22

Okruchy historii

30 kwietnia–14 maja 2015 nr 8 (228) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Marszałek Piłsudski nie żyje

12 maja mija 80 rocznica śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Lwowska prasa codzienna tak opisywała tę tragiczną w dziejach

Polski chwilę.

We wszystkich szkołach odczytano

Orszak żałobny posuwa się

opracował

w sposób uroczysty Orędzie Pana

bardzo powoli. Od czasu do czasu

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

Prezydenta Rzeczypospolitej. Mło-

słońce zapala błyski na bagnetach

WARSZAWA (PAT) Pierw-

dzież szkolna została poinformowa-

piechoty, otaczającej zwartymi sze-

szy Marszałek Polski, Józef Piłsud-

na o ciężkiej stracie, jaką poniosła

regami żałobny pochód. Z balkonów

ski, zmarł dnia 12 maja br. o godzi-

cała Polska przez zgon Marszałka

padają kwiaty na jezdnię. Lawetę

nie 20.45 w pałacu Belwederskim w

Piłsudskiego.

otaczają podchorążowie, oficero-

Warszawie.

wie.

Ostatniego namaszczenia ole-

O godzinie 14 tej czoło pochodu

Żałoba na uniwersytecie

jami świętymi udzielił ks. Władysław

Jana Kazimierza. Z powodu

wchodzi już na pole Mokotowskie,

Korniłowicz.

śmierci Marszałka Piłsudskiego od-

miejsce ostatniej rewji przed Wo-

Cierpienia Marszałka Piłsudskie-

było się dnia. 13 maja b.r. o godz. 12.

dzem. Oficerowie, składają wieńce

go rozwijały się od kilku miesięcy.

żałobne posiedzenie Senatu Akade-

na kopcu, na którym stanie za chwi-

Wezwany z Wiednia profesor Wenc-

mickiego Uniwersytetu Jana Kazi-

lę trumna Marszałka.

kebach oraz dr. Antoni Stefanowski

mierza, na którem uchwalono:

Po skończeniu uroczystości ża-

rozpoznali raka żołądka i wątroby.

złożyć kondolencje na ręce Pana

łobnej defilady, trumna wraz z lawe-

Stałą opiekę lekarską wykonywali

Wojewody i przesłać pismo kondo-

tą będzie umieszczona w otwartym

pod kierownictwem gen. dr. Stanisła-

lencyjne Marszałkowej Piłsudskiej;

wagonie, po czym skieruje się na

wa Roupperta: ppułk. dr. Stefan Mo-

urządzić akademickie nabożeń-

Okęcie, a stąd nową linią przez Ra-

zołowski, major dr. Henryk Cianciara

stwo żałobne w kościele parafialnym

dom do Krakowa.

i major dr. Felicjan Tukanowicz.

św. Mikołaja, utworzyć fundusz na

Gwałtowne pogorszenie nastą-

nagrodę za naukową pracę konkur-

Kraków 18.V. (PAT) Już na

piło w dniu, 11 maja br. w postaci

sową z dziejów oręża polskiego;

długo przed godziną 7 rano zaczęli

silnego krwotoku żołądkowego, który

zamówić u wybitnego artysty

przybywać na pięknie udekorowany

spowodował osłabienie serca, a na-

portret Marszałka Piłsudskiego dla

dworzec przedstawiciele władz. W

stępnie śmierć.

Uniwersytetu.

ostatniej chwili zakomunikowano, że

Ponadto w ciągu dnia odbyły się

uroczystości w Krakowie muszą ulec

Ostatnia wola. Jeszcze przed

posiedzenia żałobne poszczegól-

opóźnieniu wskutek olbrzymiego

paru laty w rozmowie z Marszałkową

nych Rad Wydziałowych.

przeciążenia linii kolejowych, którymi

i najbliższymi osobami Marszałek

zdążały do Krakowa pociągi nadzwy-

Marszałek Józef Piłsudski

Piłsudski wypowiedział decyzję co

czajne. Pociąg żałobny oczekiwany

Pogrzeb wodza narodu

łano i wstrzymano we wszystkich

Oficerowie i Legioniści przy-

do swoich zwłok. Decyzja jest wzru-

jest około godz. 8:30.

marszałka

lokalach  publicznych  produkcje

wdziali żałobne opaski.

szającą i składa się z paru punktów.

