28

Z pamiętnika podróżnika

30 kwietnia–14 maja 2015 nr 8 (228) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Kurhan w Komarowicach

Kurhan, o którym będzie mowa, znajduje się we wiosce Komarowice koło Nowego Miasta

(rejon starosamborski, obwód lwowski), która do II wojny światowej wchodziła w skład daw-

nej Ziemi Przemyskiej. Wzniesienie usytuowane jest na terenach, które bogate są w liczne

znaleziska archeologiczne, ponieważ człowiek na tych ziemiach pojawił się już w epoce

eneolitu (okres pomiędzy epoką kamienia a epoką brązu).

no m.in. monety, które pochodziły z

ANDRZEJ PIETRUSZKA

czasów króla Jana Kazimierza, jak

tekst i zdjęcie

również narzędzie przypominające

grecką literę Ω. Przekopując obiekt

Kurhan znajduje się we wschod-

jeszcze bardziej w głąb, badacz

niej części wsi Komarowice, jest

znalazł szkielety ludzkie, które były

sztucznym nasypem, dziełem rąk

ułożone w różnych kierunkach. Na

ludzkich. Jego nazwa brzmi „Ostra

podstawie badań wysunięto przy-

Górka”, natomiast wśród dzisiej-

puszczenia, że nasyp był w użyciu

szych mieszkańców wioski wyłącz-

już w V wieku naszej ery, chociaż

nie używana jest nazwa „Figura”

wzniesiony mógł być i wcześniej.

(trudno dociec, skąd się wywodzi).

Nie wiem, czy ktoś oprócz dra

Nawet najstarsi mieszkańcy Ko-

Demetrykiewicza

przeprowadzał

marowic nie mają wiedzy na temat

prace badawcze na kopcu. Być

owej „ Figury”. Czas zrobił swoje,

może archeolog jest jedyną osobą,

starł z ludzkiej pamięci dawne dzie-

której częściowo udało się odkryć

je, pozostawiając natomiast legen-

tajemnicę obiektu. Sam badacz pod-

dy. Wśród komarowiczan są żywe

kreślał, że przeprowadzone prace

przekazy m.in. o tym, że na kurha-

były skromne, choć z całą pewnością

nie niegdyś palono ognisko, a sama

mają olbrzymią wartość naukową.

góra powstała dawno temu z nasy-

Ze szczytu kopca możemy zo-

panej przez żołnierzy ziemi, którą

handlowego, który przebiegał przez

Wielkanocy na „Ostrą Górkę” uda-

runki klimatyczne, działalność rolni-

baczyć przepiękne krajobrazy: pa-

mieli nanieść w swoich czapkach.

dolinę rzeki San.

wały się wycieczki z Nowego Miasta,

czą człowieka itp.

górkowatą okolicę, górę Radycz,

Istnieje również legenda, że kiedyś

Więcej informacji o kurhanie

gdzie prawdopodobnie odbywały się

Do czego mógł służyć kurhan w

Łysą Górą, wsie Nowe Miasto,

w kurhanie było ukryte wejście, któ-

w Komarowicach, opartej nie na

zabawy, które były bardzo zbliżone

Komarowicach? Mógł to być nasyp

Niżankowice, Grodzisko, Bybło,

re prowadziło do skarbu.

domysłach, a raczej na faktach,

do tych, które urządzano na kopcu

kryjący groby lub kopiec wzniesiony

Hruszatyce. Jako że Komarowice

Teren, na którym znajduje się

możemy zaczerpnąć z relacji pro-

Krakusa w Krakowie.

