26

Okruchy historii

17 lipca–13 sierpnia 2015 nr 13 (233) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Stanisław Lubicz Jaszowski –

zapomniany przedstawiciel romantyzmu

Przedstawiciele Rosyjskiego Towarzystwa im. Aleksandra Puszkina we Lwowie,

a właściwie prof. Aleksander Truchanienko oraz prezes Towarzystwa Oleg Luti-

kow wydobyli z zapomnienia polskiego poetę, twórcę nowej szkoły romantyzmu

w Galicji Stanisława Lubicz jaszowskiego.

I w dzikich puszczach prorok

pamiątkę ich zachowałby wiekom

STANISŁAW DURYS

pojawiony nowy,

potomnym.

tekst i zdjęcie

Stepy śnieżyste duszy roztapiasz

S. J.”

gorącem.

Prof. Truchanenko zaznacza:

Jaszowski urodził się w Czysz-

Rozpływasz po kurhanach czuciem

„Niestety, żadne ze znanych wydań

kach pod Samborem w 1803 roku i

bolejącym,

bibliograficznych nie zaznaczyło na

zmarł we Lwowie 12.02.1842 r. Po-

Echa puszcz z uniesieniem

razie wszystkich wzmianek imienia

chowano go początkowo na Papa-

słuchają twej mowy,

Puszkina na stronach lwowskich

rówce wraz z żoną, ale gdy zaczęto

A pieśń twoją ras słodkiej

„Rozmaitości”. Nawet Wielki Słow-

budować kolej żelazną do Brodów,

czarownej osnowy,

nik Biograficzny wydrukowany we

która była poprowadzona przez ten

To znowu, zgrozą nieszczęść igra

Lwowie z okazji stulecia „Gazety

cmentarz, urząd miasta Lwowa za-

z sercem drżącym.

Lwowskiej” (Stulecie Gazety Lwow-

proponował pochówki przenieść na

Czyta cię Piotrogrodu salonowy

skiej: 1811-1911. Tom 2, część 1:

inne cmentarze lwowskie. Entuzjaści

panek,

Historya Rozmaitości: Pisma dodat-

lwowscy zebrali fundusze na prze-

Czyta kupiec wiodący do Chin

kowego do Gazety Lwowskiej: 1817-

niesienie pochówku Jaszowskiego

karawany,

1848 i 1854-1859. Lwów, 1912),

na Cmentarz Łyczakowski i dziś

I Baszkir zbrojny łukiem, i Tatar

wskazuje tylko 19 takich wzmianek.

spoczywa kilka metrów po lewej za

nabrzmiały;

Ja naliczyłem 34, możliwe że coś

grobem Iwana Franki. O ponownym

Czyta cię w smętnej chacie

jeszcze przeoczyłem, dlatego że w

pochówku na Łyczakowie pisało w

u podnóża skały

księgozbiorach miasta niektórych

1868 roku lwowskie czasopismo

Kamczadalin, futrami soboli

wydań „Rozmaitości” brakuje. Okre-

„Strzecha”. Jest to mogiła zapomnia-

odziany,

sowo czasopismo pisało o Puszkinie,

na, ale Bogu dzięki, nie zniszczona

Tranem ryby samotny nalawszy

niekiedy kilka razy do roku. Były to

doszczętnie.

kaganek.

wiadomości o twórczości Puszkina i

W 2010 roku przy pomocy obec-

jego tłumaczeniach na języki obce,

nego dyrektora Cmentarza Łycza-

lub wzmiankowanie imienia Puszki-

kowskiego Mychajła Nagaja grób

* [JASZOWSKI STANISŁAW].

Aleksander Truchanienko (od lewej) i Oleg Lutikow przy

na w relacjach o twórczości innych

został odnaleziony. Od tego czasu

Sonety ku czci uczonych Sławian. IV.

grobie Stanisława Lubicz jaszowskiego

autorów, lub nawet anonimowe prze-

przedstawiciele Rosyjskiego Towa-

Puszkin. Sławianin, zebrany i wyda-

rozpoczął swóy zawódsposobem

szającym dawnieysze iego płody.

róbki tekstów puszkinowskich”.

rzystwa im. Puszkina co roku w dniu

ny przez Stanisława Jaszowskiego.

nayszczęśliwszym. Mając lat trzy-

Osnowa poematu tego iest prosta:

W 1837 roku na cześć Puszki-

urodzin patrona, 5 czerwca, przy-

Tom I. Lwów 1837, s. 9.

