14

przegląd wydarzeń

15–28 maja 2015 nr 9 (229) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Jestem, więc myślę…”

Winnica pamięta

Wywiad przeprowadzony w dniu obchodów 95.

V edycję Polskiej Wiosny Teatralnej we Lwowie uświetnił

rocznicy sojuszu Piłsudski-Petlura. Tego dnia

przyjazd znakomitego polskiego aktora Cezarego Morawskiego,

ambasador RP w Kijowie, Henryk Litwin, złożył

kwiaty pod tablicą upamiętniającą spotkanie Józefa

znanego z licznych ról filmowych i teatralnych. Artysta zagrał

Piłsudskiego z Symonem Petlurą na dworcu w Win-

w monodramie „Jestem, więc myślę…” na podstawie opowia-

nicy i pod tablicą upamiętniającą pobyt Piłsudskiego

w tym mieście. Jan Glinczewski udzielił w sierpniu

dania Franza Kafki „Bericht an eine Akademie”, w reżyserii

2014 roku wywiadu Wojciechowi Jankowskiemu

Anny Zagórskiej. Jest to opowieść o małpie, która postanawia

w Radiu Wnet, w którym pesymistycznie ocenił

sytuację Polaków na Podolu, którzy „mogli

się uczłowieczyć, kiedy „staje się lustrem dla człowieka próż-

liczyć tylko na siebie i na pomoc z Polski”.

nego”.

koniec z bolszewizmem, jest już

Z JANEM GLINCZEWSKIM,

przyjęta ustawa, ale ja mam swoje

założycielem i honorowym

lata i jestem trochę sceptyczny, czy

prezesem Konfederacji Po-

pesymistyczny. Nadzieję mam, ale

laków Podola, rozmawiał

wskutek mojego doświadczenia je-

WOJCIECH JANKOWSKI

stem pesymistą.

Czy jest Pan zadowolo-

Niedawno w Polsce uka-

ny z dzisiejszych uroczy-

zał się artykuł Jarosława

stości?

Hrycaka w Więzi. Napisał,

Tak, oczywiście. Nareszcie są

że postać Piłsudskiego nie

owoce rozmów o przyjaźni polsko-

jest na Ukrainie znana i lu-

ukraińskiej, winnicko-kieleckiej. W

dzie powtarzają, to co było

2008 roku pozwolono nam wmuro-

napisane  w  sowieckich

wać, przede wszystkim przy pomo-

podręcznikach…

cy samorządu miasta Kielce, tablicę

Tak! Ja to słyszałem przynaj-

ku pamięci pobytu Piłsudskiego.

mniej dziesiątki razy, jak tu stawa-

Według diariusza adiutanta Piłsud-

liśmy przy tablicy, ktoś przechodził,

skiego przebywał tu trzy dni, ale

pluł na chodnik i przeklinał, mówił:

„To Piłsudski, który zniszczył tysią-

starzy Polacy mówili mi, że był tu

ce Ukraińców”. Ręce opadają od

ponad tydzień, a może nawet dwa

tygodnie. Rozmowy z Petlurą były

takiej ignorancji i Ukraińcy są nie-

C. M.: My to odbieramy w ten

Swoimi refleksjami na temat

Nie jest Pani obecna na

sposób, że, tak czy inaczej, połą-

spektaklu z ANNĄ GORDI-

scenie. W jaki sposób odczu-

czyliśmy się z Unią i europejskość

JEWSKĄ podzielili się CE-

wa Pani nastrój, który panuje

nabrała zupełnie innego charakteru.

ZARY MORAWSKI i ANNA

na sali?

A. Z.: Jak sejsmograf (śmieje

Aspiracje do bycia Europejczykiem

ZAGÓRSKA.

się). Czasem podglądam, podpatru-

faktycznie już są u Kafki. Mimo to,

ję z boku reakcje widzów, ale przede

że pisarz czuł się odosobniony, wy-

Jaki jest najważniejszy

wszystkim po prostu wyczuwam, tak

klęty, jednak czuł, że należy do Eu-

wątek w tej sztuce, przecież

jak aktor czuje, nie widząc oczu i twa-

ropy i kultury europejskiej.

Franz Kafka nie jest łatwym

rzy swoich widzów, jaki nastrój płynie

A. Z.: Ten wątek nabrał dzisiaj

autorem?

Cezary Morawski: To praw-

z widowni. Jako osoba towarzysząca

zupełnie innego charakteru.W tej

da. Kafka jest zagmatwany. Zresztą

każdemu wypowiedzianemu na sce-

chwili w zależności od kontekstu, od

sami eksperci od Kafki nie są jed-

nie słowu, muszę pilnować też, żeby

miejsca w jakim się znajdujemy, ten

noznaczni w interpretacji różnych

od strony technicznej ten spektakl

spektakl jest inaczej odbierany. Stąd

jego opowiadań. W „Sprawozdaniu

przebiegał prawidłowo. Ze względu

potrzeba współczesnego tłumaczenia

dla Akademii” oczywiście dostrze-

na to, że nie ma kulis, nie ma szan-

i zastanowienia się nad problemami,

gają problem „żydowski” i kwestie

sy na suflowanie. W monodramie

które nas teraz nurtują. Są to na przy-

prześladowania. Dla nas jednak naj-

aktor sam decyduje o przebiegu ryt-

kład problemy dotyczące wolności

ważniejsze było pokazanie tego, że

mu przedstawienia. W zależności od

jednostki, celebrytyzmu, błyskawicz-

małpa uczłowieczając się przejęła

tego jak reaguje widownia, jaka jest

nych karier, ludzi którzy, pnąc się w

większość złych cech ludzkich. To

temperatura odbioru, albo się przy-

górę przejmują władzę nad tymi, od

było dla nas takim kluczowym mo-

śpiesza tempo, albo spektakl nabiera

których zależeli wcześniej.

charakteru bardziej refleksyjnego.

tywem. Część tekstu skróciliśmy, a

Jak się Państwu praco-

Specyfiką tego gatunku jest relacja

część unowocześniliśmy, żeby treść

wało w tej niedużej sali te-

między wykonawcą a widzem, ko-

bardziej przemawiała do współcze-

atru Kurbasa, dawnej Baga-

nieczność nawiązania przez aktora

snego widza. Tłumaczenie z języka

teli, gdzie niegdyś śpiewała

żywego, bezpośredniego kontaktu z

niemieckiego jest moje.

