5

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 29 maja–15 czerwca 2015 nr 10 (230)

II Ogólnoukraińskie

Jestem przekonany, że właśnie

wydarzeń, przed którymi stoimy. Te

pracowali nad trudnymi pytaniami

pamięć o naszych przodkach, którzy

wyzwania przypominają trochę hi-

polsko-ukraińskiej przeszłości z lat

Dyktando we Lwowie

wspólnie walczyli, powinna być na-

storię XX wieku. Niestety, szczegól-

1939-1947. Mamy dość sił i odwagi,

szym natchnieniem do obrony tych

nie historię Ukrainy. Dlatego bardzo

aby podjąć ten trudny temat i mamy

wartości i tej wolności, o którą wal-

ważny jest ten moment, gdy historia

obowiązek odnowić dialog history-

może stać się nauczycielką życia.

czyli nasi pradziadowie.

ków, aby zdepolityzować ten temat,

W sobotę, 23 maja, w 10 miastach Ukrainy odbyło się

Druga uwaga jest taka: bardzo

by nie był więcej wykorzystywany

II Ogólnoukraińskie Dyktando. Poza Lwowem z pol-

bym chciał – jest to apel szczegól-

przez polityków naszych narodów.

PAWeŁ ukielski

ską ortografią zmagało się blisko 2000 uczestników w

nie do naszych ukraińskich przy-

Jako historycy orientujemy się,

wiceprezes iPn, Polska

Miejsce, w którym się znajduje-

jaciół – żebyście chcieli państwo

że w historii pomiędzy Ukraińcami

Łucku, Kijowie, Żytomierzu, Chmielnickim, Kirowogra-

my jest szczególne i ta wystawa jest

sięgnąć trochę dalej w głąb historii

i Polakami były nie tylko konflikty i

dzie, Charkowie, Czerniowcach, Odessie i Winnicy.

szczególna. Jest ona świadectwem

Ukrainy. Nie tylko koncentrując się

sprzeczności. W stosunkach pomię-

tego, że dzisiaj zajmujemy się nie tyl-

na wieku XX i tych ostatecznych

dzy Ukraińcami i Polakami były trwa-

ko teraźniejszością, obecną walką za

przejawach odrodzenie ducha na-

łe okresy owocnej współpracy, długie

wolność waszą i naszą. To co dzieje

rodowego Ukrainy. Myślę, że ten

i trwałe okresy wspólnych walk.

się od ponad roku na Ukrainie jest

okres – lata 1914-21, zakończone

Cieszę się bardzo, że dziś ob-

walką za wolność waszą i naszą.

niestety niepowodzeniem – mogą

chodzimy jedną z takich rocznic – 95

Zajmujemy się także przeszło-

być przesłanką do budowy wspólnej

rocznicę wspólnego wyzwolenia Ki-

ścią. Jestem przekonany, że nasza

przestrzeni polsko-ukraińskiej. Po-

jowa od bolszewików przez wojska

wspólna dzisiejsza chęć, aby Ukraina

dobnie, jak zapomniany całkowicie

URL i Wojsko Polskie. Jest to waż-

była pełnoprawnym członkiem Euro-

moment budzenia się świadomości

na data, która powinni obchodzić

py, aby zachowała swoją niezależ-

narodowej tu, na Uniwersytecie Ki-

i Polacy i Ukraińcy. Jest to ważna

ność, aby zachowała swoją integral-

jowskim, gdzie przez pewien czas

data, którą powinniśmy pamiętać,

ność terytorialną pomaga również

Polacy prowadzili wspólną pracę

szczególnie teraz, gdy znów mamy

w rozmowie o historii. Dzisiaj mamy

konspiracyjną i zamierzali do wy-

ogromne zagrożenie ze Wschodu,

szczególną okazję i dzisiaj mamy

wołania powstania styczniowego

zagrożenie już dziś realizowane

szczególne możliwości żeby się tą

na tych ziemiach i działali razem z

na wschodnich terenach Ukrainy, a

historią zajmować. Świadectwem

Ukraińcami. Potem ich drogi się ro-

skierowane jest na dalsze regiony.

tego jest i ta wczorajsza wystawa i

zeszły. Ale proszę zwrócić uwagę,

Z pewnością sytuacja obecna nie

Ukrainie „Biało-czerwone ABC…”,

JerzY kOWAleWski

ta dzisiejsza. Jestem przekonany, że

że w tych kluczowych momentach

jest tak groźna, jak była w 1920 roku,

ale też stworzenie przynajmniej raz

tekst

możemy tak otwarcie rozmawiać.