naście (kiedy ieszcze był uczniem w

Giray, Chan Krymu poymał w roz-

na układa Jaszowski sonet. Dziwna

chodzą składać hołd od razu dwom

Mamy cichą nadzieję, że kiedyś

liceum Carskiego Seła), wydał tyle

bóyniczey wyprawie swoiey polską

zbieżność końcowego motywu tego

przedstawicielom romantyzmu – ro-

ktoś zajmie się renowacją pomnika

xhwalone poema: Wospominanie

Xiężniczkę Maryią. Umieścił ią w

sonetu z „Pomnikiem” Puszkina,

syjskiego Aleksandrowi Puszkinowi

na mogile Stanisława Lubicz Ja-

o Zarskom Sele. Odtąd ubiegał się

Haremie, ponieważ wdzięki piękney

który został napisany w sierpniu

szowskiego. Mamy też cichą na-

i polskiego Stanisławowi Lubicz Ja-

ciągle za wawrzynami rymotwór-

chrześcijanki głębokie uczyniły wra-

1836 roku, lecz wydrukowany po raz

dzieję, że ktoś podejmie się opisa-

szowskiemu, który pierwszy rozpro-

czemi, zaniedbując wyższe nauki

żenie na sercu dzikiego wojownika.

pierwszy dopiero w 1841 roku, każe

nia twórczości pioniera galicyjskiego

pagował Puszkina w Galicji. Chociaż

niezbędnie potrzebne poecie. Od-

Stał się niewiernym swoiey dotych-

się domyślać, że „Pomnik” Puszkina

romantyzmu.

się nie znali osobiście, literackie du-

tąd (liczący teraz zaledwo lat 25)

czasowey kochance Saremie, pięk-

dotarł bardzo szybko w odpisach

sze były spokrewnione.

oprócz wielu pomnieyszych poezyy,

ney Gruzinance; wię ona, że Maryia

poza granice Rosji.

Książkę Aleksandra Truchanien-

Otóż prof. Aleksander Trucha-

będących ozdobą rossyyskich pism

stale miłością iego pogardza, iednak

ko „Romans z Europą” (wyd. Lwów,

nienko, pracując nad książką „Ro-

czasowych, wydał trzy znaczniey-

dręczona zawiścią morduie niewin-

„Społom”, 2011) można znaleźć w

mans z Europą” przeszukał wiele

PUSZKIN

W krainie lodu, z sercem walkami

sze poemata, będące skarbem ros-

ną rywalkę. Niepocieszony Giray

Bibliotece Naukowej im. Wasyla

materiałów w Bibliotece Naukowej

wrzącym

syyskiego Parnasu, a co rzadsza w

skazuie na śmierć Gruzynankę, a w

Stefanyka i w bibliotece Uniwersy-

im. Stefanyka i inne źródła, szukając

Martwych słuchaczy budzisz

naszych naśladowniczych czasach,

cichey ustroni ogrodu swojego po-

tetu im. Adama Mickiewicza w Po-

wiadomości o Aleksandrze Puszkinie

ognistymi słowy

nacechowane piętnem prawdziwych

święca pamiątce Maryi wodoskok,

znaniu.

wydanych w Galicji. I natrafił na Ga-

oryginałów. Pierwsze iestto poema

którego zimne krople podobne łzom

zetę Lwowską z lat 1821-1824, gdzie

Russłan i Ludmiła, przenosi nas w

padając w wanienkę marmurową

w jej dziale „Rozmaitości” Stanisław

Lwowska restauracja

czasy rycerskie czarowniczego świa-

nawet nieczułym sercom przypomi-

Lubicz Jaszowski, pierwszy który

ta Rossyy, w czasy świetne Kijowa,

nają Maryi niewinność i żal Giraya,

był u źródeł romantyzmu w Galicji,

pod panowanie roskoszy lubiącego

a młode dziewice okolicy, dotąd ten

i pierwszy w historii polskiej krytyki

kupoł” zaprasza

Włodzimierza, w towarzystwo pysz-

wodoskok studnią łez nazywają.

opublikował artykuł o Puszkinie jesz-

nie żyjących Bojarów, walecznych

Oto iest treść tego poematu, plan

cze w roku 1821.

bohaterów i Bardów czasu swego.