O godz. 8:30 wśród dźwięku

Józefa Piłsudskiego

muzyczne, imprezy rozrywkowe,

Przede wszystkim specjalne prze-

syren i bicia dzwonów wjeżdża na

przedstawienia teatralne. Cały kraj

Żałoba w szkołach. Kura-

znaczenie mózgu.

Warszawa 17.V. (PAT). W

peron pociąg żałobny. Wszyscy od-

okrył się ciężką żałobą.

tor p. Gadomski wydał dziś szereg

Marszałek przeznaczył go uczo-

dniu dzisiejszym trumna ze zwłoka-

krywają głowy. Rodzina i otoczenie

Na wszystkich gmachach pań-

zarządzeń odnoszących się do

nym, w czym przedstawił swój głę-

mi Marszałka Piłsudskiego, znajdu-

Marszałka opuszcza wagony. Przy

stwowych; wojskowych, samorzą-

żałoby w szkołach. Już w czasie

boki stosunek do nauki. Serce ma

jąca się od dwóch dni w Katedrze

Marszałkowej Piłsudskiej generało-

dowych, instytucjach publicznych

pierwszych lekcji szkolnych dyrek-

również swoje własne przeznacze-

św. Jana i wystawiona na widok

wie Rydz Śmigły i Sosnkowski.

itd. pojawiły się już nad ranem czar-

cje kierownictwa szkół wszystkich

nie. Ma Ono spocząć w Wilnie, tam

publiczny odbywa teraz ostatnią wę-

Z chwilą, gdy laweta z trumną

ne flagi, względnie flagi państwowe

kategorii zebrały młodzież szkolną

gdzie przebywało zawsze.

drówkę ziemską. Rozpoczynają się

ukazała się na rynku krakowskim,

opuszczono do połowy masztu i okry-

do większych sal, aby zawiadomić o

Nie będzie Ono jednak osiero-

ceremonie pogrzebowe, które za-

odezwał się hejnał z wieży mariac-

te czarną krepą.

zgonie ś. p. Marszałka Piłsudskiego.

cone. Marszałek polecił sprowadzić

kończą się jutro na Wawelu pośród

kiej. Kondukt przechodzi placem

do Wilna prochy swojej Zmarłej Mat-

królów polskich.

Szczepańskim, okrąża dokoła Rynek

ki i złożyć swoje Serce u Jej stóp,

Wartę honorową pełnią nasi ge-

a następnie ul. Wiślną i Straszew-

Józef

składając w ten sposób ostatni wie-

nerałowie, oficerowie i żołnierze, oraz

skiego kieruje się pod mury Wawe-

czysty hołd synowski.

oficerowie i szeregowi 16 p. piechoty

lu. Wzdłuż całej trasy za szpalerem

Piłsudski

Wreszcie dla zwłok miejsce spo-

rumuńskiej, którego szefem był Mar-

wojska ustawione liczne organizacje

Dnia 12 maja 1935 r. o godz. 8:45 wieczorem

czynku na Wawelu między grobami

szałek Piłsudski. Na trumnę padają

i delegacje z całej Polski. Dzwon

zmarł w pałacu Belwederskim w Warszawie, po

królów. W trumnie szklanej powrócą

światła reflektorów. Na czarnej po-

Zygmuntowski bije bez przerwy, pło-

dłuższej chorobie Józef Piłsudski, Pierwszy Marsza-

do Krakowa, skąd Marszałek roz-

duszce leży stara siwa maciejówka

ną znicze. Przy wejściu do katedry

łek Polski, Zwycięski Wódz Naczelny, Pierwszy

począł w roku 1914 swoje pierwsze

Marszałka, szabla i buława marszał-

wawelskiej zwisają olbrzymie wielo-

Naczelnik Państwa odrodzonej Rzeczypospolitej.

boje. Powrócą tam, gdzie jeszcze tak

kowska.

metrowe żałobne flagi.

niedawno sam składał uroczysty hołd

Dziesięciu oficerów podejmuje

Laweta z trumną zbliża się ulicą

Józef Piłsudski opuścił Polskę. Największy Człowiek, jakiego

prochom króla Jana, gdzie przed kil-

trumnę ze śmiertelnymi szczątka-

Podzamcze do głównego wejścia na

Polska w ciągu dziejów wydała, odszedł w wieczność. To, co po-

koma laty odprowadzał prochy Ju-

mi Wodza, i biorąc ją na własne

Wawel, po czym wjeżdża na dziedzi-

zostawił po sobie jest zwycięstwem, triumfem, siłą. Szedł do nich

liusza Słowackiego: „Będzie królom

barki powoli, ostrożnie znoszą ze

niec wawelski. Po przemówieniu p.

