18

przegląd wydarzeń

15–28 maja 2015 nr 9 (229) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Alfred Schreyer

Z bólem dowiedziałem się o śmierci ostatniego

z Mohikanów – wybitnego mieszkańca Drohobycza

Alfreda Schrayera, wspaniałego Człowieka

Jestem szczęśliwy, że podczas pobytu w Drohobyczu w 2011 roku udało

mi się zrobić z nim wywiad, w którym opowiedział o Marszu Śmierci, Bruno-

W historii Drohobycza zapisał się, jako jego

nie Schulzu, o moim ojcu.

Dzwoniłem do niego przed dwoma miesiącami. Jak zawsze głos miał

wyjątkowy i wybitny mieszkaniec. 25 kwietnia

rześki, optymistyczny. I oto smutna wiadomość. Pogrążony w smutku razem

z moimi przyjaciółmi z Drohobycza.

w Warszawie po ciężkiej chorobie zmarł Alfred

Dmytro Abowski,

Schreyer – legenda naszego miasta, wspaniały

San Francisco

śpiewak i skrzypek, uczeń słynnego pisarza i ma-

Zaskoczony jestem smutną wiadomością o odejściu

do Wieczności Alfreda Schrayera

larza Brunona Schulza. Był świadkiem międzywo-

Gdy prawie przed rokiem jechałem do Drohobycza, to wiedziałem, że

chlubą i legendą tego wielokulturowego miasta jest starszy Maestro, śpie-

jennej epoki, która odeszła wraz z nim. Był szla-

wak i skrzypek, uczeń Bruno Schulza, Alfred Schreyer. Słuchałem Jego pio-

chetnym wzorem jej wielojęzykowego i wielokul-

senek, przeglądnąłem filmy o Nim.

W lipcu 2014 po raz pierwszy trafiłem do Drohobycza. Jakim wielkim

turowego okresu – tego „złotego wieku” różnych

wrażeniem i wydarzeniem w moim życiu było spotkanie z Panem Alfredem

– wspaniałym rozmówcą, osobą szlachetną i inteligentną, Strażnikiem Pa-

narodów, który zniszczyły reżymy totalitarne.

mięci międzywojennego Drohobycza.

Ostatni raz widzieliśmy się nie tak dawno – w warszawskim szpitalu.

Wszyscy mieliśmy nadzieję, że pan Alfred wyzdrowieje.

Dziś, w niewymownym smutku, razem z moimi dziećmi Aleksandrą

i Marcinem wyrażam szczere współczucie córce i synowi zmarłego, jego

przyjaciołom, znajomym i całemu Drohobyczowi.

Artur Derlikiewicz

Fundacja „Chrońmy dziedzictwo”, Lublin

I Drohobycz był bardziej szczęśliwy

(Pamięci Alfreda Schrayera)

Pana Alfreda można było poznać z daleka. Znał wszystkich i wszyscy

znali jego. Był artystą, a bycie artystą w Drohobyczu wiele znaczy. To, o wie-

le więcej, niż być artystą we Lwowie. Tak myślimy. Być miejscowym artystą

jest trudniej. Oto – paradoks Drohobycza.

Takich paradoksów w Drohobyczu jest pełno na każdym kroku.

Wiedzieliśmy, że Pan Alfred mieszka na tej samej ulicy co my, to doda-

wało nam weny.

Idziesz ulicą do Filharmonii, a z naprzeciwka podąża Pan Alfred. Zadba-

ny, w garniturze, ostry wzrok. Zawsze był w dobrej formie, więc wydawało

się nam, że będzie z nami przez wiele pokoleń. Zapomnieliśmy ile miał lat i

ile przeżył – zawsze był uśmiechnięty i otwarty, chętny do rozmowy.

Przeżył tragedię XX wieku – Holocaust, w naszym niewielkim mieście

utrzymywał Wielką Pamięć, był ostatnim z międzywojennych Żydów Droho-

bycza. Wraz z nim odeszła cała epoka, której był Świadkiem, Narratorem i

Strażnikiem.

Pana Alfreda zapamiętamy uśmiechniętego i pełnego życia. Miał swoje

Alfred Schreyer urodził się 8

kamienicach. Przyjeżdżali do niego

Dziedzictwa Narodowego RP prof.

ulubione zajęcia i był szczęśliwy w Drohobyczu. I Drohobycz był odrobinę

maja 1922 roku w Drohobyczu, a

ludzie z całego świata – prawdziwe

Małgorzata Omilanowska: „…był

bardziej szczęśliwy dzięki niemu.

wczesne dzieciństwo spędził w miej-

pielgrzymki. Był gwiazdą Międzyna-

On wyjątkową postacią. Był Żydem

Teatr „Alter”

scowości Niegłowice koło Jasła. Od

rodowego Festiwalu Brunona Schul-

i Polakiem”. Alfred Schreyer został

1932 roku studiował w drohobyckim

za w Drohobyczu.