na pamiątkę jakiegoś wydarzenia

znajdują się około 7 km od granicy

wzniesienie, jest do dziś nazywany

fesora Włodzimierza Demetrykiewi-

Jesienią 1895 roku do Komaro-

albo na czyjąś cześć. Być może peł-

z Polską, ze wzniesienia rozlega się

„Gajem”. Obiekt składa się z dwóch

cza, która została zamieszczona w

wic przybył archeolog Włodzimierz

nił rozmaite funkcje w kolejnych epo-

widok na miejscowości, znajdujące

pagórków: jeden jest większy, zaś

książce „Materyały antropologiczno-

Demetrykiewicz wraz z ekipą. Ba-

kach. Trudno to dziś dokładnie okre-

się już po drugiej stronie granicy:

drugi o wiele mniejszy. Tak napraw-

archeologiczne i etnograficzne” z

dacz podkreślił, że tak dużego kur-

ślić, lecz można przypuszczać, że

Kalwarię Pacławską czy Malhowi-

dę, obecnie są odbierane jak jeden.

1896 roku, a mianowicie w rozdziale

hanu na tych terenach nigdy wcze-

mógł mieć też praktyczne przezna-

ce. Na kurhanie latem rosną bujne

Wysokość pagórka wynosi około

„Kurhany w Przemyskiem i Droho-

śniej nie spotykał. Prace wykazały,

czenie, pełniąc funkcję – powiedz-

trawy, natomiast u jego podnóża

8-9 metrów (kiedyś na pewno był

byckiem”. Warto zaznaczyć, że au-

że w środku kurhanu znajdowała się

my – informacyjną. Na wierzchołku

ciernie, które nadają tajemniczej

tor jest twórcą nowoczesnej polskiej

ziemia przemieszana z popiołem,

wyższy i bardziej ostry). Z trzech

kurhanu można było np. zapalać

aury temu miejscu. W latach dzie-

archeologii. Demetrykiewicz pisał,

węglem, kawałkami przepalonej gli-

stron obiekt otoczony jest gruntem

ogień w przypadku zbliżającego

więćdziesiątych XX stulecia, gdy

że pod koniec XIX wieku, właściciel

ny oraz kamieniami, które pochodzi-

ornym, a ze wschodu przebiega po-

się niebezpieczeństwa, o którym w

Ukraina uzyskała niepodległość,

Komarowic A. Pragłowski poinfor-

lna droga. Różne źródła historyczne

ły prawdopodobnie z rzeki Wyrwy,

ten sposób zawiadamiano również

wierzchołek kurhanu wyrównano

mował Akademię Umiejętności w

która do dziś płynie przez wieś, a na-

podają, że w sąsiednich miejsco-

sąsiednie miejscowości. Jest to

i postawiono krzyż prawosławny.

Krakowie o istnieniu kurhanu we

stępnie wpada do Sanu. Zewnętrz-

wościach, takich jak Hruszatyce,

oczywiście jedna z wersji, mówią-

Dziwić może fakt, że tak okazały

wiosce. Obiekt znajdował się wła-

na część górki składała się z żółtej

Miżyniec, Czyszki oraz Gdeszyce,

ca o jego zastosowaniu. Niektórzy

obiekt, który został wytworzony przez

śnie na gruncie dziedzica Pragłow-

gliny. Jeżeli chodzi o znaleziska, to

podobno w przeszłości również

uczeni (m. in. prof. J. Kotlarczyk)

człowieka, nie budzi większego za-

skiego. Prawdopodobnie ojciec Pra-

były one odkrywane stopniowo w

znajdowały się kurhany. Kurhan w

przypuszczają, że takie obiekty

interesowania. Być może wpływ na

głowskiego, w roku 1863 rozkopał

zależności od przemieszczania się

Komarowicach jest bardzo okazały

mogły pełnić funkcję sygnalizacyj-

taki stan rzeczy ma to, że znajduje

mały kurhan, znajdując w nim urny,

w głąb większej górki. Każda war-

i być może właśnie z tego powodu

ną w piastowskim systemie obron-

się on na krańcach współczesnego

ołowiany wisiorek oraz niedopalone

stwa ziemi zawierała pozostałości

zachował się do czasów współ-

nym Bramy Przemyskiej, chroniąc

państwa ukraińskiego, co przekłada

szczątki zębów ludzkich. Dziedzic

ludzkiej działalności. W zagłębieniu

czesnych. Warto zaznaczyć, że na

w ten sposób żyzne czarnoziemy.