Polacy i Ukraińcy byli razem ze

ale jest na tyle groźna, abyśmy zro-

do roku szerokiej płaszczyzny do

ŁesiA kOrOl

Jestem wdzięczny panu pre-

sobą. Nie jest to zupełnie tak, że na-

zumieli, że my, Polacy i Ukraińcy mu-

spotkania różnych szkół. Stąd pro-

zdjęcia

zesowi za otwartość, za inicjatywę

sze wzajemne stosunki są wyłącz-

simy być razem. Musimy być razem,

gram dyktanda – to nie tylko napi-

stworzenia wspólnej grupy, która

nie pasmem zbrodni, rzezi, dramatu

aby obronić niepodległość naszych

sanie samego tekstu, ale też czas

W tym roku tekst dyktanda do-

będzie się na roboczo zajmować

i tragedii. Do dzisiaj, niestety, nie

państw. To zagrożenie rosyjskiego

na bycie razem przy skromnym

tyczył sojuszu Piłsudski – Petlura i,

historią. To jest ten moment, to jest

nazwanego i nie rozliczonego.

imperializmu, jest zagrożeniem dla

poczęstunku, przy imprezach towa-

zgodnie z przyjętymi zasadami, nie

ta chwila, kiedy jesteśmy razem i

Trzeci aspekt tej naszej wystawy

Ukrainy, dla innych narodów Europy

rzyszących, a we Lwowie na wspól-

był szczególnie trudny – przygoto-

możemy osiągnąć bardzo wiele. A

– to siła charakteru ludzi, którzy wtedy

i całego świata. Chcielibyśmy, aby

nym spacerze. Dyktando otwarte jest

wany został na poziomie B2 (średniej

zatem, ta wystawa jest takim świa-

tworzyli historię. Przypomnijmy, że w

po tych 95 latach nasza współpraca

dla wszystkich – małych i dużych,

znajomości języka). Mimo to w tek-

dectwem, że idziemy do przodu i

1919 roku trwała wojna polsko-ukra-

rozwijała się jedynie w dziedzinach

uczniów i nauczycieli, początkują-

ście znalazło się kilka słów szczegól-

że bardzo wiele jesteśmy w stanie

ińska o Galicję, o Wołyń. Jak pisał

kultury, polityki, żebyśmy znów nie

cych i zaawansowanych, uczniów

nie sprawiających trudność: „brzęk

razem zrobić.

Bohdan Skaradziński w książce „Sąd

mówili o wspólnej walce. Ale sytuacja

szkół i osób zgłaszających się indy-

szabel i chrzęst oręża”, „czyhające”,

Boży”: „Krew jeszcze nie zakrzepła.

obecnie jest taka, że możliwie będzie

widualnie. Nie jest barierą odległość

„miraże” czy „kontratak”. Jednak naj-

Huk tych salw w 18 i 19 roku oni mieli

wymagała i wspólnej walki. W chwili

rAFAŁ dziĘCiOŁWski

– organizator (warszawska Funda-

większą trudność sprawiło – przynaj-

jeszcze w uszach, a byli gotowi pod-

obecnej, jak nigdy, aktualne jest ha-

członek rady Fundacji

cja „Wolność i Demokracja”) zwraca

mniej we Lwowie – „władztwo” i za-

pisać sojusz i wspólnie rozpocząć

sło, które jest tytułem tej wystawy:

„Wolność i demokracja”

wszystkim chętnym koszty podróży.

pis dużą lub małą literą: „zachodniej

wielki polityczny projekt”.

Mam krótkie trzy uwagi. Po

„Za waszą i naszą wolność”. Te

Ideą dyktanda jest też promowanie

Ukrainy” i „Europie Zachodniej”.

