8

Przegląd wydarzeń

29 maja–15 czerwca 2015 nr 10 (230) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Polskie spotkania na Bukowinie

raz jeszcze wrócimy na Bukowinę, gdzie w maju uroczyście obchodzono dni Polonii

i Polaków za Granicą.Obchody zorganizował konsulat Generalny w Winnicy, a swo-

ja obecnością zaszczycił wydarzenie ambasador rP na ukrainie Henryk litwin, który

przebywał z oficjalną wizytą w obwodzie czerniowieckim. O Polakach na Bukowinie

WOJCieCHOWi JAnkOWskieMu opowiadają ambasador rP HenrYk liTWin; wice-

prezes Towarzystwa kultury Polskiej im. Adama Mickiewicza i nauczycielka języka pol-

skiego ŁuCJA uszAkOWA oraz prezes Towarzystwa kultury Polskiej im. Adama Mic-

kiewicza w Czerniowcach WŁAdYsŁAW sTruTYŃski.

Obecnie mamy dobre wyposaże-

Henryk litwin

nie, mamy salę lekcyjną, programy,

ambasador rP na ukrainie

opracowane w Centrum Metodycz-

nym w Drohobyczu, którego przez

Po raz który Polacy na

wiele lat i ja byłam członkiem. Teraz

Bukowinie mogą obchodzić

kontynuujemy to, przekazujemy mło-

swoje święto?

Trudno mi powiedzieć dokład-

demu pokoleniu. Niestety młodzież

nie, bo nie znam tak dobrze historii

nie za bardzo do tego się garnie.

Polaków bukowińskich po odzy-

Czasy obecne są trudne, a młodzież

skaniu niepodległości przez Ukra-

przede wszystkim myśli o zarobkach.

inę. Byłem konsulem we Lwowie w

A nasza praca jest prawie społeczną.

latach 1991-94 i wtedy przyjeżdża-

ilu Polaków mieszkało w

łem do Czerniowiec i na Bukowinę

Czerniowcach i rozmawiało

kilka razy. Prawdę mówiąc, wtedy

po polsku?

nie bylibyśmy w stanie przebić się

Byli to przede wszystkim miesz-

z tak wielką uroczystością, która

kańcy Czerniowiec, którzy chodzili

mogłaby odbyć się na największej

do kościoła. Kościół był właśnie

sali miasta w tak licznej obecności

skupiskiem ludzi, którzy zachowali

Polaków. Wtedy Polacy nie byli

polskość. Kto nie chodził do kościo-

jeszcze całkiem pewni czy można

ła, ten nie zachował języka, tradycji,

przyznawać się do swojej polsko-

wiary. Wiec teraz trochę zadziwia

ści, do swego pochodzenia, czy to

specyfiki Czerniowiec – wielonaro-

mnie ta sytuacja – skąd nagle tylu

okręgu konsularnego zdarzały się

nad 300 tys. Według ostatniego

już na pewno te czasy, kiedy nie ro-

dowego centrum, w którym istniały

Polaków z Kartą Polaka bierze się

duże imprezy z różnych okoliczno-

spisu z okresu radzieckiego było

dzi to żadnych niebezpieczeństw.

zasady współżycia bardzo konse-

u nas? Ludzie uczą się polskiego,

ści. Dzisiejsze uroczystości były rze-

około 900 tys., ale w tamtych cza-

Dopiero to się zaczynało i polski

kwentnie egzekwowane, a nawet

chodzą na kursy jedynie po to, aby

czywiście bardzo huczne.

sach nie było tak masowej emi-

ruch kiełkował.

narzucane przez władze austriac-

otrzymać Kartę Polaka. My żyliśmy

gracji, żeby na tyle spadła liczba

Panie ambasadorze, zna

kie. Co prawda, nie było równego

przez całe życie bez Karty, ale mie-

ludności polskiej. Rozumiem, że

pan Bukowinę z okresu pra-

podziału na każdą z grup etnicz-

każde państwo stara się przedsta-

cy w lwowskim konsulacie.

nych, bo np. dzieci polskie długo

wić w danych jak największą jedno-

na czym polega specyfika

były w gorszej sytuacji niż dzieci

rodność ludności.

tego regionu?

niemieckie czy rumuńskie i ukra-

Ten region jest wyjątkowy. Ta

Liczę, że w obwodzie czernio-

ińskie. Nie miały tak oczywistego

wyjątkowość polega jednak na

wieckim jest od 3,5 do 5 tys. osób,

dostępu do nauki w języku polskim,

czymś innym w Starej Hucie czy

które przyznają się do polskości. W

Piotrowcach, a na czymś innym w

tym w Czerniowcach jest około 2,5

Czerniowcach. Ta polska rzeczywi-

tys. Wiele osób jest z rodzin miesza-

stość w górach jest po prostu efek-

nych.

tem przesiedlenia ludności polskiej,

Dużo zależy od atmosfery w

takiej migracji zarobkowej, stworze-

rodzinie, w środowisku, w którym

nia zwartej osiadłości w górach. Ta

człowiek się obraca. Moja córka, na

ludność zachowała swoją odręb-

przykład, nawet nie zastanawiała

Henryk litwin

ność kulturową, odrębny obyczaj i

się jaką narodowość wybrać, cho-

Oczywiście w tych polskich

język, tradycje i wiarę – oczywiście.