Hanka Ordonówna?

widownią.

A. Z.: Miejsce jest niesamowite,

Jaka jest trudność od

bardzo ważne, istotne dla przyszło-

stety w tej ignorancji uparci. Żeby

klimat ma wspaniały, dający pole do

Jaka dzisiaj była tempe-

strony wykonawczej tego

ści Polski. On to przeczuwał i teraz

wreszcie uświadomili sobie zna-

wyobraźni. Pozostaje tylko życzyć,

ratura?

przedstawienia?

możemy być tylko zachwyceni tym,

czenie tak wielkiej postaci i tego co

C. M.: Dzisiaj to był chyba gej-

C. M.: Ten monodram jest rze-

żeby o Lwów, jak i o to miejsce

jak daleko przewidywał, a temat po-

dla nich zrobił, że dał im nadzieję!

zer!

czywiście bardzo wymagający pod

dbano. Duch czasu we Lwowie jest

zostaje aktualny w XXI wieku.

A że nie skorzystali? Z prostej przy-

A. Z.: (dodaje żartując) Ceza-

względem energetycznym, spala-

bardzo dotykalny, może też dlate-

czyny. Niestety, naród nie poszedł

ry lubi wysokie temperatury.

jący. Przed spektaklem mam taką

go, że miasto nie wszędzie jest do

Pamiętam, że rozmawia-

za atamanem Petlurą, bo bardziej

C. M.: Były też takie momenty,

zapaść, organizm jakby wiedząc,

końca odnowione. Wiemy, jaka sy-

łem z Panem dziewięć mie-

przemawiało hasło bolszewickie

kiedy musiałem pracować nad widow-

jaki przed nim jest wysiłek, powoli

tuacja jest na Ukrainie, ale czuje się

sięcy temu i wtedy nie był

„kradnij skradzione”. Na tyle, że do

nią. Na przykład, niby mnie widzowie

zwalnia, a przed wejściem na scenę

mimo wszystko radość, ludzie są na

Pan takim optymistą.

Oczywiście, tak jak panu po-

dziś chcą grabić tę Ukrainę.

słuchali, ale w pewnym momencie

znowu się mobilizuje.

ulicach, ludzie chcą się spotykać.

wiedziałem. Dziś świętują podpi-

jakby zaczęli się zastanawiać, tro-

Kiedy spacerowaliśmy w piątkowy

Długo Pan się starał o

Jak się reżyseruje wła-

sanie umowy z 21 kwietnia 1920

szeczkę musiałem zwolnić i głębiej

wieczór, stwierdziliśmy, że war-

tablicę?

snego męża?

roku, ale żadne „naczalstwo” nie

Bardzo długo! Od samego po-

porozmawiać z publicznością. Mia-

Anna Zagórska: Bardzo

szawska starówka ani w kwietniu,

upomniało się o to, że 26 kwiet-

czątku, od samego pomysłu, minęło

łem wrażenie, że gdzieś odpłynęli,

trudno. Była to bardzo dynamiczna

ani w maju nie będzie tak wyglądać.

nia, czyli kilka dni po podpisaniu

kilkanaście lat. Pracowałem przy tej

tak się zdarza. Zamyślili się nad tym,

współpraca, jakby nadal niedokoń-

Podziwiamy mieszkańców Lwowa

umowy, Polacy zaatakowali wojska

tablicy, kiedy już było pozwolenie

czona z mojego punktu widzenia.

co im powiedziałem, więc musiałem

za ten duch.

bolszewickie i 26 kwietnia wyzwolili

rady miejskiej i miejsce znaleziono.

Jestem aktorką z zawodu. Od ponad

dać im czas, żeby „wrócili”.

C. M.: Jesteśmy we Lwowie po

Winnicę. Dobrze by było mieć ulicę

Zachował się dom, gdzie Piłsudski

20 lat wykładam w szkole teatralnej.

raz pierwszy. Co innego, kiedy się

Fenomen Franza Kaf-

26 kwietnia – od dawna tę kwestię

mieszkał – miałem pomysł, żeby

Do tej pory robiłam nieduże szkice

zna miasto z historii z literatury, zu-

ki polega na tym, że w

poruszam – żadna ulica w Winnicy

umieścić ją na tym domu. Ale de-

teatralne ze studentami. Oficjalnie

pełnie inaczej, kiedy wchodzi się do

jego twórczości jest dużo

nie nosi tej nazwy. Może teraz do-

cyzja zapadła, że będzie w miejscu,

zdecydowałam się zadebiutować

niego i chłonie atmosferę. Mamy na-

współczesnych wątków. U

stukamy się do Ukraińców. Trudno

gdzie była rada miasta i gdzie wy-

jako reżyser dopiero w tym spek-

dzieję, że jeszcze nie raz będziemy

pisarza już pada hasło Eu-

powiedzieć, chociaż ogłoszono już

stępował 17 maja na dużym wiecu.

taklu.

wracać do Lwowa.

ropejczyk.