po przez walki i męki, przez zmagania się ze sobą, narodem włas-

równy”.

stopni katafalku. Wszyscy Dostoj-

Prezydenta generałowie przenieśli

nym i wrogiem. Aż do ostatniego tchu walcząc, aż do wczorajszego

nicy wpatrzeni w trumnę. Za trum-

wynieśli trumnę ze zwłokami Wodza

ranka stygnącą i tak samo pewną dłonią kierując losami państwa

Żałoba we Lwowie. Wiado-

ną postępuje pani Marszałkowa

do Katedry przed ołtarz św. Stani-

obojętny wobec śmierci, schylonej nad Jego łożem. Ten sam nie-

mość o zgonie Pierwszego Marszał-

Piłsudska, podtrzymywana przez

sława na specjalnie przygotowany

złomny, nieugięty aż do końca, wspaniały i wielki, pogardliwy

ka Polski Józefa Piłsudskiego na-

gen. Rydz Śmigłego i gen. Sosn-

katafalk. Tu w obecności najbliższej

wobec cierpień, do ostatka wierny miłością swojej Ojczyźnie.

deszła do Lwowa po godzinie 10.tej

kowskiego, w pobliżu najbliższa

rodziny, przedstawicieli państw ob-

Zostaliśmy sami. Ciężar olbrzymi, jaki dźwigał na sobie Józef

wieczór. Pierwszą wiadomość otrzy-

rodzina. Dalej postępuje Pan Pre-

cych, Rządu rozpoczęło się nabo-

Piłsudski zsuwa się na naród, na każdego z najmniejszych z nas.

mał p. wojewoda Belina-Prażmowski

zydent Rzplitej, członkowie domu

żeństwo żałobne.

Jarzmo odpowiedzialności za siebie i za wszystkich, za triumf

i dowódca Korpusu gen. Popowicz.

cywilnego i gabinetu wojskowego,

Po nabożeństwie i modłach ge-

i klęskę, za los pokoleń, które nadejdą, przyszłość Polski – dobrowolnie

Nieco później żałobna wieść dotarła

reprezentant  kanclerza  Hitlera

nerałowie ujęli trumnę na swe bar-

dźwignięte na ramiona Piłsudskiego, samego za wszystkich Pola-

do Stanisławowa i Tarnopola.

premier pruski gen. Goering w oto-

ki i orszak żałobny, złożony tylko z

ków, tylko na miljonach gotowych podparcia go rąk niesione być

Przed godziną 12-tą w nocy

czeniu oficerów niemieckich, sze-

najbliższej rodziny, p. Prezydenta

może. Ciężar ten wiąże najwspanialsza spuścizna, jaką Piłsudski

wiadomość o śmierci Józefa Piłsud-

reg wybitnych osobistości państw

Rzeczypospolitej i przedstawicieli

pozostawia – spuścizna krwi, tego znużonego serca aż do ostatniego

skiego rozeszła się dość szeroko,

europejskich, trzech sędziwych

państw obcych ruszył zwolna ku

uderzenia.

wywołując wszędzie przygnębiające

marszałków, angielski, rumuński i

wejściu da podziemi. Trumna powoli

Niedołężnemi wargami, słabą wolą naszą, zwyczajnem ludzkiem

wrażenie, żel i smutek po ciężkiej

francuski, generalicja, ministrowie

zagłębia się w otworze krypty. W tej

sercem jedno uczynić możemy, by godnymi stać się nazwy narodu,

stracie.

wojny, reprezentanci armii zagra-

chwili baterie ustawione na Wałach

który Go wydał. Poprzysiąc w tej straszliwej godzinie wierność

Po godz. 12 w nocy, Polskie

nicznej, którzy przybyli tu, aby od-

wawelskich oddały 101 strzałów ar-

i siłę naszego oddania tej, którą kochał i której służył – Ojczyźnie.

Radio nadało pierwsze wiadomo-

dać hołd Wodzowi, którego stratę

matnich, a orkiestry odegrały Pierw-

ści oficjalne. Natychmiast odwo-

odczuł cały świat.

szą Brygadę.