się na to, że wiele osób nie wie o

zwrócił się do Akademii Umiejętno-

znaleziono czerwonawe czerepki

Podkarpaciu kurhany były typowym

Inna zaś wersja podaje, że kurhany

jego istnieniu. Kurhan na pewno

ści, aby ta dokonała prac wykopali-

garnków i mis, które były bardzo

zjawiskiem, a ludność, zamieszku-

służyły Słowianom do określania

kryje jeszcze wiele nierozwiązanych

skowych dużej górki. Właściciel po-

kruche oraz wypalane na wolnym

jąca te obszary w pierwszej połowie

zasięgu swego panowania. Istnieją

zagadek o ludziach sprzed kilkuna-

siadłości stwierdził, że to może być

ogniu. Ekipa badawcza wykopała

I tysiąclecia naszej ery należała do

hipotezy, że tzw. „Figura” w Koma-

stu wieków, a poznanie jego historii

„starożytne uroczysko”, jak również

także nożyk żelazny, wisiorek oło-

kultury tzw. kurhanów karpackich.

rowicach wraz z Kopcem Tatarskim

może dostarczyć sporo materiału

nieco później opowiadał Demetry-

wiany, ułamek kółka, bransolety

Dziś trudno je dostrzec, nie są już

w Przemyślu i kopcem w Sólcu,

współczesnej archeologii.

kiewiczowi o tym, że we wtorek po

oraz krzemyk obrobiony. Odnalezio-

widoczne ze względu na czas, wa-

pełniła funkcję ochronną szlaku

List do redakcji

Irena Kurhanowa odziedziczyła

po swoich przodkach chęć do robót

Ocalić od zapomnienia

ręcznych, zajmuje się wyrobem bi-

żuterii i quillingiem. Autorka zapre-

Młodość, mistrzu, jest rzeźbiarką,

Przy dźwiękach piosenki Marka

zentowała piękne korale, wisiorki,

Co wykuwa żywot cały;

Grechuty „Ocalić od zapomnienia”,

bransolety, kompozycje z kwiatów i

Choć przeminie sama szparko,

po krótkiej prezentacji rodziny autorki

kamieni i innych materiałów, ozdoby

Cios jej dłuta wiecznotrwały.

, rozpoczęło się oglądanie rodzin-

świąteczne – bożonarodzeniowe i

nych skarbów. Zostały przedstawio-

wielkanocne, koguciki i wiele innych

ne robótki ręczne (haft) babci i matki

rzeczy. Różnorodność eksponatów

Zygmunt Krasiński

autorki, obrazy (olej) ojca oraz biżu-

wywarła niezapomniane wrażenie

teria i quilling Ireny Kurhanowej. Pa-

na zwiedzających.

12 kwietnia, w salonie „Wła-

nie Zenowia i Wiera – babcia i matka,

urodzone na Podolu, w swoich ha-

sna strzecha”, przy ul. Rylejewa

STEFANIA łABAZIEWICZ

ftach odzwierciedliły piękno tej ziemi.

we Lwowie została otwarta kolejna

tekst

Ojca p. Ireny Jana – zaś fascynowały

wystawa. Autorem pokazu jest Irena

góry, połoniny i rzeki Karpat. Górskie

Kurhanowa. Prezentacja nosi tytuł

IRENA KURHANOWA

pejzaże, malownicze nadmorskie wi-

„Ocalić od zapomnienia”. Celem

archiwum prywatne

wystawy – ocalenie od zapomnienia

doki, utrwalone na obrazach radują

zdjęcie

spuścizny, ojcowizny.

oko widza.