ciaż czasy były niepewne. Zdecydo-

Łucja uszakowa

wsiach – Starej Hucie czy Piotrow-

Trwa to do dzisiaj. Często bywa tak,

wanie określiła się jako Polka.

cach Dolnych – wyglądało to ina-

że osoby, które mówią tym polskim

liśmy Polskę w sercu, mieliśmy ja w

czej. Tam ludzie żyli cały czas w

językiem górali bukowińskich, kie-

naszych rodzinach. Była to nasza

Łucja uszakowa

swoim środowisku i nie było wątpli-

dyś czadeckich, nie do końca są

mała Polska w każdym domu. Ja po

wiceprezes Towarzystwa

Władysław strutyński

wości, kim są i jakie mają korzenie.

zrozumiałe dla osób z Polski i nie

raz pierwszy o Katyniu dowiedziałam

kultury Polskiej

Nie chodzi tu tylko o korzenie, ale z

całkiem dobrze są rozumiani przez

ale też w końcu to wywalczono.

się od mojej babci. Ale powtarzała:

im. Adama Mickiewicza,

jaką kulturą są związani i z jakim ję-

miejscowych. Ale i tak nie ma wątpli-

Bez wątpienia, ta czerniowiecka

„Nie mów o tym nikomu”. Pokazy-

nauczycielka języka

zykiem. W Czerniowcach wyglądało

wości, że mówią oni po polsku. Ten

specyfika polskiej działalności była

wała mi zdjęcia z gazet wojennych.

polskiego

to już troszeczkę inaczej. Towarzy-

dialekt, który się zachował, który

pochodną bukowińskiej specyfiki

Jako dziecko o tym już wiedziałam.

stwo powstało wcześniej, jeszcze w

przetrwał przez wiele dziesięcioleci

Ten dzień jest dla nas dniem

współżycia różnych narodowości.

Sprzeczałam się z nią. Mówiłam, że

czasach Związku Radzieckiego, ale

– rzadko się zdarza taka specyfika.

szczególnym, bo takiego święta ni-

Trzeba tu oddać władzom austriac-

jest to niemożliwe, żeby sowieccy

były to takie bardzo trudne począt-

Jest to pewnego rodzaju zjawisko

gdy nie mieliśmy w latach naszej

kim, że rzeczywiście chroniły tę

żołnierze rozstrzeliwali Polaków. Dla

ki. Jak mówię, wtedy to nawet nie

endemiczne.

młodości. Dla nas sprawy polonijne

wielonarodowość i przeznaczały na

mnie było to nie do pojęcia. Dopiero

można było marzyć o takich wspa-

Czerniowce – to już zupełnie

rozpoczęły się w 1991 roku, gdy

to niemałe fundusze.

później zrozumiałam, jaką babcia

niałych wielkich uroczystościach

inna historia. Jest tam środowisko

zaczęły się zmiany na Ukrainie. Z ro-

miała rację, ile ona tej prawdy znała,

i o tym, żeby na nich pojawili się

polskie, które miało niezwykle bo-

dzin naszych wynieśliśmy patriotyzm

której byliśmy pozbawieni.

Władysław strutyński

najwyżsi przedstawiciele władz. Nie

gate życie kulturalne w XIX wieku.

i wiedzę o Polsce. Ta mała Polska

prezes Towarzystwa

Czy dziadkowie byli z

jest to chyba taka pierwsza uroczy-

Było to zupełnie fantastyczne zja-

była w naszych rodzinach – tradycje,

kultury Polskiej

czerniowieckiej rodziny?

stość, ale nie ma wątpliwości, że od

wisko, zachwycające. Kilkanaście

język uczony na bajkach. Brakowało

Z czerniowieckiej. Mój tata po-

im. Adama Mickiewicza

pewnego czasu Polacy czują się tu

tysięcy Polaków – stosunkowo nie

nam głębszej wiedzy. Uniwersytet

chodzi z rodziny górali czadeckich

w Czerniowcach

pewnie, są cenioną częścią lokalnej

duże środowisko – produkowało

Marii Curie-Skłodowskiej z Lublina

z okolic Storożyńca, a mama jest

społeczności. Polskie środowisko

tyle gazet w języku polskim, tyle ini-

pomógł nam wtedy ogromnie do-

czerniowczanką o polskich korze-

ilu Polaków zamieszkuje

składa się z ludzi ważnych, wpły-

cjatyw kulturalnych, tyle organizacji

nieść tę wiedzę do naszych uczniów.

niach.

Bukowinę Północną?

wowych, którzy mają coś do powie-

różnych środowisk, że naprawdę

Zaczynaliśmy od zera – brakowało

Według oficjalnych statystyk

dzenia w lokalnym środowisku. Gdy

zasługuje to na podziw. Jest to bez

podręczników, programów naucza-

– spisu ludności na Ukrainie – na

AleksAnder kuśnierz

Czerniowce należały do lwowskiego

wątpienia efekt pewnej lokalnej

nia. Praktycznie nie było niczego.

Ukrainie Polaków obecnie jest po-

zdjęcia