25

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 30 kwietnia–14 maja 2015 nr 8 (228)

modlitwa – kiddusz, czyli uroczyste

podobny: błogosławieństwo nad wi-

soły charakter święta, urządzanie

•

Sziwa Asar be-Tamuz (17

pobłogosławił Pan dniowi sobotnie-

błogosławieństwo soboty nad kieli-

nem (Kiddusz), rytualne umycie rąk,

świątecznych przyjęć, udział w świą-

tamuz) – pierwszy wyłom w ścianie

mu i poświęcił go”. Dlatego główne

chem wina. Inne nakazy skierowane

błogosławieństwo chleba i posiłek;

tecznych ceremoniach, zakończe-

Jerozolimy;

święto  żydowskiego  kalendarza

są na stworzenie szczególnej świą-

•

„Święte zebranie” – ze-

nie prac codziennych – wszystko to

•

Tisza be Aw (9 aw) – data

przypada każdego tygodnia.

tecznej atmosfery: ludzie zakładają

branie wszystkich członków gminy

w większym lub mniejszym stopniu

zburzenia Świątyni – Pierwszej i Dru-

Niektórzy uczeni uważają, że

odświętne ubrania, rodziny groma-

na świątecznej ceremonii i nabożeń-

jest charakterystyczne dla każdego

giej;

pochodzenie tego święta jest w

dzą się przy zastawionym stole,

stwo;

tradycyjnego święta.

•

Trzeciego dnia tiszri – upa-

ścisłym związku z sakralną liczbą

wspólnie spożywają potrawy, piją

•

Obrządek „Hawdala” – roz-

Kolejną cechą charakterystycz-

miętnia się postem śmierć Gedalii,

„siedem” (szewa). Z zamierzchłych

wino.

dzielenie święta od dnia codziennego,

ną biblijnych świąt żydowskich był

ostatniego gubernatora Jerozolimy,

czasów magia liczb była bardzo

Sobota wchodzi do domu ży-

które odbywa się pod koniec święta;

masowy udział w nich wszystkich

w roku 586 p.n.e.

rozpowszechniona wśród narodów

dowskiego w chwili zapalenia świec

•

Wszystkie

żydowskie

wiernych, niezależnie od wieku, płci,

Chociaż posty ustanowiono na

wschodu. Liczba „siedem” (również

szabasowych. W piątek wieczorem

święta rozpoczynają się wieczorem

a nawet „ludzi innej wiary, którzy

znak żałoby, która objęła Izrael po

jej wielokrotność) na Bliskim Wscho-

przed zachodem słońca gospodyni

z zachodem słońca, bo uważa się,

mieszkali pośród synów Izraela”.

zniszczeniu Świątyni, na pamiątkę

dzie wśród Żydów uważana była za

zapala świece wypowiadając przy

że w tym momencie rodzi się nowy

mąk, które cierpieli Żydzi, ale żało-

szczęśliwą, liczba określała pełność,

tym błogosławieństwa. W taki spo-

dzień. Jak powiedziane w Piśmie:

ba nie jest głównym sensem tych

skończoność. Taki sobotni rok (Sze-

Dni żałobne

sób rozpoczyna się sobota.

„I był wieczór, i był ranek – był je-

W historii narodu żydowskiego

dni. Posty mają obudzić serca i

mita) szabatowy – każdy siódmy, w

den dzień”.

są cztery szczególnie tragiczne daty,

wskazać drogę do żalu za grzechy,

czasie którego należało przebaczać

Oprócz tego każde święto ma

związane z rujnacją państwa, Jero-

przypomnieć o złych uczynkach, o

długi i dawać odpocząć roli.

Kategorie świąt

swoje charakterystyczne obrzędy

zolimy, Świątyni i rozsianiem narodu

wydarzeniach, które doprowadziły

Co siedem okresów siedmiolet-

żydowskich

Święta żydowskie nie tylko

i ceremonie (przed zrujnowaniem

żydowskiego. Te dnie charakteryzu-

do nieszczęść. Rozważania o grze-

nich – 49 lat – następował rok Jubi-

wyróżnia dokładnie określony dla

Świątyni w 70 roku n.e. – też ofiary,

ją się ścisłym postem, specjalnymi

chach prowadzą na drogę poprawy.

leuszowy (Jowel), należało zwolnić

każdego święta ścisły rytuał, co

które później skasowano). Wszyst-

modlitwami i zwyczajami:

Społeczne posty ustanowiono po to,

niewolników i zwrócić ziemię, prze-

pozwala odtworzyć wydarzenia le-

kie przeliczone cechy nie są czymś

•

Asara be Tewet (10 te-

aby naród żydowski przebudził się w

jętą za długi. Przez siedem dni na-

żące u podstaw święta, ale i szcze-

specyficznym, charakterystycznym

wet) – początek oblężenia Jerozoli-

żalu, a każdy człowiek zastanowił się

leżało obchodzić święta Przaśników

gólny stosunek do pracy. W święto

jedynie dla świąt żydowskich. We-

my przez Nabuchodonozora;

nad swymi uczynkami.