uhonorowany  złotym  medalem

gimnazjum im. Henryka Sienkiewi-

W jednym, z przedwojennych

„Gloria Artis” za zasługi w zachowa-

cza, gdzie nauczycielką polskiego

tang Alfred Schreyer śpiewał: „Nikt

niu i krzewieniu polskiej kultury oraz

była narzeczona Brunona Schulza

za mną nie tęskni…” – to nie tak,

Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi

Józefina Szelińska. Z czasem kon-

bo tęsknić do niego będą w różnych

Rzeczypospolitej Polskiej.

tynuował naukę w gimnazjum im.

zakątkach świata, tęsknić będą w

Alfred Schreyer wspaniale śpie-

Władysława Jagiełły, pracy i rysun-

Polsce, tęsknić będą w Drohobyczu

wał polskie przedwojenne tanga i

ku uczył go Bruno Schulz.

– mieście, które pożegnało swoją

piosenki patriotyczne, piosenki ży-

Podczas II wojny światowej stra-

legendę.

dowskie i ukraińskie. Wspólnie ze

cił wszystkich swoich bliskich. Za-

Pogrzeb Alfreda Schrayera od-

swymi przyjaciółmi Tadeuszem Je-

mordowali ich naziści. Był więźniem

był się w Drohobyczu 1 maja 2015

rzym Serwatką i Lwem Łobanowym

kilku niemieckich obozów zagłady

roku w Synagodze Chóralnej. Ta

koncertowali w Drohobyczu, Lwo-

(Płaszowa, Gross-Rosen, Buchen-

wielka żydowska świątynia od cza-

wie, Lublinie, Krakowie, Warszawie,

wald, Leipzig). Dziwnym zbiegiem

sów międzywojennych nie widziała

Wrocławiu, Wiedniu i Londynie…

okoliczności przeżył – często opo-

takiej ilości ludzi. Urzędnicy i arty-

W Polsce i w Austrii powstały o nim

wiadał, że pomogły mu przeżyć

ści, wielkie grono miłośników jego

filmy dokumentalne. Opowiadał w

umiejętności, które wyniósł z lekcji

talentu z Polski, liczni mieszkańcy

nich o dawnym Drohobyczu i jego

Drohobycz pogrążył się w smutku,

pracy Schulza.

miasta – Ukraińcy, Polacy, Żydzi.

mieszkańcach, o profesorach gim-

miasto na zawsze opuścił

W 1946 roku Alfred Schreyer

Pożegnano  Alfreda  Schrayera,

nazjum im. Władysława Jagiełły,

ALFRED SCHREYER

powrócił do Drohobycza i – po-

jako prawdziwego Artystę – rzęsi-

o przedwojennych drohobyckich

Odszedł do wieczności znany i szanowany nie tylko w swej małej

dobnie jak jego nauczyciel Bruno

stymi brawami, a nad jego trumną

ojczyźnie Drohobyczanin Alfred Schreyer.

Schulz – nigdy nie miał zamiaru

po raz ostatni zabrzmiały melodie,

Więzień trzech niemieckich obozów koncentracyjnych.

opuszczenia tego miasta, które

które śpiewał.

Uczeń Brunona Schulza. Był legendą za życia.

kochał i doskonale znał jego histo-

Pochowano Alfreda Schrayera

Pan Alfred nie dożył 13 dni do swoich kolejnych urodzin.

rię, chociaż życie podsuwało mu

koło jego żony na cmentarzu przy

A już przygotowywaliśmy się do uczczenia 93-lecia

inne możliwości. Był wykładowcą

ul. 22 stycznia.

Strażnika Pamięci.

w drohobyckim liceum muzycz-

Na zawsze pozostanie w historii

Zmarł w Warszawie, gdzie 5 lutego zrobiono mu operację…

nym im. Wasyla Barwińskiego. W

Drohobycza jako wyjątkowy i wybit-

Trwała rehabilitacja i oczekiwał powrotu do domu,

1991 roku wspólnie z Marią Galas

ny jego mieszkaniec.

tak tęsknił do swego rodzinnego miasta i jego mieszkańców.

założył polski chór młodzieżowy

Tak pragnął powrócić… Jednak los zdecydował inaczej…

„Odrodzenie”. Uczył dzieci polskich

WIRA MENIOK

Zmarł, a wraz z nim odeszła cała epoka…

kolęd, które zaśpiewały w kościele

docent katedry literatury

Błogosławioną niechaj będzie pamięć o Tobie,

św. Bartłomieja na pierwsze Boże

światowej i slawistyki,

Alfredzie Schrayerze!

Narodzenie w kościele, zwróconym

kierownik Polonistycznego

Zichrono Le Bracha.

katolikom Drohobycza.

naukowo-informacyjnego

Jak podkreśliła w swoim liście

centrum im. Igora Meńka

Leonid Golberg

pożegnalnym minister Kultury i

Uniwersytetu Drohobyckiego