Kurier kulturalny

25

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 29 maja–15 czerwca 2015 nr 10 (230)

100. rocznica urodzin Tadeusza Kantora

rok 2015 jest rokiem Tadeusza kantora, ogłoszonym przez sejm rzeczypospolitej Polskiej, a tak-

że unesCO. Artysta uważany jest za jednego z najwybitniejszych twórców i reformatorów teatru

XX wieku. stworzony przez niego teatr Cricot 2 znany jest na całym świecie. Tadeusz kantor przy-

czynił się do promocji kultury polskiej na wszystkich kontynentach.

jego dzieciństwa. W lipcu zostanie

Co znajduje się w zbio-

otwarta wystawa Christiana Boltan-

rach stałych Cricoteki?

skiego, która ma charakter dialogu

Nasze zbiory to obiekty ze spek-

z pracami Tadeusza Kantora. Na

takli Tadeusza Kantora, zgromadzo-

przełomie października – listopada

ne przez artystę w latach 80. Są to

zapraszamy na wystawę malarstwa

częściowo rekonstrukcje niezacho-

Tadeusza Kantora poświęconą ostat-

wanych przestrzeni scenicznych,

niemu etapowi jego twórczości Eks-

obiektów tradycyjnie zwanych sce-

pozycja będzie dotyczyć problematy-

nografiami, Kantor unikał tego okre-

ki Teatru Miłości i Śmierci obejmująca

ślenia, wręcz go nie znosił. Dlatego

również malarstwo i rysunki artysty z

mówimy o obiektach, przedmiotach,

lat 1986-1990. Będą to prace rów-

a nie rekwizytach. To są przestrzenie

nież nie tylko z kolekcji Cricoteki, ale

scenicznie wszystkich spektakli od

Umarłej klasy po Dziś są moje uro-

również z różnych miejsc, w tym wy-

dziny. Wybrane konstrukcje obiek-

pożyczonych z zagranicy. Zaplano-

waliśmy także warsztaty i spotkania z

tów niezachowanych, jak teatru pod-

aktorami Tadeusza Kantora z Teatru

ziemnego, który Kantor realizował

Cricot 2. Projekt adresowany jest do

podczas II wojny światowej czy też

Wystawa w Cricotece podczas nocy Muzeów

studentów szkół artystycznych oraz

obiekty rekonstruowane z później-

szych spektakli Kurki Wodnej czy W

stałej poświęcona niezwykle istotnej

osób pragnących rozwijać swoje

nansowanie ze środków unijnych,

AnnA GOrdiJeWskA

małym dworku.

w twórczości Tadeusza Kantora te-

umiejętności sceniczne. W ciągu

które otrzymaliśmy.

tekst i zdjęcia

matyce dzieciństwa. Został odtwo-

roku będą odbywać się także konfe-

Tadeusz kantor był do kra-

Obiekt to ciekawe połą-

rzony Pokój mojego dzieciństwa, ze

W 1981 roku w Krakowie został

rencje naukowe, projekcje filmowe i

kowa bardzo przywiązany...

czenie budynków – dawnej

spektaklu Wielopole. Wielopole, nie-

założony Ośrodek Dokumentacji

inne przedsięwzięcia. Wszystkie pro-

Tak, tu studiował, traktował to

elektrowni i nowoczesnej

Sztuki Tadeusza Kantora. Instytucja

wielkie przedmioty przywodzące na

jekty są dofinansowane ze środków

miasto jako swój dom. Mówił, że

budowli galerii

była stałym miejscem Teatru Cricot

myśl postacie ze spektaklu – człon-

Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa

to tutaj jest jego miejsce. Ostatnie

Łączymy tradycję z nowoczesno-

2 przy ulicy Kanoniczej. Tam odby-

ków rodziny artysty, wspomnienia z

Narodowego.

trzy lata mieszkał w niewielkiej pra-

ścią jako tradycję trochę przewrotną,

wały się próby spektakli, tam również

cowni przy ulicy Siennej 7, gdzie

mam na myśli podejście do sztuki

powstało archiwum teatralne stwo-

obecnie znajduje się nasza druga

Tadeusza Kantora, która stanowi

rzone przez Tadeusza Kantora. We

siedziba. Kantor chciał udostępnić

trzon Cricoteki, do której dopisuje-

wrześniu 2014 roku otworzono nową

to miejsce zwiedzającym po swojej

my wystawy, przedstawiające po-

siedzibę Cricoteki w zabudowaniach

śmierci, aby widzieli w jakich warun-

dobne idee we współczesnej sztuce

dawnej elektrowni podgórskiej w Kra-

kach tworzył. Tam jest jego pokoik

czy też prezentując artystów bliskich

kowie.

wyobraźni, a także kolekcja jego

Kantorowi. Od dzisiaj jest otwarta

rysunków, którą podarował Annie

wspólna wystawa kilkunastu prac Ta-

O Cricotece opowiedziała

Halczak, a od pierwszej litery wła-

deusza Kantora oraz jego żony Marii

Kurierowi galicyjskiemu dy-

ścicielki, zatytułował ją Kolekcja A.

Stangret, malarki i czołowej aktorki

rektor nATAliA zArzeCkA.