To powinno być przesłanie na

pierwsze: jak powiedział prof. Andrzej

wydarzenia na wschodzie Ukrainy,

co dzień dla nas. Bo przecież my

Nowak, oba nasze narody rozwijały

ta walka na Donbasie jest nie tylko

nie mamy tak tragicznych doświad-

się w cieniu imperium. W cieniu im-

walką o ukraińskie ziemie, jest to

czeń i tym łatwiej powinniśmy bu-

perium kształtowała się tożsamość

walka za waszą i naszą wolność,

dować naszą wspólną europejską

naszych narodów. Mówię o tożsa-

nasi sąsiedzi, panowie Polacy!

przestrzeń. Ale tu, na Majdanie,

mości historycznej. Ten moment jest

Jesteśmy bardzo wdzięczni, że

gdzie ginęli ludzie pod europejska

chwilą, kiedy możemy tę tożsamość

w tej walce już teraz odczuwamy

flagą to nie jest slogan. To jest ze-

pisać i tworzyć na nowo, suwerennie,

wszechstronne poparcie ze strony

spół najbardziej fundamentalnych

jako wolne, świadome narody. Jest

polskiej. Odczuwamy wsparcie in-

wartości.

to bardzo ważne. Oczywiście to nie

formacyjne, wsparcie wolontariuszy,

Jeżeli ta wystawa przyczyni się

jest tak, że wymyślamy tę historię

nawet tych Polaków obywateli Ukra-

poprzez tekst jakiegoś ważnego dla

Niezwykle trudno było wyłonić

do budowania wspólnoty polsko-

na nowo, ale ją, jak każde pokolenie

iny, którzy z bronią w ręku bronią

stosunków polsko-ukraińskich wy-

zwycięzcę – w ścisłym finale grupy

ukraińskiej będziemy szczęśliwi.

uzasadniamy w perspektywie tych

swej ojczyzny.

darzenia, inicjatywy, rocznicy, ludzi

młodzieżowej znalazły się uczen-

i miejsc.

nice lwowskiej Dziesiątki (po 5 błę-

W rozmowie ze stanisławem Pantelukiem, red. naczelnym

Program „Biało-czerwone ABC…”

dów) i student lwowskiej polonistyki

„dziennika kijowskiego” rafał dzięciołowski powiedział:

trwa już drugi rok (jest finansowany

(4 błędy). Trzeba było „ważyć” błę-

ze środków MSZ). Zasadniczą rolą

dy, żeby przekonać się, kto zostanie

na których możemy oprzeć nasze

i warto temu poświęcić działania i po-

Marzeniem naszym jest, żeby

programu jest wsparcie szkolnictwa

mistrzem ortografii 2015 r. Jerzy

myślenie o przyszłości.

lityczne i w tej przestrzeni kulturalno-

wreszcie, w czasie, kiedy oba nasze

polskiego na Ukrainie, szczegól-

Diwow – student II roku filologii pol-

Myślę sobie, że tego typu dzia-

intelektualnej.

kraje odzyskały niepodległość czy też

nie tzw. szkół sobotnich. Wszystkie

skiej na Uniwersytecie Lwowskim.

łalność byłaby dużo trudniejsza i

Prawda jest taka, że jeżeli przed

suwerenność pamięci historycznej,

szkoły biorące udział w projekcie do-

Wicemistrzyniami zostały Ilona Zwa-

dużo mniej skuteczna, że gorzej

rokiem Putin mówił z przekonaniem

sięgać po te fakty z naszej historii,

stają bezpośrednie wsparcie finan-

da i Irena Nachlik ze Szkoły Średniej

docieralibyśmy do świadomości na-

o jedności ukraińskiego i rosyjskiego

które były przez lata komunizmu i do-

sowe i metodyczne. Każda przyjęła

nr 10 im. św. Marii Magdaleny we

szych odbiorców, gdyby nie moment

narodów i twierdził, że jest to wspól-

minacji sowieckiej zakłamane, wręcz

konsultanta, uczniowie brali udział w

Lwowie. Oprócz nagród rzeczowych

historyczny, w którym to się dzieje, a

nota, to dziś musiałby ciężko praco-

zakazane. W Polsce lata 20 były

konkursie „Co wiem o Polsce?” – finał

zwycięzcy spędzą dwa wakacyjne

mianowicie poczucie zagrożenia ze

wać, żeby znaleźć Ukraińca, który

przemilczane, a postać Petlury na

II edycji odbędzie się już za tydzień

tygodnie w Warszawie. Przyznano

strony rosyjskiej. To jest paradoksal-

by zechciałby tę tezę potwierdzić.

