszystko mogło się odbywać

Polaków, których, niestety, jest coraz

ukowe za granicą i czerpał pomysły

SKIEMU opowiedział

osób prosi nas o to i chyba nastał

szybko i zwinnie. Zaprosiliśmy polski

mniej, asymilacja robi swoje.

do nowych sztuk. Działał w Polskim

ZBIGNIEW CHRZANOWSKI:

czas nostalgii za klasyką.

teatr ze Lwowa. Cieszyliśmy się, że

Od jak dawna znacie się

Teatrze Artystów, gdzie odbywały się

mogliśmy się nawzajem bliżej poznać

Na jakiej scenie gracie?

z zespołem Polskiego Te-

prapremiery jego kolejnych „komedii

Czy trudne było wysta-

Mamy to szczęście, że mamy

i że możemy lwowiakom pokazać

atru Ludowego ze Lwowa?

naukowych”. Przed wojną należał do

wienie „sztuki psychosoma-

dobrą scenę w dobrym lokalu. Jest to

swoją małą Ojczyznę – Zaolzie.

Polski teatr ze Lwowa – to osob-

autorów hołubionych przez dyrekto-

tycznej”?

dom PZKO, kiedyś Czytelnia Kato-

ny temat. Zapoznaliśmy się na Spo-

A jakie macie wrażenia o

Sama sztuka nie jest trudną.

rów teatrów, a po wojnie polskie te-

licka w naszej wiosce, a teraz Dom

tkaniach Teatralnych w Rzeszowie,

Lwowie?

Najważniejsza jest dobrana para

atry wystawiły prawie wszystkie jego

Kultury.

Teraz mogę powiedzieć, że

które odbywały się co dwa lata i do-

aktorów, która mogła by właściwie

komedie.

troszeczkę znamy Lwów. Podczas

kąd przyjeżdżało dużo teatrów pol-

Czym dla Pana jest Zaol-

oddać atmosferę gabinetu lekar-

„Hipnoza” należy do najczęściej

trzech pobytów mieliśmy możliwość

skich zza granicy z Węgier, Nowego

zie?

skiego i zaistniałą tam sytuację. Dia-

granych sztuk Antoniego Cwojdziń-

Rodzinnym krajem. Jestem po-

poznać piękne budowle i historię mia-

Jorku, Belgii. Kontakt z dyrektorem

logi są napisane tak błyskotliwie, że

skiego. Autor, który ostatnie lata

stosowna ich interpretacja już sama

życia spędził w Londynie, przyjechał

tomkiem tych, co zawsze mieszkali

sta. Zawsze jest coś nowego, a tutaj

Zbigniewem Chrzanowskim oraz

wywołuje śmiech na widowni. Co do

w 1964 roku do Warszawy, aby pod

na tej ziemi. Moi przodkowie przybyli

jest co zobaczyć. Będziemy z rado-

Walerym Bortiakowym bardzo ceni-

tej „psychosomatyki” – to był tylko

jego kierunkiem Teatr Współczesny

z Polski, z Ustronia nad Wisłą do Za-

ścią wracać do Lwowa.

my sobie. Walery był to wspaniały

pretekst…

przygotował „Hipnozę”.

kg

olzia w celu uzyskania pracy. Obok

człowiek, wszyscy pokochaliśmy go.