iego prosty, prowadzenie rzeczy

W 1824 roku w nr 40 „Rozmaito-

que i przy dźwiękach nastrojowej

Położona w samym sercu Lwo-

Przedmiotem poematu (zawartego

naturalne, charaktery odznaczo-

ści” (s. 390-391) za podpisem Stani-

muzyki poczują Państwo klimat

wa, przy ul. Czajkowskiego 37.

w sześciu pieśniach) iest uwięzienie

ne kilku mistrzowskiemi wiersza-

sława Jaszowskiego ukazał się na-

wspaniałych, minionych lat – świa-

Wyśmienita polska kuchnia, ciepła

Xiężniczki Ludmiły przez czarno-

mi, wysłowienie się szlachetne i

stępny rozległy artykuł pt. „Puszkin”

ta przedwojennej Polski. Wszyst-

rodzinna atmosfera, nastrojowe

księżnika Tszernomora, z którego

wielce poetyczne. To tylko można

(pisownia zachowana):

ko to stwarza wymarzone warunki

wnętrze i muzyka. Menu także po

uwolnioną została przez małżonka

zarzucić poecie, że czuiąc w sobie

„Młody ten i jenialny poeta ros-

do organizacji przyjęć, bankietów,

polsku.

swojego, walecznego rycerza Rus-

szczególnieyszy talent do opisów

syyski obdarzył nas znowu iednym

spotkań biznesowych, integracyj-

„Kupoł” to kameralna restau-

słana. Plan wyborny, wykonanie

i przedstawień, niekiedy wykracza

płodem swoim, który chociaż nie

nych i rodzinnych, romantycznych

racja położona w sąsiedztwie

mistrzowskie; mimo mnóstwa dzia-

rozwlekłością tychże i poiedynczemi

z wielu składał się stronnic, ied-

rendez-vous, wystawnych kolacji

Lwowskiej Filharmonii oraz daw-

łających osób, ustępów i zdarzeń,

zaprzątniony rysami wstrzymuie bieg

nak zdaniem wszystkich znawców

oraz innych uroczystości. Także u

nego Zakładu Narodowego im.

powieść postępuie raźnie, charak-

powieści. Ony Puszkin tak szczegól-

uznany za naydoskonalszy z iego

nas kupisz zawsze aktualny „Ku-

Ossolińskich oferuje szeroki wy-

tery dobrze są utrzymane, opisana

nieyszym obdarzony talentem chciał

utworów. Jestto poema, pod ty-

rier Galicyjski”. Warto odwiedzić

bór tradycyjnych galicyjskich dań,

żywa, mowa i poezyia wyborna. – Po

się teraz poważyć na co większego

tułem: Wodoskok Bakczyssaraiu.

nas o każdej porze dnia i roku!

bogaty wachlarz trunków, wyśmie-

Russłanie nastąpiło wkrótce poema:

i po kilkuletniey pracy wydać dzieło

Ponamarew, Księgarz moskiewski

Stąd wszędzie jest blisko, a

nite desery oraz legendarną lwow-

Kaw Kaskoj Plennik (Więzień Gór),

w prawdziwym znaczeniu epiczne.

dał za nie 3000 rubli, honoraryium

całe miasto znajduje się na wycią-

ską kawę.

małe, ale niemniey wyborna poema,

Oyczyste dzieie wystawuią mu kilka

niesłychane w Rossyi. Całe poema

gnięcie ręki. Jesteś we Lwowie –

„Kupoł” to miejsce, w którym

malujące nam dzikie obyczaje hord

przedmiotów na epopeją. Włodzi-

złożone z 600 wierszy, przeto każdy

wstąp do „Kupołu”.

goście zawsze mogą liczyć na

rozbóyniczych Kaukazu i sposób

mierz Wielki, Jan zdobywca Kazania,

wiersz zapłacony po 5 rubli. – Pusz-

przyjazną atmosferę i wyjątkowe

życia mieszkańców kraiu tego. Te-

Jermak podbiciel Syberyi, ci i inni

kin, jestto zjawisko literackie; obda-

przyjęcie. We wnętrzach, w któ-

Telefon: +380 32 261-44-54

raz wystąpił Puszkin z poematem:

bohaterowie przeszłości długo iuż

rzony od natury wszelkiemi przy-

rych zatrzymał się czas belle epo-

mail: kupollviv@ukr.net

Wodoskok Bakczyssaraiu, przewyż-

oczekuią zdolnego śpiewaka, który

miotami szczególnieyszych poetów,