Ukrainie też nie była popularna, do-

w Odessie (5-8 czerwca). Na waka-

też nagrody książkowe dla doro-

nie katalizator, bo Putin i Rosja przez

Praktycznie pozostaje mu część te-

głębnie znana, a w wielu wypadkach

cjach dla każdej szkoły zostanie przy-

słych. W tej kategorii zwyciężczynią

to co robią, działają przeciwko sobie.

renów Donbasu, którą zajął, co nie

nieznana w ogóle. Obserwowałem

gotowany arkusz sugestii, co ewen-

okazała się Elżbieta Kacprzyk, a

Działania te podbudowują świado-

ma się to w żaden sposób do planów

ludzi podczas, gdy rozstawialiśmy

tualnie można by jeszcze usprawnić,

wicemistrzyniami Lidia Zborowska

mość narodową Ukraińców i otwiera-

rosyjskich, które podobno miały obej-

tę wystawę. Największe zdumienie

uzupełnić, może zmienić podręczniki

i Halina Maznyczka.

ją ich na sąsiadów z Zachodu, czyli

mować cały „russkij mir”, łącznie ze

sprawiała odezwa marszałka Pił-

lub program. Trwają prace nad opra-

We lwowskim dyktandzie uczest-

na Polaków.

Lwowem, Stanisławowem, Słowacją,

sudskiego do narodu ukraińskiego,

cowaniem strategii rozwoju oświaty

niczyli przede wszystkim uczniowie

Teraz naszą rolą jest sięgnięcie

Czechami, Zakarpaciem, tzn. „wielki

gdzie mówi on o podmiotowości na-

polskiej na Ukrainie na podstawie

okolicznych szkół sobotnich – przy-

do skarbnicy historii i pokazanie tych

słowiański projekt”. Dziś widać, że

rodowej, o wolności, o państwowości

przeprowadzonych badań środowi-

byli m.in. z Żółkwi, Doliny, Jaworowa,

elementów, które potrafią nas łączyć.

ta granica jest gdzieś pod Horłówką

ukraińskiej, o suwerenności, o tym,

skowych. Poniekąd rozszerzeniem

Sądowej Wiśni, Czerwonogradu, No-

W pewnym sensie spełnia się sen

i donieckim lotniskiem oraz terenami

że armia polska wchodzi jako sojusz-

projektu jest drugi projekt Fundacji

wego Rozdołu. Reprezentowany był

marszałka Piłsudskiego o tej wielkiej

na wschód od Mariupola. To jest klę-

nik i przyjaciel i że ziemie ukraińskie

„Wolność i Demokracja” dotyczący

też obwód tarnopolski, m.in. liczna

idei federacyjnej, nawet, jeżeli będą

ska Putina.

opuści, żeby Ukraińcy budowali tam

wsparcia „wyższego” kształcenia

to suwerenne państwa. Nie mówimy

grupa z Podwołoczysk i Brzeżan.

swoje państwo. To wzbudzało naj-

Dziękujemy redakcji „Dziennika

w tej chwili o federacji politycznej,

większe zdumienie. Pokazuje to jak

polonistycznego na polonistykach,

Ideą dyktanda jest popularyzacja

Kijowskiego” za udostępnienie nagrań

mówimy o federacji duchowej wol-

wiele jest do zrobienia i jak wiele w

lektoratach i w innych instytucjach

języka polskiego na Ukrainie, pro-

i fotografii

nych narodów. Jest to wielka sprawa

naszej wspólnej historii jest rzeczy,

naukowych.

jektu wspierania oświaty polskiej na