i Sukkot, siedem tygodni oddzielały

każda praca jest zakazana. Święto

święto Pesach i Szawuot, a na nie-

jest przeciwstawiane codzienno-

bie starożytni Żydzi naliczali siedem

Instytut Teologiczny

ści i codziennym zajęciom. Jego

planet, itd.

cecha charakterystyczna – to „nic-

Wskazówki Tory aby oddzielać

nierobienie” (w sensie codziennych

sobotę jako dzień szczególny moż-

archidiecezji lwowskiej

zajęć).

na rozdzielić na dwa typy. Pierwszy

Stąd żydowskie święta można

wiąże sobotę ze stworzeniem świa-

podzielić według następujących ka-

ta: po sześciu dniach nastała sobota

tegorii:

– i sam Stwórca przestał pracować.

ogłasza zapisy na rok

•

Szabat (sobota) i Jom Ki-

Odpoczynek w sobotę jest znakiem

pur – w tych dniach obowiązuje za-

tego, że Bóg stworzył świat.

kaz pracy;

Drugi typ wskazówek przypomi-

akademicki 2015/2016

•

Święta Tory – Rosz ha-

na o wyjściu z Egiptu: to wydarze-

Szana, Pesach, Szawuot, Sukkot,

nie przemieniło Żyda-niewolnika w

Szmini Aceret, Simchat Tora – zakaz

człowieka wolnego; tak jak sobota

pracy nie obejmujący przygotowywa-

zwalnia Żyda od niewoli codzienno-

nia posiłków;

ści. „Siódmy dzień jest sabat, to jest

•

Półświęta według Tory

odpocznienie Pana Boga twego. Nie

(Kol-ha-Moed) – kolejne dnie świąt

będziesz weń pełnił żadnej roboty,

Pesach i Sukkot – można wykony-

ty ani syn twój, ani córka, służebnik

wać pracę, której nie da się prze-

i służebnica, ani wół, ani osioł, ani

nieść na inny dzień;

żadne bydlę twoje, ani przechodzień,

•

Rosz Chodesz – warto

który jest między bramami twoimi,

powstrzymać się od pracy, bo święto

aby odpoczął sługa i służebnica two-

określone jest przez Torę;

ja jak i ty. Pamiętaj, żeś i sam służył

•

Ustanowione przez Pro-

w Egipcie, i wywiódł cię stamtąd Pan,

roków i Mędrców „święta całego

Bóg twój, ręką mocną i ramieniem

Izraela”, święta przykazane – Purim

wyciągniętym, i przeto ci kazał, abyś

i Hanuka – nie ma zakazu pracy, ale

zachował dzień sobotni”. Takim spo-

raczej należy się powstrzymać;

sobem wskazujemy na uniwersalne

•

Ustanowione przez Proro-

znaczenie soboty, o którym powinna

ków i Mędrców „posty całego Izra-

pamiętać cala ludzkość i na narodo-

ela” – 17 tamuz, 9 aw - post Gedali,

we znaczenie.

10 post Tewet i Taanit Ester (post

Szczególny stosunek do soboty

Estery).

podkreślają najostrzejsze zakazy

•

Ogólne święta, ustanowio-

pracy przypadające właśnie na ten

ne przez Proroków i Mędrców i przy-

dzień – tradycja zakazuje wykony-

kazania, które nie mają statusu – 15

wania w sobotę prac codziennych,

Szwata i Lag ba-Omer – zakaz pracy

naruszających świąteczny charakter

nie obowiązuje;

tego dnia. Do takich działań można

•

Narodowe, niereligijne

odnieść wszystko, co jest związane

święta, daty pamiątkowe, nie mają-

z działalnością finansową i przygo-

ce szczególnych świątecznych oby-

towaniem pożywienia, a również

czajów – Dzień Pamięci Bohaterów

rozmowy na tematy codzienne. W

Izraela, Dzień Niepodległości, Dzień

przypadku gdy sobota łączy się z

Jerozolimy, Jom Ha-Szoa (Dzień Ho-

innym dniem świątecznym kalenda-

lokaustu).

rza żydowskiego porządek modlitw

przesuwa się w kierunku sobotnich,

a posty (oprócz Jom Kipur) prze-

Szczególne rysy świąt

noszą się na inny dzień. Cała Tora

żydowskich

Świętom żydowskim przysługu-

podzielona jest na 54 tygodniowe

ją takie rysy:

rozdziały do czytania, czego Żydzi

•

Zaprzestanie pracy. Ze-

przestrzegają w soboty.

zwala się przygotowywanie pożywie-

Świętowanie soboty włącza wy-

nia (oprócz Szabatu i Jom Kipur);

konanie poleceń Tory i mędrców,

•

Nakaz  „weselenia  się”

związanych z poświęceniem i od-

(oprócz Jom Kipur i postów), w świą-

dzieleniem dnia siódmego. Niektóre

teczne dnie nie obowiązują żałoby

z tych nakazów mają wyraz konkret-

i nawet siedmiodniową żałobę za

ny: zapalanie świec szabasowych,

zmarłym przenosi się na następny

odmawianie specjalnego błogosła-

dzień;

wieństwa; w sobotę urządzane są

•

Świąteczny posiłek. Po-

trzy świąteczne przyjęcia; pierwsze

rządek świątecznych posiłków jest

dwa z nich rozpoczyna specjalna