Ekspozycja rysunków będzie dopeł-

Teatru Cricot 2. Oprócz malarstwa,

nieniem kolejnych odsłon wystawy

obojga artystów, zaprezentowano

Proszę opowiedzieć o

stałej twórczości Tadeusza Kantora

fragmenty filmów, video prezentacje,

nowej siedzibie Ośrodka

w siedzibie Cricoteki i uzupełni re-

rekonstrukcja kilku nieistniejących

dokumentacji sztuki Tade-

lacje między rzeźbą i człowiekiem,

już obiektów teatralnych.

usza kantora.

Otwarcie odbyło się w ubiegłym

obiektem i aktorem.

W setną rocznicę urodzin

Prezydent krakowa Jacek Majchrowski (od lewej), dyrektor

roku, a budowa trwała od 2009

Tadeusza kantora jak wy-

natalia zarzecka (w centrum)

roku. Najpierw powstał pomysł,

gląda program jubileuszo-

żeby zaadaptować starą elektrow-

wy Cricoteki?

Tadeusz Kantor (1915 Wielopole

lat 60. zrezygnował całkowicie z ob-

nię w dzielnicy Podgórze na sie-

Wystawa, którą teraz można obej-

Skrzyńskie – 1990 Kraków). Twórca

razowania rzeczywistości, realizując

dzibę Cricoteki. W tym celu został

rzeć jest przedstawiona na dwóch

awangardowy, malarz, rysownik, teo-

m.in. swoją autorską ideę ambala-

ogłoszony międzynarodowy kon-

poziomach – tradycyjnym, dla tych,

retyk sztuki, scenograf i reżyser, au-

ży. Od roku 1965 realizował szereg

kurs na projekt nowego budynku.

co niezbyt znają twórczość Kantora,

tor happeningów, wybitny reformator

akcji artystycznych i happeningów,

Pośród 25. prac jedna wychodziła

jest to chronologiczne przejście po

teatru XX wieku, jedna z najważniej-

współpracując z Galerią Foksal w

w górę, czyli ta, która została zre-

etapach jego twórczości. Drugi po-

Warszawie  (m.in.  Panoramiczny

szych postaci życia artystycznego w

alizowana. Zwróciliśmy się o dofi-

ziom – to kolejna odsłona ekspozycji

Happening Morski w 1967, Lekcja

Polsce. W latach 1934–1939 studio-

anatomii wedle Rembrandta, 1968).

wał w Akademii Sztuk Pięknych w

Krakowie. W czasie okupacji założył

W 1975 roku ogłosił manifest Te-

Podziemny Teatr Niezależny, gdzie

atru Śmierci, realizując legendarny

Tadeusz kantor

wystawił inscenizację Balladyny Ju-

spektakl Umarła klasa. W latach 80.

liusza Słowackiego (1943) i Powrotu

pokazał z Teatrem Cricot 2 kolejne

kowską. W ramach Teatru Cricot 2,

Odysa Stanisława Wyspiańskiego

słynne spektakle – Wielopole (1980),

opierając się na sztukach Stanisława

Niech sczezną artyści (1985) i Nigdy

(1944). Współtwórca Grupy Młodych

Ignacego Witkiewicza, realizował w

tu już nie powrócę (1988). Wówczas

Plastyków, skupiającej krakowskich

kolejnych spektaklach Teatr Autono-

artystów awangardowych. W 1948

też nastąpił istotny zwrot w jego

miczny (Mątwa, 1956), Teatr Infor-

mel (W małym dworku, 1961), Teatr

współorganizował I Wystawę Sztuki

twórczości malarskiej – powrót do

Zerowy (Wariat i zakonnica, 1963),

Nowoczesnej w Krakowie, na której

obrazów figuratywnych. Pod koniec

Teatr Happeningowy (Kurka wodna,

pokazał obrazy metaforyczne. Od

życia stworzył m.in. in. wymowny

cykl obrazów Dalej już nic, w których

połowy lat 40. do połowy lat 70. pro-

1967), Teatr Niemożliwy (Nadobnisie

i koczkodany, 1973). Inspiracją dla

jektował scenografię i kostiumy dla

dokonał rozrachunku z własnym ży-

teatrów zawodowych. W latach 1950-

ciem i twórczością. 8 grudnia 1990

twórczości malarskiej Kantora były

1954 wycofał się z oficjalnego życia

roku Tadeusz Kantor umiera nagle w

najnowsze trendy sztuki światowej, z

artystycznego, protestując przeciwko

Krakowie po jednej z ostatnich prób

którymi miał okazję się spotkać pod-

do spektaklu Dziś są moje urodziny,

doktrynie socrealizmu. W 1955, na-

czas wielu podróży zagranicznych,

wiązując do przedwojennego Teatru

który pokazany został przez Teatr

między innymi do Paryża i Nowego

Artystów Cricot, założył wraz z Marią

Cricot 2 już po śmierci artysty.

Jorku. Na bazie tych doświadczeń

Jaremą i Kazimierzem Mikulskim Te-

źrodło: Tadeusz Kantor – Biografia

tworzył obrazy w nurcie informel,

atr Cricot 2. W 1957 wraz z innymi

(Cricoteka)

dadaizmu, czy wreszcie nawiązujące

artystami reaktywował Grupę Kra-

do sztuki konceptualnej. W początku

Ośrodek dokumentacji sztuki Tadeusza kantora Cricoteka